Από ενεργειακός κόμβος, ενεργειακό προτεκτοράτο ξανά η Ελλάδα ▪️ Ο κλινικά νεκρός EastMed, αποκορύφωμα της κατάρρευσης της γεωπολιτικής φαντασιοπληξίας που φόρτωσε τη χώρα με δυσβάσταχτες και αμφίβολες αμυντικές συμφωνίες.
Ενα non paper εξ Ουάσινγκτον και μια σιβυλλική δημόσια δήλωση Αμερικανού αξιωματούχου ήταν αρκετά για να κονιορτοποιήσουν μέσα σε λίγα 24ωρα ενεργειακή διπλωματία και πολιτική περίπου είκοσι ετών, που γοήτευσε και περιέλαβε οριζοντίως και καθέτως σχεδόν όλο το πολιτικό σύστημα της χώρας και διαδοχικές κυβερνήσεις από το 2000 και εντεύθεν. Παρ'ότι η αμερικανική ηγεσία είχε εκτοξεύσει τροχιοδεικτικά πυρά για την αποστασιοποίησή της από τον αγωγό EastMed, που αν ολοκληρωνόταν το 2025, θα έφερνε μέσω Κύπρου και Ελλάδας αέριο από τα ισραηλινά κοιτάσματα στην Ευρώπη, η επισημοποίηση της απόσυρσης της αμερικανικής στήριξης καθιστά το σχέδιο κλινικά νεκρό.
Κι αυτό ενισχύεται από τη σαφέστατη υποβάθμιση του ενδιαφέροντος και της Ε.Ε., όπως προκύπτει από την απάντηση αξιωματούχου της στην «Εφ.Συν.», που ουσιαστικά αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να βγει ο αγωγός από τα έργα κοινού ενδιαφέροντος και τις ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις. Εστω κι αν το αέριο έχει αναγορευτεί σε αναπόφευκτο και… σχεδόν πράσινο μεταβατικό καύσιμο για πολλές δεκαετίες ακόμη και έχει αναχθεί σε καταλύτη της ενεργειακής κρίσης στην Ευρώπη.
Οι αιτίες
Τι φταίει για το φιάσκο; Είναι αμερικανική «αβάντα» στην Τουρκία; Φταίει η αλλαγή των προτεραιοτήτων των πολυεθνικών των υδρογονανθράκων, που αναζητούν φτηνότερες εναλλακτικές διαδρομές; Είναι η στροφή στην πράσινη ενέργεια; Ή πρόκειται για μια de facto επιβολή -ενδεχομένως με ανομολόγητη κυβερνητική στήριξη- των αμερικανικών εναλλακτικών «λύσεων» υγροποιημένου και αποθηκευόμενου αερίου, στις οποίες και εγχώριοι όμιλοι (Κοπελούζος, Energean κ.ά.) έχουν ήδη αποκτήσει προκεχωρημένα φυλάκια και εγγυημένες χρηματοδοτήσεις, την ώρα που ξένοι όμιλοι έχουν σχεδόν εγκαταλείψει όλα τα θαλάσσια οικόπεδα με πιθανά κοιτάσματα;
Οι εξηγήσεις δεν είναι ποτέ μονοδιάστατες. Αλλά όποιες κι αν είναι, καταλήγουν σε ένα θλιβερό για τη χώρα αποτέλεσμα: Από ενεργειακός κόμβος της Ευρώπης, κατά την πολιτική φαντασιοπληξία της τελευταίας εικοσαετίας, περιέρχεται ξανά στη θέση του ενεργειακού προτεκτοράτου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την οικονομία και την κοινωνία. Ταυτόχρονα, κληρονομεί δυσβάσταχτες, αλλά και γεωπολιτικά επικίνδυνες εξοπλιστικές και αμυντικές συμφωνίες (με ΗΠΑ και Ισραήλ), που προβλήθηκαν τάχα ως το αναγκαίο τίμημα στην ανάδειξη της χώρας σε Ελντοράντο υδρογονανθράκων.
Τι απομένει
Ανθρακες λοιπόν ο θησαυρός των υδρογονανθράκων. Μεταφορικά και κυριολεκτικά, αν περιλάβουμε στις παράπλευρες απώλειες της ενεργειακής φενάκης και τη βίαιη και βιαστική απολιγνιτοποίηση, που σήμερα γυρίζει μπούμερανγκ.
Τα 1.900 χλμ. του υποθαλάσσιου αγωγού EastMed μπορούν να θεωρηθούν ήδη… παρελθόν, ενώ υπό αμφιβολία τίθενται και τα 950 χιλιόμετρα του χερσαίου και υποθαλάσσιου αγωγού Ποσειδών (Ελλάδας-Ιταλίας).
Στην περίπτωση του EastMed φαίνεται να επαναλαμβάνεται, για άλλους λόγους βεβαίως, το σκηνικό της ματαίωσης των 3.900 χιλιομέτρων του περίφημου Nabucco προ δεκαετίας ή του South Stream των 2.380 χιλιομέτρων, όπου τσαλακώθηκε εν μέρει η ενεργειακή ματαιοδοξία της τουρκικής ηγεσίας.
Στη χώρα μας, το μόνο χειροπιαστό που απομένει, εκτός από το εσωτερικό δίκτυο αγωγών, είναι τα 765 χλμ. του TAP (μεταφέρει αζέρικο πετρέλαιο) και του τερματικού σταθμού υγροποιημένου αερίου FSRU στην Αλεξανδρούπολη, που έχει εξασφαλίσει και χρηματοδότηση 166 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ
