Οι Ελβετοί είπαν χθες Κυριακή ναι στην κλιματική ουδετερότητα το 2050, καθώς στη χώρα των Άλπεων οι εμβληματικοί παγετώνες αναμένεται να εξαφανιστούν εντελώς εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.
Το ναι έλαβε το 59,1% των ψήφων, αποτέλεσμα που επιβεβαίωσε τη δέσμευση της Ελβετίας στο πλαίσιο της Συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα.
Στο δεύτερο δημοψήφισμα, ο ελβετικός λαός συναίνεσε (ναι είπε το 78,5%) στη θέσπιση φόρου 15% στις μεγάλες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό.
Το ποσοστό συμμετοχής έφθασε περί το 42%.
Όλα τα μεγάλα κόμματα και η ομοσπονδιακή κυβέρνηση είχαν καλέσει τους υποστηρικτές τους να ταχθούν υπέρ του νόμου για το κλίμα. Μόνο το UDC («Κόμμα του Ελβετικού Λαού-Δημοκρατική Ένωση Κέντρου», ευρωσκεπτικιστική, αντιμεταναστευτική άκρα δεξιά), η ισχυρότερη παράταξη στο κοινοβούλιο την τρέχουσα περίοδο στην Ελβετία, επέσεισε το φάσμα της έλλειψης και της ανεξέλεγκτης ανόδου των τιμών των καυσίμων.
«Ο ελβετικός πληθυσμός έστειλε σθεναρό μήνυμα: ο νόμος για να φθάσει η χώρα στις μηδέν καθαρές εκπομπές έγινε δεκτός σήμερα (...) [Είμαι] πολύ ευτυχής που τα επιχειρήματα της επιστήμης για το κλίμα εισακούστηκαν», ανέφερε με ικανοποίηση ο Ματίας Χους, επιστήμονας ειδικευμένος στους παγετώνες, μέσω Twitter.
«Ρεαλιστικό σχέδιο»
Ο ειδικός δεν έχει σταματήσει να προειδοποιεί για την εξαφάνιση των παγετώνων, που μετράει συστηματικά καθώς είναι επικεφαλής δικτύου συγκέντρωσης δεδομένων για αυτούς στην Ελβετία (του GLAMOS).
Πρόκειται για «σημαντικό βήμα για τις μελλοντικές γενιές», έκρινε από την πλευρά της η Βαλερί Πιλιέ-Καράρ του Σοσιαλιστικού Κόμματος, η οποία εκφράστηκε στη δημόσια τηλεόραση RTS.
«Πρόκειται για σχέδιο για το οποίο υπάρχει ομοφωνία, ρεαλιστικό, χωρίς κανένα μέτρο που επιβάλλει δυσανάλογο [φορολογικό] κόστος στον κόσμο», πρόσθεσε.
Το ενεργειακό ζήτημα είναι ακανθώδες, σε μια χώρα που εξαρτάται κατά το 75% από τις εισαγωγές. Ευαλωτότητα που ανέδειξε με δραματικό τρόπο η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Ο νέος νόμος έχει σκοπό να μειωθεί η εξάρτηση στον τομέα της ενέργειας από το εξωτερικό και ταυτόχρονα να μειωθούν οι εκπομπές των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, χωρίς απαγορεύσεις, ούτε νέους φόρους.
Προβλέπει προοδευτική μείωση της κατανάλωσης πετρελαίου και αερίου, χωρίς πάντως απαγόρευσή της. Παράλληλα, η Ελβετία θα κληθεί να παράγει επαρκείς ποσότητες ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και να υποστηρίξει συστήματα θέρμανσης που σέβονται περισσότερο το περιβάλλον.
Ούτε αέριο, ούτε πετρέλαιο
«Ο λογαριασμός για την υιοθέτηση αυτού του νόμου θα έρθει πολύ αργότερα», αντέτεινε ο διευθυντής της εκστρατείας του UDC, ο Μίχαελ Γκράμπε, στην εφημερίδα 20 minutes, προβλέποντας τεράστια αύξηση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος.
Υπογράμμισε πως το όχι επικράτησε σε κάποιες αγροτικές περιοχές (7 καντόνια) διότι οι κάτοικοι φοβούνται πως θα αλλοιωθεί το τοπίο από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και θα μειωθεί η κινητικότητα ελλείψει ορυκτών καυσίμων.
Το 2021, το UDC είχε καταφέρει μόλις να αποτρέψει σχέδιο που είχε σκοπό να μειωθούν οι εκπομπές αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Το κείμενο που ψηφίστηκε χθες ήταν η αντιπρόταση σε λαϊκή πρωτοβουλία, τη λεγόμενη «πρωτοβουλία για τους παγετώνες», που προέβλεπε να απαγορευθεί η κατανάλωση ορυκτών καυσίμων από το 2050.
Η κυβέρνηση και το κοινοβούλιο το θεώρησαν υπερβολικά ριζοσπαστικό, προτιμώντας τη χορήγηση κινήτρων, συμπεριλαμβανομένων οικονομικών κινήτρων, για την αποθάρρυνση της χρήσης τους αντί της απαγόρευσης.
Το σχέδιό τους προβλέπει να δαπανώνται ως και 200 εκατομμύρια φράγκα (περίπου το ίδιο ποσό σε ευρώ) κάθε χρόνο την προσεχή δεκαετία για να βοηθηθούν οι ιδιοκτήτες στη μετάβαση σε συστήματα θέρμανσης που σέβονται περισσότερο το περιβάλλον.
Φόρος στις μεγάλες εταιρείες
Οι βιομηχανίες που επενδύουν σε καινοτόμες τεχνολογίες, που μπορούν για παράδειγμα να φιλτράρουν το CO2, θα υποστηριχθούν επίσης.
Το ναι ήταν ακόμα πιο μαζικό υπέρ της αναθεώρησης του Συντάγματος ώστε να επιτραπεί, με συντελεστή τουλάχιστον 15%, φόρος σε μεγάλες εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε διεθνή κλίμακα, στο πλαίσιο σχεδίου του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) και της G20.
Ο ελάχιστος φόρος θα έχει εφαρμογή σε ομίλους με ετήσιο κύκλο εργασιών τουλάχιστον 750 εκατομμυρίων ευρώ.
Ο αριθμός των ελβετικών ομίλων που αφορά το μέτρο εκτιμάται πως είναι μερικές εκατοντάδες από τις συνομοσπονδιακές φορολογικές αρχές, οι οποίες λογαριάζουν πως τα έσοδα από τον φόρο θα κυμανθούν από το 1 ως τα 2,5 δισεκ. φράγκα την πρώτη χρονιά.
Η ελβετική αριστερά, ΜΚΟ και συνδικάτα καταγγέλλουν το σχέδιο νόμου, που θεωρούν πως διαιωνίζει τις ανισότητες, όπως το βλέπουν. Η κατανομή των εσόδων που προβλέπεται θα ωφελήσει κυρίως τα «πλούσια» καντόνια, τα οποία φιλοξενούν πολλές πολυεθνικές, επιχειρηματολογούν.
Στην Ελβετία έχουν την έδρα τους περίπου 2.000 πολυεθνικές, ανάμεσά τους η Google, και 200 ελβετικές πολυεθνικές, όπως η Nestlé.
