Στις 30 Νοεμβρίου λήγει η καθοριστική προθεσμία για τα 19 κράτη-μέλη που έχουν αιτηθεί δάνεια από τον νέο ευρωπαϊκό μηχανισμό ενίσχυσης της άμυνας SAFE, συνολικού ύψους 150 δισ. ευρώ. Τα κράτη θα πρέπει έως τότε να υποβάλουν τα πλήρη εθνικά τους σχέδια, προκειμένου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προχωρήσει άμεσα στην αξιολόγηση.
Ο εκπρόσωπος της Επιτροπής, Τομάς Ρενιέ, υπογράμμισε ότι το SAFE αποτελεί «μέσο έκτακτης ανάγκης» και ότι οι διαδικασίες θα κινηθούν ταχύτατα. Όπως ανέφερε, η Κομισιόν αναμένεται να έχει ολοκληρώσει την αξιολόγηση των σχεδίων πριν από το τέλος του έτους.
Αν η αξιολόγηση είναι θετική, θα χρειαστεί η τελική έγκριση από το Συμβούλιο της ΕΕ προκειμένου να αποδεσμευθεί η πρώτη εκταμίευση, η οποία θα φτάνει έως το 15% των αιτούμενων δανείων κάθε χώρας.
Η πρώτη αυτή δόση θα δώσει στα κράτη-μέλη τη δυνατότητα να ξεκινήσουν άμεσα επαφές με την αμυντική βιομηχανία και να θέσουν σε τροχιά τα εξοπλιστικά τους προγράμματα.
Εκτός προθεσμίας Νότια Κορέα και Τουρκία
Αναφερόμενος στη συμμετοχή τρίτων χωρών, ο Τ. Ρενιέ ξεκαθάρισε ότι Νότια Κορέα και Τουρκία δεν προλαβαίνουν την προθεσμία της 30ής Νοεμβρίου. Αν και έχουν καταθέσει επίσημο αίτημα ένταξης στο SAFE, η Επιτροπή δεν έχει προλάβει να εξετάσει τα αιτήματα αυτά και, ως εκ τούτου, δεν μπορούν να ενταχθούν στην τρέχουσα διαδικασία.
Σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις με Ηνωμένο Βασίλειο και Καναδά
Την ίδια ώρα, συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις της Επιτροπής με το Ηνωμένο Βασίλειο και τον Καναδά. Οι συζητήσεις βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο, ωστόσο —όπως τόνισε ο Ρενιέ— αν δεν υπάρξει συμφωνία έως τις 30 Νοεμβρίου, «η πόρτα του SAFE παραμένει ανοιχτή» για τις δύο χώρες. Οι συγκεκριμένες χώρες μπορούν να συμμετάσχουν κανονικά, μέχρι και στο 35% του συνολικού προϋπολογισμού κάθε κοινού αμυντικού προγράμματος.
Τι πρέπει να καταθέσουν τα κράτη-μέλη
Έως τη λήξη της προθεσμίας, τα κράτη-μέλη οφείλουν να παρουσιάσουν με λεπτομέρεια:
-
τα αμυντικά έργα στα οποία σκοπεύουν να επενδύσουν,
-
τον προϋπολογισμό τους,
-
τους εταίρους τους σε κάθε έργο.
Μετά την 30ή Νοεμβρίου, η Επιτροπή θα ανακοινώσει ποιες χώρες υπέβαλαν έγκαιρα τα σχέδιά τους.
Η ελληνική συμμετοχή
Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα, στα τέλη Ιουλίου 2025, έχει αιτηθεί δάνεια ύψους 1,2 δισ. ευρώ από το SAFE, με στόχο την ενίσχυση κρίσιμων αμυντικών δυνατοτήτων και υποδομών.
