Ανεβάζει ακόμη περισσότερο η Άγκυρα τα στοιχήματα στο πόκερ στρατηγικής με την Ουάσιγκτον, προειδοποιώντας ότι θα προχωρήσει σε προμήθεια ρωσικών μαχητικών Sukhoi, αν απαγορευθεί η προμήθεια των «αόρατων» μαχητικών F-35. Την ίδια ώρα, κατατέθηκε στην Γερουσία το νομοσχέδιο που προβλέπει την επιβολή αυστηρών κυρώσεων στην Τουρκία, περιλαμβανομένων των ήδη εξασθενημένων κρατικών τραπεζών.
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, δήλωσε σήμερα στο τουρκικό τηλεοπτικό δίκτυο NTV ότι έχει δεχθεί μια «περισσότερο λογική» πρόταση από τους Αμερικανούς για την προμήθεια του αντιαεροπορικού συστήματος Patriot, αλλά άφησε να εννοηθεί ότι αυτό δεν θα οδηγήσει στη ματαίωση της προμήθειας του ρωσικού S-400. Απλώς, «αν τελικά δεν πουλήσουν οι ΗΠΑ το Patriot, τότε μπορεί να αγοράσουμε και δεύτερο S-400, ή κάποιο άλλο σύστημα αεράμυνας».
Όχι μόνο αυτό, αλλά, όπως είπε ο Τσαβούσογλου, η Τουρκία δεν φοβάται την επιβολή κυρώσεων με το νόμο για την αντιμετώπιση κρατών που συναλλάσσονται με ρωσικούς οργανισμούς (Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act – CAATSA). Σύμφωνα με τη νομική ερμηνεία που έδωσε ο Τούρκος ΥΠΕΞ στον αμερικανικό νόμο, κυρώσεις βάσει του CAATSA δεν δύνανται να επιβληθούν, επειδή η συμφωνία με την Ρωσία έκλεισε πριν τεθεί σε ισχύ ο νόμος.
Κλιμακώνοντας ακόμη περισσότερο την προκλητικότητα προς την Ουάσιγκτον, προφανώς για την ικανοποίηση του εσωτερικού ακροατηρίου, ο Τσαβούσογλου είπε ότι η χώρα του «δεν στερείται εναλλακτικών λύσεων για τα F-35» και τόνισε ότι, στην περίπτωση που τελικά τα αεροσκάφη δεν παραδοθούν από τους Αμερικανούς, «υπάρχουν τα Su-35 και τα Su-57», αναφερόμενος στα ρωσικά μαχητικά αεροσκάφη Sukhoi.
Στη σκακιέρα της αντιπαράθεσης με την Τουρκία, η αμερικανική πλευρά έκανε ήδη την επόμενη κίνησή της, κλείνοντας και το νομικό «παράθυρο» που επικαλέσθηκε ο Τσαβούσογλου για να αποφύγει η Τουρκία τις κυρώσεις για συναλλαγές με τη ρωσική αμυντική βιομηχανία.
Στο νομοσχέδιο που ήδη κατατέθηκε στην Γερουσία από τους γερουσιαστές Μπομπ Μενέντεζ και Μάρκο Ρούμπιο («Νομοσχέδιο για την Ασφάλεια και την Ενεργειακή Συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο του 2019») υπάρχει ρητή πρόβλεψη ότι περιλαμβάνεται στο νόμο CAATSA «η απόκτηση από την Τουρκία συστήματος S-400 από την Ρωσική Ομοσπονδία».
Τι θα σημαίνει για την Τουρκία η επιβολή κυρώσεων με βάση αυτό το νόμο εξήγησαν με μεγάλη σαφήνεια οι γερουσιαστές Τζιμ Ίνχοφ, Τζιμ Ρις (Ρεπουμπλικανοί) και Τζακ Ριντ και Μπομπ Μενέντεζ (Δημοκρατικοί), σε άρθρο που δημοσίευσαν την Δευτέρα στους “New York Times”:
- Εάν ο Ερντογάν αποδεχθεί την παράδοση των S-400, η Τουρκία θα υποστεί τις κυρώσεις που προβλέπονται από τη σχετική νομοθεσία των ΗΠΑ. Οι κυρώσεις θα πλήξουν σκληρά την οικονομία της χώρας - θα θορυβήσουν τις διεθνείς αγορές, θα διώξουν τις άμεσες ξένες επενδύσεις και θα προκαλέσουν σοβαρή ζημιά στην αμυντική και αεροπορική βιομηχανία της Τουρκίας. Είμαστε αποφασισμένοι να προβούμε σε όλες τις απαραίτητες νομοθετικές ενέργειες προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι αυτή θα είναι η εξέλιξη της κατάστασης.
Το ενδεχόμενο επιβολής κυρώσεων σε τουρκικές τράπεζες αποτελεί το μεγάλο εφιάλτη για την κυβέρνηση του Τ. Ερντογάν, που κατέβαλε μεγάλες προσπάθειες για να αποφύγει τις κυρώσεις σε κρατική τράπεζα, η οποία συμμετείχε σε κύκλωμα για την παραβίαση των αμερικανικών κυρώσεων στο Ιράν.
Οι κρατικές τράπεζες, που θα βρεθούν στο στόχαστρο λόγω της σχέσης τους με την κυβέρνηση, είναι ήδη κεφαλαιακά αδύναμες και «φορτωμένες» με «κόκκινα» δάνεια, το πραγματικό ύψος των οποίων παραμένει μυστήριο, καθώς τα σχετικά στοιχεία αμφισβητούνται και από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Ήδη σήμερα ο υπουργός Οικονομικών, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, ανακοίνωσε ότι θα προχωρήσει στην ανακεφαλαιοποίηση των κρατικών τραπεζών, με δαπάνη 4,9 δισ. δολ., ώστε να μπορέσουν να συνεχίσουν να χορηγούν δάνεια και να μη βυθισθεί βαθύτερα η οικονομία στην ύφεση.
Η αγορά συναλλάγματος, που έχει μεγάλη ευαισθησία στη διαμόρφωση των σχέσεων ΗΠΑ – Τουρκίας (η «βουτιά» της λίρας πέρυσι είχε άμεση σχέση με την κρίση για τον πάστορα Μπράνσον, που τελικά απελευθερώθηκε από τους Τούρκους) παραμένει συγκρατημένη ως τώρα στις αντιδράσεις της στις νέες ενδείξεις σοβαρής επιδείνωσης των σχέσεων, καθώς υπάρχει ακόμη η ελπίδα ότι ο Ερντογάν τελικά θα αναδιπλωθεί. Σήμερα, η λίρα κινήθηκε για λίγο στην ισοτιμία των 5,72 με το δολάριο, αλλά ανέκαμψε στο 5,68, δηλαδή περίπου στο σημείο που έκλεισαν χθες οι συναλλαγές.
