Ηχηρή προειδοποίηση απευθύνουν κολοσσοί του παγκόσμιου ασφαλιστικού κλάδου, για ένα δυσοίωνο μέλλον, στο οποίο η επιτάχυνση της κλιματικής αλλαγής ενδέχεται να καθιστά ολόκληρες περιοχές και οικονομικούς τομείς αδύνατο να ασφαλιστούν, με ανυπολόγιστες συνέπειες για το ίδιο το χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Σε μια αιχμηρή παρέμβαση, ο Günther Thallinger, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Allianz, περιγράφει πώς η υπερθέρμανση του πλανήτη οδηγεί με ταχείς ρυθμούς σε ένα σημείο καμπής, πέραν του οποίου «η ασφάλιση περιουσιακών στοιχείων, επενδύσεων και δανείων ίσως απλώς δεν είναι πλέον βιώσιμη».
Σε άρθρο του στο LinkedIn, αλλά και σε συνέντευξη στο CNBC, σημειώνει πως ολόκληρες κατηγορίες επενδύσεων «υποβαθμίζονται σε πραγματικό χρόνο», την ώρα που τα ακραία καιρικά φαινόμενα εντείνονται.
Η Allianz εκτιμά ότι δύο στα τρία δολάρια των οικονομικών ζημιών από φυσικές καταστροφές παραμένουν ακάλυπτα, γεγονός που δημιουργεί ένα επικίνδυνο «κενό προστασίας». "Όταν το βάρος των ζημιών μετακυλίεται σε νοικοκυριά, επιχειρήσεις και κυβερνήσεις και όχι στους ασφαλιστές, το σύστημα χάνει τη λειτουργικότητά του", τονίζει ο Thallinger.
Με την ανησυχία αυτή συντάσσεται και η Zurich Insurance Group, ο πέμπτος μεγαλύτερος ευρωπαϊκός ασφαλιστικός όμιλος, χαρακτηρίζοντας την προοπτική της κλιματικής ανθεκτικότητας "εξαιρετικά ζοφερή".
Σε πρόσφατη μελέτη της, επισημαίνει ότι οι ασφαλισμένες ζημιές αυξήθηκαν με μέσο ετήσιο ρυθμό 5,9% από το 1994 έως το 2023, υπερβαίνοντας κατά πολύ την αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ (2,7%).
Το συμπέρασμα: οι ασφαλιστικές ζημιές αυξάνονται ταχύτερα από την οικονομική ανάπτυξη, οδηγώντας σε αυξανόμενα ασφάλιστρα και περιορισμό της κάλυψης για όλο και περισσότερους πολίτες και επιχειρήσεις.
Το αδιέξοδο της προσαρμογής
Η Allianz υπολογίζει ότι το κόστος των ζημιών από φυσικές καταστροφές είναι κατά 10 φορές υψηλότερο από το κόστος επενδύσεων σε έργα πρόληψης και προσαρμογής.
"Το οικονομικό κίνητρο για δράση είναι ξεκάθαρο. Αν όμως συνεχίσουμε με τις σημερινές πολιτικές, οδεύουμε σε μια αύξηση θερμοκρασίας κατά 2,7 ή και 3 βαθμούς Κελσίου, όπου η προσαρμογή απλώς παύει να είναι εφικτή", σημειώνει ο Thallinger, προειδοποιώντας ότι "δεν μπορούμε να προστατεύσουμε το Άμστερνταμ από άνοδο της στάθμης της θάλασσας κατά τρία μέτρα. Δεν είναι τεχνικά ή οικονομικά εφικτό".
Ο ίδιος υπογραμμίζει ότι χωρίς ταχεία απαλλαγή από τον άνθρακα, η κλιματική κρίση δεν θα καταστρέψει μόνο υποδομές, αλλά και τους θεμελιώδεις μηχανισμούς του καπιταλισμού.
Η άνθηση των catastrophe bonds
Μέσα σε αυτό το ασταθές περιβάλλον, οι ασφαλιστικές εταιρείες στρέφονται σε εναλλακτικά χρηματοδοτικά εργαλεία, όπως τα catastrophe bonds (cat bonds), ομόλογα που ενεργοποιούνται μόνο σε περίπτωση φυσικής καταστροφής.
Σύμφωνα με τη Swiss Re, η αγορά αυτών των ομολόγων έχει αυξηθεί κατά 75% από τα τέλη του 2020, ενώ μόνο το 2024 η έκδοση ξεπέρασε τα 17,7 δισ. δολάρια, φτάνοντας τη συνολική αγορά στα 50 δισ. δολάρια. Οι αποδόσεις τους για το 2024 έφτασαν το 17,3%, τη δεύτερη υψηλότερη στην ιστορία του θεσμού.
Ωστόσο, ο Thallinger βλέπει και εδώ τα όρια:
Η σχέση περισσότερου κινδύνου = περισσότερη δουλειά για τον ασφαλιστικό κλάδο φτάνει στα όριά της. Κάποια στιγμή, το ρίσκο παύει να είναι διαχειρίσιμο ακόμα και με τα πιο καινοτόμα χρηματοοικονομικά εργαλεία
Αντιστάσεις και διχογνωμίες
Πάντως δεν συμμερίζονται τον απόλυτο τόνο ανησυχίας όλοι οι παράγοντες της αγοράς. Ο Tobias Grimm, επικεφαλής κλιματικός επιστήμονας της Munich Re, δήλωσε στο CNBC ότι "η ασφάλιση θα συνεχίσει να προσφέρεται, αν η τιμολόγηση αντανακλά το ρίσκο". Η γερμανική αντασφαλιστική δεν θεωρεί το ερώτημα της ασφαλισιμότητας θεμελιώδες.
Ωστόσο, ακόμη και αυτός παραδέχεται ότι το βασικό πρόβλημα είναι η χωροταξική πολιτική και η κατασκευή κατοικιών σε περιοχές υψηλού κινδύνου, όπως αποδείχθηκε με τις πυρκαγιές στο Λος Άντζελες. "Η πρόληψη απωλειών και η αναδιάταξη χρήσεων γης είναι κεντρικά ζητήματα για το μέλλον", καταλήγει.
Σε κάθε περίπτωση, η συζήτηση που άνοιξε στο CNBC, με φωνές από τους μεγαλύτερους ασφαλιστικούς παρόχους στον κόσμο, δεν αφήνει αμφιβολία: το στοίχημα της ασφάλισης στον 21ο αιώνα είναι ανοιχτό και αφορά όχι μόνο τις εταιρείες, αλλά την ίδια τη συνοχή των κοινωνιών και των οικονομιών μας.
