Η συζήτηση για την πρόσβαση των ιδιωτών επενδυτών στις ιδιωτικές αγορές στην Ευρώπη κερδίζει έδαφος, αλλά ταυτόχρονα αναζωπυρώνει τις ανησυχίες για τους κινδύνους που συνεπάγεται η τοποθέτηση κεφαλαίων σε μη εισηγμένα και συχνά λιγότερο διαφανή περιουσιακά στοιχεία.
Αυτή την εβδομάδα, η βρετανική πλατφόρμα Hargreaves Lansdown ανακοίνωσε συνεργασία με την Schroders Capital, μέσω της οποίας επενδυτές με προσωπικά συνταξιοδοτικά προγράμματα (SIPPs) θα έχουν πρόσβαση σε δύο Long-Term Asset Funds (LTAFs), που εστιάζουν σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις και στην ενεργειακή υποδομή. Το ελάχιστο όριο συμμετοχής είναι 10.000 λίρες.
Η επικεφαλής επενδύσεων της πλατφόρμας, Έμα Γουολ, χαρακτήρισε την πρωτοβουλία «ορόσημο» για τη διεύρυνση της πρόσβασης, τονίζοντας ωστόσο ότι θα υπάρχουν φίλτρα επιλεξιμότητας και μηχανισμοί ελέγχου κινδύνου.
Τα LTAFs θεσπίστηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2021, με στόχο την επένδυση σε περιουσιακά στοιχεία όπως private equity, ιδιωτικό χρέος, ακίνητα, venture capital και μη εισηγμένες εταιρείες, αλλά με περιορισμένη ρευστότητα. Η πρόσβαση μέχρι τώρα περιοριζόταν σε θεσμικούς ή εξειδικευμένους επενδυτές.
Από τον Απρίλιο του 2026, σύμφωνα με κυβερνητικές μεταρρυθμίσεις, τέτοια κεφάλαια θα είναι διαθέσιμα και μέσω Stocks and Shares ISAs, προσφέροντας φορολογικά πλεονεκτήματα.
Παράλληλα, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το νέο καθεστώς ELTIF 2.0 καταργεί εμπόδια στη δημιουργία μακροπρόθεσμων επενδυτικών οχημάτων που απευθύνονται σε ιδιώτες, ανοίγοντας τον δρόμο για εκατοντάδες νέα προϊόντα. Στη Γαλλία, μάλιστα, θεσπίστηκε νόμος που στοχεύει στη διοχέτευση 5 δισ. ευρώ ετησίως από αποταμιεύσεις ιδιωτών σε επενδύσεις που θα στηρίξουν την αποβιομηχάνιση και την πράσινη μετάβαση.
Η Ευρώπη δεν κινείται μόνη. Στις ΗΠΑ, ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε πρόσφατα εκτελεστικό διάταγμα για τη διεύρυνση της πρόσβασης σε εναλλακτικά περιουσιακά στοιχεία μέσω συνταξιοδοτικών σχεδίων. Ο κολοσσός Apollo με την State Street παρουσίασαν το πρώτο ETF ιδιωτικού χρέους, ενώ εταιρείες όπως η BlackRock, η KKR και η Capital Group προωθούν νέα υβριδικά και «evergreen» επενδυτικά σχήματα.
Τα πλεονεκτήματα και η προοπτική
Οι υποστηρικτές βλέπουν στην τάση αυτή μια νέα ώθηση στην οικονομική ανάπτυξη. Σύμφωνα με την Investment Association, το private equity στηρίζει την επιχειρηματική επέκταση σε μια περίοδο χαμηλής δραστηριότητας IPO, συνεισφέροντας σχεδόν 200 δισ. λίρες ετησίως στην οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου.
Τα "evergreen funds", πιο ευέλικτα και με μικρότερα ποσά εισόδου, κερδίζουν έδαφος ως ενδιάμεση λύση ανάμεσα στις παραδοσιακές κλειστές δομές και τα ανοιχτά κεφάλαια δημοσίων αγορών.
Οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν
Ωστόσο, οι ανησυχίες είναι έντονες. Οι ιδιωτικές αγορές χαρακτηρίζονται από έλλειψη ρευστότητας, περιορισμένη διαφάνεια και συχνά υψηλά κόστη.
Αναλυτές της Moody’s προειδοποιούν ότι σε περιόδους αναταραχής οι μικροεπενδυτές μπορεί να επιχειρήσουν μαζικές εξόδους, προκαλώντας κρίσεις ρευστότητας.
Παράλληλα, η παρατεταμένη ύφεση στις συμφωνίες private equity περιορίζει τις δυνατότητες εξόδου και ρευστοποίησης για τους θεσμικούς επενδυτές, ενώ τα private credit assets αντιμετωπίζουν αυξημένο πιστωτικό ρίσκο λόγω γεωπολιτικών εντάσεων, ενεργειακής μετάβασης και αυξανόμενης ζήτησης κεφαλαίων.
Η Morningstar, στην πρώτη ποιοτική αξιολόγηση "semiliquid" κεφαλαίων, σημείωσε ότι η ανάπτυξή τους ξεπερνά το 60% από το 2022, αλλά οι σύνθετες δομές κόστους και η περιορισμένη ρευστότητα τα καθιστούν δύσκολα στην αξιολόγηση και ιδιαίτερα απαιτητικά για τον ιδιώτη επενδυτή.
