Σε ένα τρισεκατομμύριο ευρώ εκτινάχθηκαν μέσα σε λίγους μήνες οι τοποθετήσεις κεφαλαίων από Ευρωπαίους στο ασφαλές καταφύγιο του χρυσού, καθώς η εκλογική νίκη του Ντόναλντ Τραμπ έσπειρε τον... τρόμο στους επενδυτές.
Όπως αποκαλύπτει η έκθεση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για τη Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα, οι επενδυτές της ευρωζώνης εκτίθενται στον χρυσό μέσω παραγώγων και πολύ λιγότερο μέσω διαπραγματεύσιμων αμοιβαίων κεφαλαίων.
Από τον Νοέμβριο του 2024, όταν εξελέγη ο Τραμπ και ως τα τέλη Μαρτίου του 2025, δηλαδή λίγο πριν ανακοινώσει τους σαρωτικούς δασμούς που κλόνισαν τις αγορές, καταγράφηκε μια αύξηση στις θέσεις σε παράγωγα χρυσού κατά 58%, για να ανέλθουν, τον Μάρτιο του 2025 σε 1 τρισεκατομμύριο ευρώ.
Οι εκθέσεις στην ευρωζώνη σε χρυσό μέσω διαπραγματεύσιμων αμοιβαίων κεφαλαίων (ETFs) ανήλθαν σε 50 δισ. ευρώ το τέταρτο τρίμηνο του 2024 και ήταν μάλλον μικρές σε σύγκριση με τα συνολικά χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία των αντισυμβαλλομένων. Τα ETFs χρυσού κατείχαν κυρίως νοικοκυριά και επενδυτικά κεφάλαια.
Οι αγορές χρυσού, σημειώνει η ΕΚΤ, φαίνεται να αντικατοπτρίζουν εν μέρει τον αυξημένο γεωπολιτικό κίνδυνο και τη σημαντική αβεβαιότητα οικονομικής πολιτικής, με ακραία σενάρια που ενδεχομένως να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Η τιμή του χρυσού έχει καταγράψει πρωτοφανή άνοδο από το 2023, φτάνοντας σε μια σειρά από ιστορικά υψηλά επίπεδα. Ο χρυσός έχει μια μακρά ιστορία ως μέσο αποθήκευσης αξίας.
Γιατί είναι ελκυστικός ο χρυσός
Η ελκυστικότητά του αντικατοπτρίζει δύο μοναδικά χαρακτηριστικά, ιδίως σε περιόδους υψηλής αβεβαιότητας, όπως σημειώνει η ΕΤΚ:
- Πρώτον, δεν αποτελεί υποχρέωση οποιουδήποτε αντισυμβαλλόμενου και έτσι δεν ενέχει κίνδυνο αθέτησης.
- Δεύτερον, δεδομένης της περιορισμένης και σχετικά ανελαστικής προσφοράς του, διατηρεί την εγγενή του αξία και δεν μπορεί να υποτιμηθεί.
Ως εκ τούτου, ο χρυσός θεωρείται συχνά ένα μέσο διαφοροποίοησης χαρτοφυλακίου, μια αντιστάθμιση έναντι του πληθωρισμού και της υποτίμησης του δολαρίου ΗΠΑ, και ένα ασφαλές καταφύγιο σε περιόδους σοβαρής χρηματοπιστωτικής αγοράς ή γεωπολιτικής έντασης.
Πότε αυξάνονται οι τιμές του χρυσού
Οι τιμές του χρυσού τείνουν να αυξάνονται σε περιόδους αυξημένου γεωπολιτικού κινδύνου, ενώ οι τιμές των μετοχών και των ομολόγων τείνουν να μειώνονται. Για παράδειγμα, τα τελευταία τρία χρόνια, οι κεντρικές τράπεζες, ιδίως εκείνες από αναδυόμενες οικονομίες, αγοράζουν όλο και περισσότερο χρυσό, πιθανότατα για να προστατευθούν από τις επιπτώσεις των γεωπολιτικών εντάσεων ή πιθανών κυρώσεων.
Κατά τη διάρκεια περιόδων μεγαλύτερης αβεβαιότητας οικονομικής πολιτικής, ο χρυσός υπεραποδίδει των μετοχών και του δολαρίου ΗΠΑ, ενώ οι τιμές των ομολόγων γενικά μειώνονται. Επίσης, σε περιόδους ακραίας μεταβλητότητας των χρηματιστηριακών αγορών, ο χρυσός παρέχει μια σχετικά καλή αντιστάθμιση έναντι των απότομων πτώσεων των μετοχών.
Σε ακραίες περιπτώσεις, όταν οι επενδυτές αντιμετωπίζουν ταυτόχρονα αυξημένους γεωπολιτικούς κινδύνους, μεταβλητότητα των χρηματιστηριακών αγορών και αβεβαιότητα πολιτικής (όπως κατά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, την έναρξη της πανδημίας COVID-19 ή τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία), οι τιμές του χρυσού τείνουν να αυξάνονται παράλληλα με την αξία του δολαρίου ΗΠΑ, ενώ οι τιμές των μετοχών και των ομολόγων μειώνονται αισθητά.
Συνολικά, αυτό επιβεβαιώνει ότι ο χρυσός αποτελεί ασφαλές καταφύγιο σε περιόδους έντασης στις χρηματοπιστωτικές αγορές ή αυξημένου γεωπολιτικού κινδύνου ή αβεβαιότητας πολιτικής, τονίζει η ΕΚΤ.
Η αβεβαιότητα πολιτικής, ιδιαίτερα αυτή που σχετίζεται με τις παγκόσμιες εμπορικές συμφωνίες, έχει εκτοξευθεί μετά τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ τον Νοέμβριο του 2024.
Σύμφωνα με έρευνες που διεξήχθησαν τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο του 2025, το 58% των διαχειριστών περιουσιακών στοιχείων θα περίμενε ο χρυσός να είναι η κατηγορία περιουσιακών στοιχείων με την καλύτερη απόδοση σε ένα σενάριο πλήρους εμπορικού πολέμου.
