Χαμηλά ποσοστά οικονομικά ενεργού πληθυσμού και εργαζόμενων γυναικών διαπιστώνει σε έκθεση της η Alpha Bank. Παράλληλα, επισημαίνει οτι και οι δύο κατηγορίες έχουν παρουσιάσει μεταβολή προς το καλύτερο σε σχέση με παλιότερα.
Το ποσοστό απασχόλησης στην Ελλάδα, δηλαδή ο αριθμός των ανδρών απασχολούμενων (employment rate), διαμορφώθηκε το τρίτο τρίμηνο του 2024 σε 69% έναντι 75,9% του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ-27).
Όπως τονίζεται, ένας από τους στόχους του Ευρωπαϊκού Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων (European Pillar of Social Rights Action Plan) είναι το ποσοστό απασχόλησης, σε επίπεδο ΕΕ-27, να ανέλθει σε 78% μέχρι το 2030. Αυτό σημαίνει οτι οι εργαζόμενοι μεταξύ των ηλικιών 20 με 64 πρέπει να αυξηθούν κατά 10%, δηλαδή κατά περίπου 400 χιλιάδες άτομα.
Για να πραγματοποιηθεί αυτό, πρέπει να δοθούν κίνητρα προς τον μη ενεργό πληθυσμό προκειμένου να εισέλθει στην αγορά εργασίας. Τούτο είναι καθοριστικός παράγοντας για την αύξηση των παραγωγικών δυνατοτήτων και των αναπτυξιακών προοπτικών.
Το χαμηλό ποσοστό απασχόλησης στην Ελλάδα σε σύγκριση με τα αντίστοιχα ποσοστά των κρατών-μελών της ΕΕ-27 αλλά και τον μέσο όρο αυτής είναι ένα χαρακτηριστικό της αγοράς εργασίας στην Ελλάδα που ισχύει διαχρονικά.
Αυτό αποδίδεται στο υψηλότερο ποσοστό ανέργων , αλλά και στο χαμηλότερο ποσοστό συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό.
Στις αρχές του 2009, περίπου την περίοδο που ξεκίνησε η οικονομική κρίση στη χώρα μας, το ποσοστό απασχόλησης διαμορφωνόταν στο 65,8%, δύο μονάδες πιο κάτω από τον μέσο όρο των χωρών της ΕΕ.
Η διαφορά με την ΕΕ-27 αυξήθηκε σημαντικά κατά τη διάρκεια της περασμένης δεκαετίας, κάτι που οφείλεται στην κρίση, και, κατά συνέπεια, τη σημαντική πτώση του ποσοστού των εργαζομένων στο εργατικό δυναμικό. Διαγραμματικά αυτό απεικονίζεται στην κοινή πορεία του ποσοστού απασχόλησης και του ποσοστού των εργαζομένων στο εργατικό δυναμικό.
Αντίθετα, το ποσοστό συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό, δηλαδή το σύνολο απασχολούμενων και ανέργων προς τον συνολικό πληθυσμό (activity rate) και επομένως και ο μη ενεργός πληθυσμός (ως συμπληρωματικός αυτού), έμειναν στον ίδιο αριθμό.
Παρά την άνοδο που έχει επιτευχθεί, από τα μέσα της περασμένης δεκαετίας μέχρι σήμερα, το ποσοστό απασχόλησης στην Ελλάδα εξακολουθεί να είναι το δεύτερο χαμηλότερο στην ΕΕ-27, υπερτερώντας μόνο έναντι της Ιταλίας. Τα χαμηλά ποσοστά απασχόλησης σε επιμέρους κατηγορίες, όπως στις γυναίκες, στους νέους και στους ηλικιωμένους, διαμορφώνουν την υφιστάμενη κατάσταση.
Συγκεκριμένα, ενώ στους άνδρες το ποσοστό απασχόλησης βρίσκεται κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο (78,2% έναντι 80,9% στην ΕΕ-27), στις γυναίκες το αντίστοιχο ποσοστό υπολείπεται σημαντικά (59,8% έναντι 70,9% στην ΕΕ-27). Αυτό έχει αποτέλεσμα το χάσμα απασχόλησης μεταξύ των φύλων στην Ελλάδα (gender employment gap) να είναι το τρίτο μεγαλύτερο στην ΕΕ-27 μετά το αντίστοιχο της Ρουμανίας και της Ιταλίας, με τις επιδόσεις των εν λόγω χωρών να υστερούν σημαντικά σε σύγκριση με τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της ΕΕ-27.
Η διαφορά των ποσοστών απασχόλησης μεταξύ ανδρών και γυναικών στην Ελλάδα μπορεί να αναλυθεί περαιτέρω στους ακόλουθους δύο παράγοντες
Πρώτον, στο υψηλότερο ποσοστό ανεργίας των γυναικών. Παρά το γεγονός ότι, βάσει των πιο πρόσφατων στοιχείων, είναι το χαμηλότερο που έχει καταγραφεί την τελευταία δεκαπενταετία, εξακολουθεί να είναι σημαντικά υψηλότερο από το ποσοστό ανεργίας των ανδρών. Το τρίτο τρίμηνο του 2024 η ανεργία των γυναικών διαμορφώθηκε σε 11,9% του ενεργού πληθυσμού, όταν το αντίστοιχο ποσοστό των ανδρών ήταν ίσο με 7,6% και ο μέσος της ΕΕ-27 ίσος με 5,8%
Δεύτερον, στο χαμηλό βαθμό συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας. Το ποσοστό αυτό ακολουθεί σταθερά ανοδική τροχιά από το 2009 μέχρι σήμερα (με εξαίρεση την πανδημία) και σταδιακά ανήλθε σε 67,9% το τρίτο τρίμηνο του 2024, από 60,1% το πρώτο τρίμηνο του 2009. Αν και το ποσοστό αυτό είναι μικρότερο σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο κάτα 7,2 μονάδες , η διαφορά του από το αντίστοιχο ποσοστό των ανδρών παραμένει σημαντική, καθώς το τελευταίο διαμορφώθηκε το τρίτο τρίμηνο του 2024 σε 84,6%.\
Η αύξηση του χαμηλού ποσοστού απασχόλησης των γυναικών στην Ελλάδα, όπως και των νέων και των ηλικιωμένων, είναι βασική προϋπόθεση για την αύξηση των παραγωγικών δυνατοτήτων της χώρας -δεδομένων και της μείωσης των γεννήσεων και της αύξησης του ποσοστού του ηλικιωμένου πληθυσμού - αλλά και για την αντιμετώπιση των ελλείψεων εργατικού δυναμικού σε διάφορους τομείς, όπως ο τουρισμός.
