"Έκρηξη" στη ζήτηση κλιματιστικών μονάδων στην Ευρώπη προκαλούν οι παρατεταμένοι καύσωνες και τα όλο και θερμότερα καλοκαίρια, μεταμορφώνοντας την αγορά της ψύξης, αλλά και πιέζοντας τα δίκτυα ηλεκτρισμού και τις υποδομές.
Σύμφωνα με την Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας (IEA), μόλις το 20% των ευρωπαϊκών νοικοκυριών διαθέτει air condition, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, όπου το ποσοστό φτάνει το 90%. Ωστόσο, η εικόνα αυτή αλλάζει ταχύτατα.
Η ζήτηση για συστήματα ψύξης αυξάνεται κατακόρυφα, ιδίως στον βορρά της Ευρώπης, όπου παραδοσιακά η χρήση κλιματιστικών ήταν σπάνια. Στο Παρίσι, οι θερμοκρασίες φέτος αγγίζουν τους 39°C, ενώ το κύμα ζέστης έχει οδηγήσει σε ηλεκτρικά φορτία έως και 25% πάνω από τον εποχιακό μέσο όρο στη Γαλλία.
Παρότι ο χαρακτήρας της αύξησης είναι ακόμα κυκλικός, η γενική τάση δείχνει σταθερή ανάπτυξη σε ρυθμούς μεσαίων μονοψήφιων ποσοστών.
Ταυτόχρονα, η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας (IEA) επισημαίνει ότι η πρόσβαση σε ψύξη παραμένει βαθιά άνιση στην Ευρώπη: Στη Γαλλία (18-26%) και τη Γερμανία (19%) η διείσδυση παραμένει χαμηλή, ενώ σε χώρες όπως η Ελλάδα (60%), η Ιταλία και η Ισπανία (περίπου 50%), τα ποσοστά είναι σημαντικά υψηλότερα.
Αναδυόμενος κλάδος τα HVAC και οι αντλίες θερμότητας
Η έκρηξη ζήτησης δεν περιορίζεται στις οικιακές μονάδες. Αυξανόμενη κινητικότητα καταγράφεται στον τομέα των HVAC (θέρμανση, αερισμός, κλιματισμός) για data centers, βιομηχανίες και νοσοκομεία. Η άνοδος της τεχνητής νοημοσύνης ωθεί την ανάγκη για έξυπνες και αποδοτικές λύσεις θερμικής διαχείρισης.
Ταυτόχρονα, οι αντλίες θερμότητας κερδίζουν έδαφος ως διπλής χρήσης συσκευές, τόσο για θέρμανση όσο και για ψύξη. Η ΕΕ προωθεί τη χρήση τους με κίνητρα και νομοθεσία, ενώ η McKinsey καταγράφει έντονη δραστηριότητα εξαγορών και επενδύσεων στον τομέα, καθώς οι εταιρείες προσπαθούν να κλιμακώσουν την παραγωγή και να αυξήσουν τις δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη (R&D).
Το μερίδιο των πέντε μεγαλύτερων παικτών της ευρωπαϊκής αγοράς HVAC αυξήθηκε από 45% το 2019 σε 55% το 2024, σύμφωνα με τα στοιχεία της McKinsey.
Αντέχουν τα ευρωπαϊκά δίκτυα;
Παρά το ότι η IEA προβλέπει ότι η ενεργειακή κατανάλωση για ψύξη μπορεί να τριπλασιαστεί έως το 2050, η συνολική πίεση στα δίκτυα δεν είναι εύκολα προβλέψιμη. Η McKinsey σημειώνει ότι οι προβλέψεις για την αύξηση του ηλεκτρικού φορτίου κυμαίνονται από 1% έως 8% ετησίως ανά χώρα για τα επόμενα πέντε χρόνια, ανάλογα με τον βαθμό διείσδυσης HVAC.
Στη Γαλλία, το δίκτυο φαίνεται πιο προετοιμασμένο, χάρη στη χρήση ηλεκτρικής θέρμανσης και στο υψηλό ποσοστό πυρηνικής ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα. Στη Γερμανία, αντίθετα, τα δίκτυα είναι ακόμα σχεδιασμένα για θέρμανση με φυσικό αέριο και ενδέχεται να πιεστούν, αν υπάρξει απότομη και μαζική χρήση ηλεκτρικών μονάδων ψύξης.
Ο Fabian Voswinkel της IEA προειδοποιεί ότι αν όλοι οι Γερμανοί αγοράσουν ταυτόχρονα φορητά κλιματιστικά και τα ενεργοποιούν το βράδυ, το σύστημα θα βρεθεί σε οριακή κατάσταση.
