Χιλιάδες είναι οι εικονικές μεταναστεύσεις Ελλήνων φορολογουμένων, σε άλλες χώρες, προκειμένου να αποφύγουν τη φορολογία στην Ελλάδα αλλά κυρίως, τον έλεγχο των καταθέσεών τους.
Πρόκειται για ένα από τα κόλπα που χρησιμοποιούν επιτήδειοι, ώστε να εμφανίζονται εικονικά ως φορολογικοί κάτοικοι εξωτερικού, αλλά στην πραγματικότητα ζουν κανονικά στην Ελλάδα μόνο που πληρώνουν φόρο στο εξωτερικό.
Επειδή τα τελευταία χρόνια, λόγω της κρίσης, το φαινόμενο έλαβε τη μορφή επιδημίας, η το υπουργείο Οικονομικών και η ΑΑΔΕ, έλαβαν μέτρα από το 2018 τα οποία εφαρμόζονται από τις αρχές του 2019. Με τα μέτρα αυτά, περιορίστηκε δραστικά η ευκολία αλλαγής φορολογικής κατοικίας, χωρίς να παρεμποδίζονται όσοι πραγματικά μεταναστεύουν στο εξωτερικό.
Τα πλεονεκτήματα της μετανάστευσης
Ο Έλληνας φορολογούμενος που μεταφέρει τη φορολογική του κατοικία στο εξωτερικό αποκτά τα ακόλουθα πλεονεκτήματα:
- Δεν φορολογείται στην Ελλάδα παρά μόνο για το εισόδημα που αποκτά εδώ.
- Αποφεύγει τεκμήρια, εισφορές αλληλεγγύης και άλλες φορολογικές επιβαρύνσεις.
- Το κυριότερο, όποιος μεταφέρει τη φορολογική του κατοικία στο εξωτερικό, γλιτώνει τον έλεγχο των τραπεζικών του καταθέσεων, από τις ελληνικές αρχές.
Ειδικότερα, οι κάτοικοι εξωτερικού που έχουν γνωστοποιήσει στις ελληνικές φορολογικές αρχές τη φορολογική τους κατοικία , υποχρεούνται σε δήλωση μόνο του πραγματικού εισοδήματος που λαμβάνουν από την Ελλάδα και όχι του παγκόσμιου εισοδήματος.
Δηλαδή, για τους φορολογικούς κατοίκους Ελλάδας, τα εισοδήματα που δηλώνονται σωρευτικά στην πάροδο των ετών στην Ελλάδα θα πρέπει να συμφωνούν με τα ποσά των καταθέσεων που τηρούνται σε ελληνικές και αλλοδαπές τράπεζες.
Όμως, για τους φορολογικούς κατοίκους εξωτερικού, δεδομένης της μη υποχρέωσής τους να δηλώνουν το παγκόσμιο εισόδημά τους στην Ελλάδα, δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας, στην περίπτωση που έχουν μεταφερθεί σε ΔΟΥ αρμόδια για κατοίκους εξωτερικού, καθώς η ΑΑΔΕ δεν έχει δικαίωμα να ελέγξει τις καταθέσεις φορολογικών κατοίκων εξωτερικού.
Επίσης, η ΑΑΔΕ δεν μπορεί να ελέγξει τις καταθέσεις του προσώπου που μετέφερε την φορολογική του κατοικία στο εξωτερικό, ούτε εκείνες που είναι σε ελληνικές τράπεζες ούτε εκείνες που έχει σε τράπεζες του εξωτερικού.
Αντίθετα εάν έχει τη φορολογική του κατοικία στην Ελλάδα, φορολογείται κανονικά για το εισόδημα που αποκτά, έχει τεκμήρια, εισφορές κ.λπ. ενώ η εφορία μπορεί να ελέγξει τις καταθέσεις του είτε στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό, εάν συμφωνούν με το δηλωθέν εισόδημά του.
Πώς γίνονται οι έλεγχοι
Η ΑΑΔΕ, εκτός από την αυστηροποίηση των προϋποθέσεων μεταφοράς της φορολογικής κατοικίας, πραγματοποιεί και στοχευμένους ελέγχους σε πρόσωπα που έχουν μεταφέρει την κατοικία τους στο εξωτερικό. Ελέγχει συγκεκριμένα τα πραγματικά περιστατικά και αν είναι πραγματική η φορολογική μετακόμιση ή εικονική.
Αυτό γίνεται μεταξύ άλλων, με τον έλεγχο, αν οι πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες του «φορολογικού μετανάστη» χρησιμοποιούνται στην Ελλάδα για περισσότερους από έξι μήνες το χρόνο.
Στο στόχαστρο μπαίνουν όσοι, ενώ δηλώνουν φορολογικοί κάτοικοι Βουλγαρίας η οικογένειά τους είναι στην Ελλάδα, ενώ έχουν και ακίνητη περιουσία ή εταιρικές συμμετοχές στην Ελλάδα.
Πώς μεταφέρεται η φορολογική κατοικία
Από φέτος η μεταφορά της φορολογικής κατοικίας έχει δυσκολέψει καθώς, δεν αρκεί το πιστοποιητικό φορολογικής κατοικίας για τη μεταβολή, αλλά είναι απαραίτητη η προσκόμιση εγγράφων που αποδεικνύουν τον ακριβή χρόνο αναχώρησης και εγκατάστασης στο εξωτερικό. Πιο αναλυτικά, τα εν λόγω δικαιολογητικά περιλαμβάνουν:
- Βεβαίωση φορολογικής κατοικίας από την αρμόδια φορολογική αρχή του κράτους όπου δηλώνει φορολογικός κάτοικος, από την οποία να προκύπτει ότι είναι φορολογικός κάτοικος αυτού του κράτους.
- Αντίγραφο της εκκαθάρισης της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος ή, ελλείψει εκκαθάρισης, αντίγραφο της σχετικής δήλωσης φορολογίας εισοδήματός του, που υπέβαλε στο άλλο κράτος ως φορολογικός κάτοικος του κράτους αυτού.
- Βεβαίωση από οποιαδήποτε άλλη δημόσια ή δημοτική ή άλλη αναγνωρισμένη αρχή, με την οποία θα αποδεικνύεται η μόνιμη και σταθερή εγκατάσταση του προσώπου αυτού στο άλλο κράτος.
Επιπλέον, ο φορολογούμενος θα πρέπει να προσκομίσει κατά περίπτωση, δικαιολογητικά που να αποδεικνύουν τη συμπλήρωση τουλάχιστον 183 ημερών στην αλλοδαπή μέσα στο προηγούμενο έτος από εκείνο εντός του οποίου γίνεται η αίτηση μεταβολής.
Τα δικαιολογητικά αυτά μπορεί να είναι, ενδεικτικά, έγγραφα περί ανάληψης μισθωτής εργασίας, έναρξης επαγγελματικής δραστηριότητας στην εν λόγω χώρα και υπαγωγής του στην ασφαλιστική νομοθεσία της χώρας αυτής, εγγραφής σε δημοτολόγιο της εν λόγω χώρας, μίσθωσης κατοικίας, εγγραφής ή παρακολούθησης σχολείων των παιδιών του στη χώρα αυτή.
Τέλος, το καθεστώς προβλέπει ότι ο ενδιαφερόμενος υποβάλει αίτηση τον Μάρτιο κάθε έτους και μέχρι τον Σεπτέμβριο οφείλει να προσκομίσει στην εφορία τα παραπάνω δικαιολογητικά.
Αν η εφορία απορρίψει το αίτημά του, δεν μπορεί να ασκήσει «έφεση», παρά μόνο να προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας, το οποίο και θα κρίνει οριστικά την περίπτωσή του.