Η Ελλάδα έχει εισέλθει σε έναν ενάρετο κύκλο ανάπτυξης και τα επόμενα χρόνια θα είναι ιδιαίτερα καλά, υπό την προϋπόθεση πως θα διατηρηθεί η πολιτική σταθερότητα. Αυτή είναι η εκτίμηση του μεγαλύτερου ξένου επενδυτή στη χώρα, Πρεμ Γουάτσα, βασικού μετόχου των Eurobank και Eurolife.
Μιλώντας στην Καθημερινή επισημαίνει ότι «εμπιστευτήκαμε την Ελλάδα πριν από πολλά χρόνια και παραμείναμε δεσμευμένοι σε αυτήν μέσα απ’ όλες τις καλές και κακές στιγμές. Βρίσκεστε σε μια εξαιρετικά καλή θέση. Ακόμη κι αν δεν το συνειδητοποιείτε πως είστε. Έχετε περάσει μέσα από πολύ δύσκολες στιγμές, το αντιλαμβάνομαι αυτό, αλλά κοιτώντας τις επιχειρήσεις μας στην Ελλάδα και κάποιους δείκτες-κλειδιά της οικονομίας είμαι πάρα πολύ αισιόδοξος. Το χρέος του ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα δεν είναι μεγάλο. Κινείται στα επίπεδα του 130% του ΑΕΠ την ώρα που σε άλλες χώρες, όπως η Σουηδία, είναι στο 300%. Ο βαθμός δανεισμού του ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα είναι από τους χαμηλότερους στην Ευρώπη. Έχετε λοιπόν πολύ χαμηλό επίπεδο δανεισμού του ιδιωτικού τομέα. Πολύ λίγοι Έλληνες έχουν στεγαστικά δάνεια σε σχέση με τις άλλες χώρες. Και το δημόσιο χρέος σας, από το οποίο έχετε άφθονο, είναι μακροπρόθεσμο».
Μιλώντας για τις τράπεζες σημειώνει: «Η θέση των ελληνικών τραπεζών είναι επίσης ισχυρή. Οντας μέτοχος με 30% της Eurobank το γνωρίζω καλά. Αλλά ευρύτερα ο λόγος δανείων προς καταθέσεις βρίσκεται μόλις στο 60%, ενώ στη Σουηδία κινείται πάνω από το 150% και στη Γερμανία πάνω από το 100%.... Και στην Ελλάδα υπάρχουν πρακτικά μόνο τέσσερις τράπεζες. Ξέρετε πόσες τράπεζες έχουν στις Ηνωμένες Πολιτείες; Εχουν περί τις 4.000 τράπεζες».
Ο επιχειρηματίας κλήθηκε να σχολιάσει την τραπεζική κρίση που ανέκυψε σε ΗΠΑ και Ευρώπη: «Είναι μια δύσκολη κατάσταση. Η κεφαλαιακή θέση την ελληνικών τραπεζών όμως είναι πάρα πολύ ισχυρή. Η κεφαλαιακή τους επάρκεια είναι μιάμιση με δύο φορές μεγαλύτερη από αυτήν των αμερικανικών. Είναι εξαιρετικά κεφαλαιοποιημένες και θα παραμείνουν έτσι καθώς μεταξύ άλλων δεν επιτρέπεται ακόμη η διανομή μερισμάτων. Πιθανόν βέβαια να επιτραπεί το 2024.
Σε αντίθεση με την Ελλάδα, το πρόβλημα των αμερικανικών τραπεζών που χτυπήθηκαν ήταν πως η άνοδος των επιτοκίων επιδείνωσε πολύ τη μακροπρόθεσμη θέση των περιουσιακών στοιχείων τους οδηγώντας σε μεγάλες ζημίες. Την ίδια ώρα τα επιτόκια των κεντρικών τραπεζών και τα μακροπρόθεσμα επιτόκια αυξάνονται. Στις ΗΠΑ από 0% περίπου στο 5%. Οπότε αν διακρατείς στοιχεία ενεργητικού μακροπρόθεσμης διάρκειας υφίστασαι ζημίες και δεν μπορείς να κάνεις τίποτα γι’ αυτό. Αυτό είναι ζήτημα και για τα ασφαλιστικά ταμεία και για τις ασφαλιστικές εταιρείες και για τις τράπεζες που έχουν τέτοια χαρτοφυλάκια.
Στον δικό μας όμιλο δεν θέλαμε να πάρουμε τέτοια ρίσκα. Για χρόνια το 50%-60% του χαρτοφυλακίου μας διακρατείτo σε μετρητά, με μηδενική πρακτικά απόδοση. Αλλά ανησυχούσαμε για τη διαφαινόμενη από τότε άνοδο των επιτοκίων και δεν θέλαμε να αναλάβουμε το σχετικό ρίσκο. Δεν κυνηγήσαμε αποδόσεις. Στην Ευρώπη είχατε μηδενικά επιτόκια και τώρα το κόστος της δεκαετίας είναι για τη Γερμανία στο 2,5%. Και έγιναν πολλές χρηματοδοτήσεις τα προηγούμενα χρόνια με χαμηλό κόστος. Τώρα όλοι ψάχνουν να βρουν ποιοι γράφουν ζημίες από αυτές. Και ο πληθωρισμός ακόμη δεν έχει αποκλιμακωθεί επαρκώς, οπότε οι κεντρικές τράπεζες δεν μπορούν να προχωρήσουν σε ποσοτική χαλάρωση για να ενισχύσουν το σύστημα».
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση σημειώνει ότι είναι ασφαλέστερο να επενδύσει κανείς σε ελληνικές τράπεζες αντί αμερικανικές. Εξηγεί ότι στις τελευταίες αν συνεκτιμηθούν με τα βασικά εποπτικά κεφάλαιά τους οι μη λογιστικοποιηθείσες ακόμη ζημίες από τις μακροπρόθεσμες θέσεις τους, αυτά θα πέσουν κάτω από το 10%.
«Την ίδια ώρα στην Ελλάδα τα εποπτικά κεφάλαια είναι πάνω από 15%. Στη Eurobank, όπου έχουμε, ξέρετε, ένα εξαιρετικό στέλεχος επικεφαλής, τον Φωκίωνα Καραβία, είχαμε σημαντική κερδοφορία το 2022, ύστερα βέβαια από ορισμένες δύσκολες χρονιές. Δεν πρόκειται να πουλήσουμε ούτε μία μετοχή. Είναι μια εκπληκτική τράπεζα και πιστεύουμε πως τα επόμενα τέσσερα - πέντε χρόνια για την Ελλάδα θα είναι πάρα πολύ καλά και, όπως καταλαβαίνετε, όταν η οικονομία πηγαίνει καλά, πηγαίνει και το τραπεζικό σύστημα».
Οι εκλογές
Ο Πρεμ Γουάτσα δίνει έμφαση στην πολιτική σταθερότητα: «Ένα πράγμα που χρειάζεται οπωσδήποτε είναι η σταθερότητα. Χρειάζεται σταθερότητα στο πολιτικό σας σύστημα. Ξέρετε θαυμάζω αυτό που έχουν κάνει αυτή η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Έχω εντυπωσιαστεί από το πόσο μπροστά προχώρησε μέσα σε αυτά τα τέσσερα χρόνια η χώρα. Η σταθερότητα είναι λοιπόν αναγκαία. Και νομίζω ότι οι άνθρωποι στην Ελλάδα βλέπουν την πρόοδο και θα έχετε σταθερότητα».
Ο ίδιος έχει έρθει σε επαφή με τρεις πρωθυπουργούς: Σίγουρα καλή στιγμή ήταν και η συνάντηση με τον τότε πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά, που με έπεισε να επενδύσω στην Ελλάδα. Αλλά και μετά, με τον επόμενο πρωθυπουργό, τον Αλέξη Τσίπρα. Ταξίδεψα στην Ελλάδα και τον συνάντησα όταν εξελέγη. Και του είπα «αν δεν μας θέλετε εδώ, να φύγουμε». Και απάντησε «όχι, σας θέλουμε, είστε το είδος του επενδυτή που θέλουμε». Και ασφαλώς πολύ σημαντική ήταν κατόπιν και η γνωριμία μου με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Eίναι σημαντικό αυτό που έχει πετύχει. Καλύτερο και από τις προσδοκίες μας».
