"Αν δεν τα ξέρω, δεν υπάρχουν;" Μπροστά στη στρεσογόνα και απογοητευτική επικαιρότητα (Covid, Ουκρανία, οικονομική κρίση...), ένα τεράστιο τμήμα της κοινής γνώμης επιλέγει να αποφεύγει την ενημέρωση, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε προ ημερών, η οποία καταδεικνύει και την υποχώρηση της εμπιστοσύνης απέναντι στα ΜΜΕ.
«Τα αποτελέσματα αποτελούν μεγάλο πρόβλημα για τον κλάδο της ενημέρωσης: τα θέματα που οι δημοσιογράφοι θεωρούν σημαντικότερα -πολιτικές κρίσεις, διεθνείς συρράξεις, πανδημίες - φαίνεται ότι είναι ακριβώς εκείνα που απωθούν ορισμένα άτομα», σχολιάζει ο Νικ Νιούμαν, βασικός συντάκτης της έρευνας, που πραγματοποιήθηκε από το Reuters Institute for the Study of Journalism.
Η ετήσια έκθεση για την ψηφιακή ενημέρωση (Digital News Report) βασίζεται στις online δημοσκοπήσεις που πραγματοποιεί η εταιρεία YouGov σε δείγμα 93.000 ατόμων από 46 χώρες.
Αυτήν την χρονιά, πραγματοποιήθηκε στο διάστημα από το τέλος του Ιανουαρίου μέχρι στις αρχές του Φεβρουαρίου και στην συνέχεια σε δεύτερη φάση τον Απρίλιο σε δείγμα 5.000 ατόμων σε πέντε χώρες (Ηνωμένο Βασίλειο, Ηνωμένες Πολιτείες, Γερμανία, Πολωνία και Βραζιλία) με στόχο τον εμπλουτισμό των αποτελεσμάτων, περιλαμβάνοντας τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Συνολικά, περί τους 4 στους 10 ερωτηθέντες (το 38%) δήλωσαν ότι τους συμβαίνει να αποφεύγουν σκοπίμως την ενημέρωση, έναντι 29% το 2017. Σε διάστημα 5 ετών, αυτό το ποσοστό διπλασιάσθηκε στην Βραζιλία (54%) και στο Ηνωμένο Βασίλειο (46%). Στην Γαλλία βρίσκεται στο 36% (έναντι 33% το 2019 και 29% το 2017).
Η στάση αυτή, της αποφυγής, ή τουλάχιστον της επιλογής των ειδήσεων είναι λιγότερο αυξημένη στην Σουηδία, την Νορβηγία, την Φινλανδία, την Δανία (20%) και στην Ιαπωνία.
Για να δικαιολογηθούν, περίπου οι μισοί (το 43%) δηλώνουν ότι αποφεύγουν τις ειδήσεις διότι επαναλαμβάνονται, κυρίως η ενημέρωση που αφορά την Covid και οι πολιτικές ειδήσεις.
Στρες
Περισσότερο από το ένα τρίτο (το 36%) διαβεβαιώνει ότι οι ειδήσεις τους ρίχνουν το ηθικό και αυτό είναι ιδιαίτερα έντονο για τους κάτω των 35 ετών και για τους ερωτηθέντες στο Ηνωμένο Βασίλειο και στις Ηνωμένες Πολιτείες. «Αποφεύγω σκοπίμως τα πράγματα που μου προκαλούν στρες και ό,τι μπορεί να έχει αρνητική επίπτωση στην μέρα μου. Επιδιώκω να αποφεύγω τις ειδήσεις για νεκρούς και καταστροφές», δηλώνει χωρίς να κατονομάζεται ένας 27χρονος Βρετανός που περιλαμβάνεται στην έρευνα.
Επίσης, το 17% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι αποφεύγει τις ειδήσεις διότι μπορεί να οδηγήσουν σε διαπληκτισμούς που θέλουν να αποφύγουν. Και για το 16%, η ενημέρωση δημιουργεί ένας αίσθημα αδυναμίας.
Ένα ποσοστό που φθάνει το 8% και αφορά κυρίως νέους δηλώνει ότι αποφεύγει τις ειδήσεις διότι είναι υπερβολικά πολύπλοκες για να τις κατανοήσουν. Οι ερευνητές θεωρούν ότι αυτό μπορεί να παρακινήσει τα μέσα ενημέρωσης να χρησιμοποιούν πιο απλή γλώσσα και να εξηγούν καλύτερα τα πολύπλοκα θέματα.
Το 29% των ανθρώπων που αποφεύγουν τις ειδήσεις πιστεύουν ότι δεν είναι αντικειμενικές και ότι δεν μπορούν να έχουν εμπιστοσύνη.
Γενικότερα, η φετινή έρευνα δείχνει πτώση της εμπιστοσύνης στα μέσα ενημέρωσης (42% εμπιστεύονται τα μέσα ενημέρωσης, έναντι 44% το 2021).
Η Φινλανδία είναι η χώρα όπου το ποσοστό εμπιστοσύνης είναι το υψηλότερο, με 69%, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Σλοβακία είναι οι χώρες με τα χαμηλότερα ποσοστά εμπιστοσύνης στα μέσα ενημέρωσης (26%).
Η έρευνα δείχνει ότι οι νέοι παίρνουν όλο και μεγαλύτερες αποστάσεις από τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης και επιλέγουν για την ενημέρωσή τους μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως το TikTok.
«Πολλοί άνθρωποι θεωρούν ότι τα μέσα ενημέρωσης είναι αντικείμενα αθέμιτης πολιτικής επιρροής και μόνο ένα μικρό ποσοστό θεωρεί ότι οι περισσότεροι οργανισμοί Τύπου θέτουν το καλύτερο για την κοινωνία πριν από τα δικά τους εμπορικά συμφέροντα», γράφει ο διευθυντής του Ινστιτούτου Ράσμους Κλάις Νίλσεν στα συμπεράσματα της έρευνας.
Το Reuters Institute for the Study of Journalism (Ινστιτούτο Reuters για την Mελέτη της Δημοσιογραφίαw) ανήκει στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
