Το ελληνικό χρέος γίνεται και πάλι πεδίο αντιπαράθεσης ανάμεσα στους Ευρωπαίους δανειστές και στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, με κίνδυνο να μεταφερθεί ο… λογαριασμός της σύγκρουσης των ισχυρών στην Ελλάδα, υπό τη μορφή του υψηλού κόστους δανεισμού μετά τη λήξη μνημονίου.
Το σενάριο της σταδιακής ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους μετά το 2018 (σχετικό ρεπορτάζ είχε φιλοξενήσει το Σin στις 16 Οκτωβρίου: https://www.sofokleousin.gr/archives/359769.html) δεν βρίσκει σύμφωνο το Ταμείο, παρότι αποτελεί τη βασική επιλογή της Ευρώπης για την μετά το μνημόνιο εποχή της Ελλάδας.
Το σχέδιο προβλέπει ότι το σημαντικότερο μεσοπρόθεσμο μέτρο ελάφρυνσης του χρέους, η επιμήκυνση της περιόδου χάριτος των δανείων του EFSF (δεύτερο μνημόνιο) θα ενεργοποιηθεί τμηματικά, σε βάθος τριετίας, υπό τον όρο ότι η Ελλάδα θα περνά τους μεταμνημονιακούς ελέγχους στην οικονομία και θα εφαρμόζει ορισμένες προσυμφωνημένες μεταρρυθμίσεις.
Με τον τρόπο αυτό, οι Ευρωπαίοι θέλουν να δημιουργήσουν ένα νέο, υβριδικό καθεστώς μεταμνημονιακής επιτήρησης, με χαρακτηριστικά που θα προσαρμοσθούν στις -κατ’ αυτούς- ιδιαίτερες ανάγκες της Ελλάδας: η χώρα θα επιστρέψει μεν στις αγορές για το δανεισμό της, αλλά, ταυτόχρονα, η οικονομική πολιτική θα παραμένει «δεμένη» από τους Ευρωπαίους πιστωτές και οι κυβερνήσεις θα γνωρίζουν ότι κάθε «στραβοπάτημα» θα έχει πολύ υψηλό κόστος, αφού θα χάνονται οι ελαφρύνσεις του χρέους και θα γίνεται ακριβότερος ο δανεισμός από την αγορά, ή, στη χειρότερη περίπτωση, θα χρειάζεται ένα νέο δάνειο με αυστηρούς όρους από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας.
Η επινόηση αυτού του υβριδικού καθεστώτος στόχο έχει να προστατεύσει τους Ευρωπαίους δανειστές από μελλοντικά πολιτικά προβλήματα της Ελλάδας, κυρίως, δηλαδή, από ενδεχόμενες προσπάθειες κυβερνήσεων να ξεφύγουν από την περιοριστική δημοσιονομική πολιτική, ή να αναστρέψουν ήδη εφαρμοσμένες μεταρρυθμίσεις.
Σύμφωνα με πληροφορίες, όμως, το Ταμείο έχει ξεκαθαρίσει στους Ευρωπαίους ότι δεν μπορεί να προσυπογράψει αυτό το σχέδιο, γιατί δεν παρέχει επαρκή ορατότητα για τη διευθέτηση του ελληνικού χρέους, η οποία θα υπόκειται -και πάλι- σε σύνθετες πολιτικές αποφάσεις των Ευρωπαίων δανειστών.
Το Ταμείο απαιτεί μια «καθαρή λύση», δηλαδή μια απόφαση που θα ληφθεί το καλοκαίρι του 2018 και πάντως πριν τη λήξη του παρόντος ευρωπαϊκού προγράμματος, η οποία θα προβλέπει μια σημαντική επιμήκυνση της περιόδου χάριτος των δανείων του EFSF, τουλάχιστον κατά 10 χρόνια, αν όχι κατά 15.
Μόνο έτσι, τονίζεται από την Ουάσιγκτον, θα μπορέσει και το Ταμείο να εκδώσει μια «καθαρή», θετική έκθεση για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, ώστε να ενεργοποιήσει και το δικό του πρόγραμμα. Εκτιμάται, εξάλλου, ότι την ίδια «καθαρότητα» ζητεί και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, για να εκδώσει τη δική της, θετική έκθεση βιωσιμότητας και να εντάξει, έστω και για διάστημα λίγων μηνών, τα ελληνικά ομόλογα στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.
Ακριβός δανεισμός
Αν αυτή η διαφωνία δεν ξεπερασθεί με μια υποχώρηση των Ευρωπαίων, το «λογαριασμό» θα πληρώσει η Ελλάδα και θα είναι αρκετά βαρύς. Χωρίς τη θετική έκθεση βιωσιμότητας του Ταμείου και τη συμμετοχή στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, η απόδοση των ελληνικών ομολόγων θα παραμείνει αρκετά υψηλότερη από την αντίστοιχη άλλων χωρών που έχουν βγει από μνημόνια.
Η Πορτογαλία, για παράδειγμα, βλέπει ήδη την απόδοση των δεκαετών τίτλων της να έχει συμπιεσθεί κοντά στο 2% (έναντι 5% για την Ελλάδα) και οι ελληνικοί τίτλοι πολύ δύσκολα θα συγκλίνουν σε τέτοια χαμηλά επίπεδα στο ορατό μέλλον, αν η ρύθμιση του χρέους παραμείνει ημιτελής και το ΔΝΤ εξακολουθήσει να χαρακτηρίζει το ελληνικό χρέος ως μη βιώσιμο, αποθαρρύνοντας τις τοποθετήσεις των επενδυτών σε ελληνικά ομόλογα.
Το πρόβλημα αυτό είναι γνωστό και στους Ευρωπαίους δανειστές, οι οποίοι φαίνεται, όμως, ότι προτιμούν να έχουν δεμένες τις ελληνικές κυβερνήσεις με σφιχτό χαλινάρι, έστω και αν αυτό αντιστρατεύεται το βασικό στόχο που έχει κάθε δανειστής, δηλαδή να βελτιώνεται η κατάσταση του οφειλέτη για να έχει περισσότερες ελπίδες ότι θα πάρει πίσω τα λεφτά του…
