Η συνάντηση Μερτς και Ερντογάν στην Άγκυρα την περασμένη εβδομάδα δεν ήταν άλλη μια γερμανοτουρκική επίσημη συνάντηση. Σύμφωνα με αναλύσεις στον γερμανικό Τύπο σηματοδοτεί μια νέα σελίδα στις ήδη στενές γερμανοτουρκικές σχέσεις, που διέπονται από ιστορικό βάθος 100 χρόνων και είναι πολυεπίπεδες. Πλέον περνούν σε άλλο επίπεδο στρατηγικής εμβάθυνσης, γιατί όπως τόνισε ο καγκελάριος Μερτς έχει αλλάξει ριζικά το ευρύτερο γεωπολιτικό περιβάλλον και οι συσχετισμοί δυνάμεων.
Ο Μερτς πήγε στην Άγκυρα αυτή τη φορά με συνολικά θετική ατζέντα για πολύ συγκεκριμένους στόχους: το πράσινο φως στην πώληση μαχητικών Eurofighter στην Τουρκία είναι πλέον δεδομένο, έχουν αρθεί οι γερμανικές επιφυλάξεις και από εκεί και πέρα είναι επίσης δεδηλωμένη η πρόθεση του Βερολίνου να προωθήσει την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας -αρχικά τουλάχιστον την ένταξή της με κάποιο «μοντέλο» στην ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφαλείας. αν και δεν έγιναν ρητές αναφορές στο πρόγραμμα SAFE ή τις ενστάσεις της Ελλάδας.
Η Γερμανία δεν θεωρεί την Τουρκία «απειλή»
Είναι πάντως γεγονός ότι ανώτατοι πολιτικοί και διπλωματικοί κύκλοι στο Βερολίνο φαίνονται να μην συμφωνούν με την θεώρηση της Τουρκίας ως «απειλής» για την Ευρώπη, δίνοντας έμφαση στο ότι πρόκειται για «νατοϊκή σύμμαχο» σε μια κρίσιμης σημασίας περιοχή. Η αντίληψη της Τουρκίας ως αναγκαίας και «ακίνδυνης» για τα κεντροευρωπαϊκά δεδομένα συμμάχου, δημιουργεί επίσης δυσκολίες στην κατανόηση των ελληνικών θέσεων περί «τουρκικής απειλής».
Για τη Γερμανία η μεγαλύτερη απειλή ασφαλείας τη δεδομένη στιγμή προέρχεται αδιαπραγμάτευτα σχεδόν από τη Μόσχα -αρκεί κανείς να συνομιλήσει έστω και λίγο με Γερμανούς αξιωματούχους για να αποκομίσει τη γερμανική αίσθηση περί «υπαρξιακής απειλής» σήμερα.
Ήπια αναφορά στο κράτος δικαίου
Από εκεί και πέρα, η επίκληση των κριτηρίων της Κοπεγχάγης περί κράτους δικαίου από τον καγκελάριο Μερτς στη συνέντευξη Τύπου με τον Τούρκο πρόεδρο ήταν αναγκαία και αναπόφευκτη. Ωστόσο, όπως σχολιάζουν γερμανικά ΜΜΕ, ήταν ήπια και μόνο εκ των υστέρων εκπεφρασμένη, δεδομένου ότι είχε ήδη επέλθει πρότερη συμφωνία στα θέματα άμυνας και ασφάλειας.
Ήταν εμφανής επίσης η αλλαγή «τόνου» από το Βερολίνο σε σχέση με τις επισημάνσεις περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων του προκατόχου του Φρίντριχ Μερτς στην καγκελαρία, Όλαφ Σολτς, όπως και της προηγούμενης υπ. Εξωτερικών από τους Πρασίνους Αναλένα Μπέρμποκ -η οποία είχε συγκρουστεί ανοιχτά με τον ομόλογό της Μεβλούτ Τσαβούσογλου σε συνέντευξη Τύπου στην Άγκυρα.
Γεωπολιτική και μεταναστευτικές ροές
«Σε γεωπολιτικούς καιρούς, όπου η πολιτική διεξάγεται από μεγάλες δυνάμεις, η Γερμανία και η Ευρώπη πρέπει να χτίσουν τις δικές τους στρατηγικές συνεργασίες» ανέφερε ο Μερτς από την Άγκυρα. Η οδός των νέων «στρατητικών συνεργασιών» διέρχεται αναπόφευκτα από την Τουρκία και γι αυτό η γερμανική κυβέρνηση προσπαθεί πλέον να βρει έναν νέο τρόπο συμβίωσης με τον «δύσκολο εταίρο» παρατηρεί η Ροζάλια Ρομάνιες, Διευθύντρια Πολιτικών Υποθέσεων και επικεφαλής του Πολιτικού Γραφείου της DW στο Βερολίνο, που βρέθηκε στη Άγκυρα στο πλαίσιο της επίσκεψης Μερτς.
Για την ίδια η νέα γερμανική «ρεαλπολιτίκ» που οδηγεί σε μια νέα προσέγγιση με την Άγκυρα, έχει έντονα εσωπολιτική χροιά με φόντο την αυστρηρότερη μεταναστευτική πολιτική της νέας γερμανικής κυβέρνησης. Η Τουρκία ελέγχει ορισμένες από τις βασικές μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη, όπως σημειώνει. Η κυβέρνηση Μερτς θέλει πάση θυσία να αυξήσει τις απελάσεις από τη Γερμανία και ελπίζει ότι η Τουρκία θα ανταποκριθεί -ακόμη και με ανταλλάγματα.
Μάλιστα, όπως επισημαίνει η ίδια, αν και δεν έχουν γίνει γνωστές πολλές πληροφορίες για το πώς θα κινηθούν οι δύο χώρες το επόμενο διάστημα, αναμένονται περαιτέρω συναντήσεις τους επόμενους μήνες σε υπουργικό επίπεδο.
Κριτική από SPD και Πρασίνους
Την ίδια ώρα βουλευτές που ειδικεύονται σε θέματα εξωτερικής πολιτικής από τους συγκυβερνώντες Σοσιαλδημοκράτες (SPD) και τους Πρασίνους επέκριναν σφοδρά τη συνάντηση του καγκελάριου Φρίντριχ Μερτς με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
«Όποιος μιλά για ευρωπαϊκή προοπτική στην Άγκυρα, δεν μπορεί να σιωπά για την πραγματικότητα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα», δήλωσε στο Focus ο Σερντάρ Γιουκσέλ, πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας Φιλίας Γερμανίας-Tουρκίας. «Η σιωπή για διπλωματικούς λόγους μπορεί να είναι βολική, αλλά δεν συμβάλλει σε μια γνήσια ευρωπαϊκή προοπτική για την Τουρκία», τόνισε.
100 χρόνια από τη Συνθήκη της Λωζάννης
«Όταν ο ηγέτης της CDU Φρίντριχ Μερτς επισκέπτεται την Τουρκία, υπόσχεται στενότερους δεσμούς με την ΕΕ, αλλά δεν λέει λέξη για πολιτικούς κρατούμενους, για τους περιορισμούς στην ελευθερία του Τύπου ή σε βάρος στελεχών της δημοκρατικής αντιπολίτευσης, όπως ο Εκρέμ Ιμάμογλου, τότε στέλνεται λάθος μήνυμα. Η Ευρώπη είναι κάτι περισσότερο από την πολιτική ασφάλειας ή ένα οικονομικό έργο», δήλωσε ο Γιουκσέλ.
Και ο Μαξ Λουκς, εκπρόσωπος των Πρασίνων για θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και πρώην επικεφαλής της Κ.Ο. Φιλίας Γερμανίας-Toυρκίας, επέκρινε επίσης έντονα τον Μερτς. «Ο Μερτς είτε αγνοεί ολόκληρη την πραγματικότητα στην Τουρκία, είτε επιλέγει ο ίδιος να φιμώνεται», δήλωσε επίσης στο Focus, ρίχνοντας βέλη στον καγκελάριο για την επιλογή του να σιωπά ως προς στις αυθεραισίες της τουρκικής δικαιοσύνης απέναντι σε κορυφαίους πολιτικούς της αντιπολίτευσης.
Οι αριθμοί των γερμανοτουρκικών σχέσεων
Κλείνοντας, η υπενθύμιση κάποιων αριθμών είναι χρήσιμη για τον σχηματισμό μιας συνολικής εικόνας. Στη Γερμανία ζουν σήμερα περίπου τρία εκατομμύρια πολίτες τουρκικής καταγωγής. Η Γερμανία είναι ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της Τουρκίας με τον μεγαλύτερο όγκο επενδύσεων. Ο όγκος συναλλαγών μεταξύ των δύο χωρών ανέρχεται σε περίπου 55 δισεκατομμύρια ευρώ και συνεχίζει να αυξάνεται κάθε χρόνο. Η διευκόλυνση της έκδοσης βίζας για επιχειρηματίες βρέθηκε, έτσι, ψηλά στην ατζέντα των συνομιλιών στην Άγκυρα.
Πηγή DW
