Την πλήρη μεταμόρφωση των ελληνικών συστημικών τραπεζών, που εξηγεί πώς δεκαπλασίασαν μέσα σε μερικά χρόνια την κερδοφορία τους, σκιαγραφούν τα στοιχεία του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (SSM) για τα οικονομικά τους αποτελέσματα το 2024 και το 2019.
Πέρα από τη θεαματική αύξηση των εσόδων από τόκους, η οποία σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στην αύξηση των ευρωπαϊκών επιτοκίων, δύο σημαντικοί παράγοντες φαίνεται ότι συνέβαλαν στην «απογείωση» της τραπεζικής κερδοφορίας, που από τα 510 εκατ. το 2019 εκτινάχθηκε σχεδόν σε 5,7 δισ. το 2024, αυξημένη περισσότερο από 1.000%:
- Η εξυγίανση των χαρτοφυλακίων δανείων με το σχέδιο «Ηρακλής», που προέβλεπε μαζικές τιτλοποιήσεις προβληματικών δανείων με κρατικές εγγυήσεις, επέτρεψε στις τράπεζες να μειώσουν το βάρος από τον σχηματισμό προβλέψεων για κόκκινα δάνεια, που «έτρωγε» την κερδοφορία τους στα χρόνια της κρίσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2024 οι προβλέψεις απομείωσης ήταν μειωμένες κατά το ένα τρίτο σε σχέση με το 2019 και από αυτή την πηγή προστέθηκαν περισσότερα από 800 εκατ. ευρώ στην προ φόρων κερδοφορία των τραπεζών.
- Η δραστική συγκράτηση του λειτουργικού κόστους, με συρρίκνωση δικτύων, περιορισμό προσωπικού και ψηφιοποίηση των εργασιών, ιδιαίτερα μετά την πανδημία του 2020, επέτρεψε στις τράπεζες να διατηρήσουν ουσιαστικά αμετάβλητες τις λειτουργικές δαπάνες μεταξύ 2019 και 2024 (μείωση -0,78%), την ώρα που τα έσοδά τους εκτινάσσονταν στα ύψη. Έτσι, οι ελληνικές τράπεζες έχουν αναδειχθεί ως οι πιο αποτελεσματικές στην ευρωζώνη, με τα τελευταία στοιχεία να δείχνουν ότι η σχέση κόστους προς έσοδα έχει περιορισθεί στο 35%,όταν, για παράδειγμα, στις γαλλικές τράπεζες είναι 66%.
Αυτοί οι δύο παράγοντες προστέθηκαν στη σημαντική αύξηση των εσόδων από τόκους και προμήθειες (κατά 55% και 64%, αντίστοιχα) και συνέβαλαν στην απογείωση των τραπεζικών αποτελεσμάτων.
Τα αποτελέσματα των ελληνικών τραπεζών το 2024 και το 2019
Ο πρωταθλητισμός στους δείκτες και το αδύνατο σημείο
Οι ελληνικές τράπεζες εμφανίζουν πλέον από τους καλύτερους δείκτες αποδοτικότητας στην Ευρώπη, σύμφωνα με τα στοιχεία του SSM για το α' εξάμηνο του έτους, αν και εξακολουθούν να έχουν ένα αδύνατο σημείο, που οι διοικήσεις αυτή την περίοδο προσπαθούν να βελτιώσουν.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι εξακολουθούν να έχουν υπερβολική εξάρτηση από τα έσοδα τόκων, που αποτελούν το 75% των λειτουργικών εσόδων, ενώ η συμμετοχή των προμηθειών στα έσοδα δεν ξεπερνά το 19%, όταν τα αντίστοιχα ποσοστά για την ευρωζώνη, κατά μέσο όρο, είναι 56% και 29%, αντίστοιχα.
Κατά τα άλλα, πάντως, οι βασικοί δείκτες των ελληνικών τραπεζών είναι εξαιρετικοί:
- Αποδοτικότητα ιδίων κεφαλαίων (ROE): Ανήλθε το α' εξάμηνο του 2025 σε 13.23% , καταγράφοντας μία από τις υψηλότερες επιδόσεις μεταξύ των χωρών που συμμετέχουν στον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (SSM). Η αποδοτικότητα ενεργητικού (RoA) διαμορφώθηκε στο 1.42%.
- Δείκτης Κόστους προς Έσοδα (CIR): Με 35.68%, οι ελληνικές τράπεζες είχαν τον χαμηλότερο δείκτη CIR μεταξύ των χωρών του SSM, υποδηλώνοντας υψηλή λειτουργική αποτελεσματικότητα.
- Καθαρό περιθώριο τόκου (NIM): Ανήλθε σε 2.84%, από τα υψηλότερα στην ευρωζώνη.
- Κόστος κινδύνου (CoR): Ο δείκτης, που καταγράφει τις προβλέψεις για προβληματικά δάνεια ως ποσοστό του συνόλου των δανείων ήταν μόλις 0.59%, συγκρίσιμος με τις άλλες χώρες, ενώ στο παρελθόν, όσο οι τράπεζες δεν είχαν εξυγιάνει τα χαρτοφυλάκιά τους, ήταν πολύ υψηλός και αποτελούσε «πληγή» για την κερδοφορία τους.
