Με έκδηλη αμηχανία και χωρίς να υπάρχει προετοιμασία για επόμενα βήματα, υποδέχεται η κυβέρνηση την απαίτηση των Θεσμών (και όχι μόνο του ΔΝΤ...) να νομοθετηθούν μέτρα 4,5 δισ. ευρώ, για να τεθούν σε ισχύ το 2019.
Σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, το οικονομικό επιτελείο θα επιδιώξει να φέρει στην Αθήνα τους εκπροσώπους των Θεσμών, ώστε να μην εμπεδωθεί η εντύπωση ότι οι διαπραγματεύσεις παραμένουν εντελώς στάσιμες.
Για το σκοπό αυτό, αναμένεται να διατυπωθούν από την ελληνική πλευρά προτάσεις για όλα τα ανοικτά θέματα της αξιολόγησης εκτός από το ακανθώδες ζήτημα των μέτρων που ζητούνται για την περίοδο μετά τη λήξη του προγράμματος, δηλαδή για τα εργασιακά, τα ενεργειακά και όλα τα άλλα εκκρεμή θέματα της αξιολόγησης.
Παράλληλα, στόχος της κυβέρνησης είναι να πείσει ότι οι εκπληκτικές οικονομικές και δημοσιονομικές επιδόσεις του 2016 (θετικός ρυθμός ανάπτυξης, πλεόνασμα κοντά στο 2%), δεν οφείλονται σε συγκυριακούς παράγοντες, αλλά σε μεγάλο βαθμό «δείχνουν» στην κατεύθυνση μιας μόνιμης βελτίωσης της οικονομίας.
Όπως τόνισε χθες και ο Γερούν Ντάισελμπλουμ αυτή είναι και η «καρδιά των συζητήσεων» για το ελληνικό πρόγραμμα: αν πεισθούν οι Θεσμοί ότι η Ελλάδα καλύπτει με ευκολία τους στόχους του προγράμματος, θα εξασθενήσουν και οι πιέσεις για προκαταβολική νομοθέτηση μέτρων το 2019.
Πέραν, όμως, των χειρισμών που θα γίνουν σε τεχνικό επίπεδο από το οικονομικό επιτελείο, το Μαξίμου καλείται να αναλάβει πρωτοβουλίες που θα διευκολύνουν μια πολιτική λύση, καθώς η διαπραγμάτευση δεν φαίνεται ότι μπορεί να κλείσει μόνο στο επίπεδο των τεχνοκρατών.
Δεν είναι βέβαιο ότι μένει το ΔΝΤ
Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά κυβερνητικές πηγές, ακόμη και αυτό που όλοι οι δανειστές μοιάζουν τώρα να δέχονται ως θέσφατο, δηλαδή ότι το Ταμείο θα μπει στο χρηματοδοτικό σκέλος του ελληνικού προγράμματος, παραμένει «στον αέρα», ανεξάρτητα από τη βούληση της κυβέρνησης να νομοθετήσει ή όχι τα μέτρα για το 2019.
Η έκθεση βιωσιμότητας του χρέους, που «διέρρευσε» χθες από την Ουάσιγκτον, αναφέρει ξεκάθαρα ότι ακόμη και αν η Ελλάδα επιτύχει πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ σταθερά για μια δεκαετία μετά τη λήξη του προγράμματος (σενάριο Σόιμπλε), το ελληνικό χρέος παραμένει μη βιώσιμο και, ως εκ τούτου, το Ταμείο ζητεί από τους Ευρωπαίους δανειστές ελαφρύνσεις, τις οποίες είναι σχεδόν αδύνατο να προσφέρουν στην παρούσα φάση.
Συνεπώς, η κυβέρνηση βρίσκεται μπροστά σε ένα άκρως παράδοξο στοιχείο των διαπραγματεύσεων: Ακόμη και αν ήθελε, ή μπορούσε, να νομοθετήσει προκαταβολικά τα μέτρα που έχει ζητήσει το Ταμείο -με τη συναίνεση, αυτή την φορά, και της Κομισιόν-, το ΔΝΤ θα μπορούσε και πάλι να μείνει εκτός προγράμματος, αν δεν συμφωνήσει η Γερμανία στα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους που ζητούνται.
Πολιτικές επαφές
Είναι προφανές ότι το αίνιγμα αυτής της διαπραγμάτευσης δεν μπορεί να λυθεί μόνο στο επίπεδο των τεχνικών διαπραγματεύσεων, αλλά θα χρειασθεί μια συνολικότερη, πολιτική διαπραγμάτευση, την οποία ο Αλέξης Τσίπρας αναμένεται να αρχίσει το Σάββατο, στην Πορτογαλία, όπου θα συναντηθούν οι ηγέτες του ευρωπαϊκού Νότου, για δεύτερη φορά μετά τη συνάντηση του Σεπτεμβρίου, στην Αθήνα.
Ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών, Μισέλ Σαπέν, δήλωσε ήδη ότι δεν είναι σύμφωνος με τις απαιτήσεις για προκαταβολική νομοθέτηση μέτρων και ο πρωθυπουργός θα επιδιώξει να εξασφαλίσει κοινή στάση όλων των χωρών του νότου σε αυτό το θέμα.
Επιπλέον, ο Αλέξης Τσίπρας αναμένεται να διερευνήσει τις προθέσεις του Ζαν Κλωντ Γιούνκερ, ο οποίος, υπό την απειλή της Γερμανίας ότι θα χάσει η Κομισιόν το ρόλο της στην επιτήρηση του προγράμματος διάσωσης, εάν λήξει πρόωρα το ελληνικό πρόγραμμα και αρχίσει διαπραγμάτευση για ένα νέο με τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, έδωσε οδηγίες στον Πιερ Μοσκοβισί να συμπλεύσει με το ΔΝΤ στις απαιτήσεις του για νομοθέτηση μέτρων.
Ουσιαστικά, δηλαδή, η κυβέρνηση κινδυνεύει να χάσει τον καλύτερο, ως τώρα, σύμμαχό της σε αυτές τις διαπραγματεύσεις, γι’ αυτό και είναι απαραίτητο να γίνει εκ νέου συντονισμός των προσπαθειών των δύο πλευρών.
Η επόμενη ευκαιρία που θα έχει ο Αλέξης Τσίπρας για πολιτική διαβούλευση σε υψηλό επίπεδο θα δοθεί στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής, στις 3 Φεβρουαρίου, ενώ θα εξετασθεί και το ενδεχόμενο για διμερείς επαφές του πρωθυπουργού.
Οι εκλογές
Σε κάθε περίπτωση, η κατάσταση που διαμορφώνεται στο εσωτερικό πολιτικό μέτωπο δεν αφήνει στον πρωθυπουργό περιθώρια να αναζητήσει ευρύτερες συναινέσεις για το κλείσιμο της αξιολόγησης. Ο πρόεδρος της ΝΔ, Κυριάκος Μητσοτάκης, σε δηλώσεις του μετά το Eurogroup κάλεσε την κυβέρνηση να φύγει τώρα, αφήνοντας να εννοηθεί ότι θα επιμείνει να ζητάει εκλογές και αποκλείοντας, με τον τρόπο αυτό, μια συνεννόηση, ενδεχομένως και με σύγκληση του συμβουλίου πολιτικών αρχηγών.
Η κυβέρνηση εξακολουθεί να επιμένει ότι δεν συζητεί, στην παρούσα φάση, το ενδεχόμενο προκήρυξης εκλογών. Όμως, ανάμεσα στις 6 Φεβρουαρίου και στις 20 Φεβρουαρίου, δηλαδή από τη συνεδρίαση του δ.σ. του Ταμείου, ως τη συνεδρίαση του Eurogroup, θα γίνει σαφές αν μπορεί να κλείσει τη διαπραγμάτευση, ή αν θα επανέλθουν τα σενάρια ηρωικής εξόδου.
