Νέες πρακτικές στη διαχείριση «κόκκινων» δανείων φέρνουν οι τιτλοποιήσεις, που σε ορισμένες περιπτώσεις, ιδιαίτερα των δανείων που βρίσκονται σε βαθιά καθυστέρηση, παραπέμπουν σε… bullying κατά των οφειλετών, οι οποίοι καλούνται με πιεστικό τρόπο να αρχίσουν καταβολές έναντι των καθυστερούμενων οφειλών χωρίς καν να τους προτείνεται ένα πλάνο για τη βιώσιμη ρύθμισή τους.
Νόμος και κώδικας δεοντολογίας της Τράπεζας της Ελλάδος για τις ρυθμίσεις δανείων φαίνεται πως είναι άγνωστες λέξεις ακόμη και για μεγάλες εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων που προέρχονται από τα «σπλάχνα» των συστημικών τραπεζών και έχουν μεταβιβασθεί σε μεγάλες εξειδικευμένες εταιρείες του κλάδου με δραστηριότητα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.
Ακραία ενοχλητική συμπεριφορά
Όπως αναφέρουν δικηγόροι δανειοληπτών στο «Σin», υπάρχουν αναφορές περιπτώσεων ακραία ενοχλητικής συμπεριφοράς από εκπροσώπους εταιρειών διαχείρισης απαιτήσεων, ιδιαίτερα σε δάνεια που έχουν καταγγελθεί και βρίσκονται για πολλά χρόνια σε καθυστέρηση, τα οποία αγοράζουν τα funds από τις τράπεζες σε εξαιρετικά χαμηλές τιμές, ακόμη και κάτω από το 10% της ονομαστικής αξίας των δανείων.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση δανειολήπτη με «κόκκινα» δάνεια καταναλωτικής πίστης, ο οποίος δέχθηκε τηλεφώνημα από δικηγόρο, όπως συστήθηκε, εταιρείας διαχείρισης δανείων.
Αφού ενημερώθηκε ότι το δάνειο του έχει τιτλοποιηθεί και ότι «αυτό είναι καλό» για τον ίδιο, ο δανειολήπτης δέχθηκε μια πρόταση που παραπέμπει σε… αποικιοκρατική αντίληψη της διαχείρισης δανείων: να αρχίσει καταβολές έναντι της οφειλής για 4-5 μήνες και αργότερα η εταιρεία θα εξετάσει αν θα του κάνει πρόταση για ρύθμιση! Αν δεν κάνει ο δανειολήπτης τις καταβολές αυτές, η απειλή από την πλευρά του δικηγόρου ήταν ότι θα εκδοθεί διαταγή πληρωμής και θα αυξηθεί περαιτέρω η οφειλή του με προσθήκη των δικαστικών εξόδων.
Δηλαδή, ο δανειολήπτης κλήθηκε να αρχίσει να πληρώνει οφειλές που είχε σταματήσει εξυπηρετεί, χωρίς αυτές να ρυθμισθούν προηγουμένως με βιώσιμο τρόπο, ανάλογα με την εισοδηματική, περιουσιακή και οικογενειακή του κατάσταση. Με την ελπίδα ότι, κάποτε, σε άγνωστο μελλοντικό χρόνο, η… βασίλισσα εταιρεία διαχείρισης θα δεήσει να προτείνει μια ρύθμιση, που είναι εντελώς αβέβαιο και αδιευκρίνιστο αν θα συνάδει με την οικονομική κατάσταση και τις ανάγκες του οφειλέτη. Θεωρητικά, η εταιρεία διαχείρισης αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο να ζητήσει την πληρωμή των οφειλών στο ακέραιο, παρότι η ίδια τις έχει αγοράσει στο 5-10% της αξίας τους.
Προσπάθειες εκφοβισμού
Όπως αναφέρει νομικός που μίλησε στο «Σin», πρόκειται για μια μεγάλη αλλαγή συμπεριφοράς από την εταιρεία διαχείρισης απαιτήσεων, η οποία πρόσφατα πουλήθηκε σε ευρωπαϊκό όμιλο. Στο πρόσφατο παρελθόν, όταν η εταιρεία βρισκόταν υπό τον έλεγχο συστημικής τράπεζας, ακολουθούσε «ορθόδοξες» και προβλεπόμενες από το θεσμικό πλαίσιο πρακτικές: για παράδειγμα, ο ίδιος δανειολήπτης που δέχθηκε το τηλεφωνικό… bullying από την εταιρεία που βρίσκεται σε σήμερα σε νέο ιδιοκτησιακό καθεστώς, είχε δεχθεί προτάσεις ρύθμισης από την ίδια εταιρεία με «κούρεμα» μέρους της οφειλής, αφού πρώτα εξετάσθηκε η οικονομική του κατάσταση, όπως προβλέπει ο Κώδικας Δεοντολογίας. Ουδέποτε, μάλιστα, στο παρελθόν είχε απειληθεί με έκδοση διαταγής πληρωμής, παρότι δεν είχε καταλήξει σε συμφωνία ρύθμισης με την εταιρεία διαχείρισης απαιτήσεων.
Ουσιαστικά, όπως αναφέρουν δικηγόροι, εμφανίζονται τα πρώτα δείγματα συμπεριφοράς με καθαρά κερδοσκοπικό χαρακτήρα από τις εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων: επιχειρούν να εκφοβίσουν οφειλέτες και να εισπράξουν ό,τι μπορούν, για να καλύψουν γρήγορα το χαμηλό κόστος εξαγοράς των δανείων από τις τράπεζες και να εμφανίσουν κάποιο κέρδος. Σε αυτό το πλαίσιο, δείχνουν πλήρη αδιαφορία στο πνεύμα και το γράμμα των νόμων και κανονισμών, που διέπονται από μια βασική αρχή: τα δάνεια πρέπει να ρυθμίζονται με βιώσιμο τρόπο, σύμφωνα με τις οικονομικές δυνατότητες και τις ανάγκες των δανειοληπτών και όχι, βεβαίως, να επιβάλλονται στους δανειολήπτες, με εκβιαστικές μεθοδεύσεις, τυχαίες καταβολές για να «κλείνουν τρύπες» στις οικονομικές καταστάσεις των εταιρειών διαχείρισης, χωρίς προοπτική βιώσιμης ρύθμισης των οφειλών.
Νομικοί εκφράζουν φόβους ότι τέτοιες πρακτικές θα γίνονται όλο και πιο διαδεδομένες στο προσεχές μέλλον, ιδιαίτερα μετά τις σοβαρές καθυστερήσεις στους πλειστηριασμούς που προκάλεσε η πανδημία, συνέπεια των οποίων ήταν να βρίσκονται μετέωρες σήμερα οι εταιρείες που διαχειρίζονται τα τιτλοποιημένα δάνεια του σχεδίου «Ηρακλής», καθώς έχουν χάσει τους στόχους για ανακτήσεις και αντιμετωπίζουν τις προβλεπόμενες από το νόμο κυρώσεις, που φθάνουν ως την αποβολή τους από τη διαχείριση τιτλοποιημένων δανείων.
