Περιθώρια επιτοκίου που θα ζήλευαν οι περισσότερες ευρωπαϊκές τράπεζες διατηρούν οι ελληνικές, σε μια περίοδο γενικής υποχώρησης των εσόδων από τόκους στην Ευρώπη, λόγω της μείωσης των επιτοκίων από την ΕΚΤ.
Είναι χαρακτηριστικό ότι και το α’ εξάμηνο του έτους, όπως προκύπτει από τα στοιχεία που δημοσίευσε χθες η Τράπεζα της Ελλάδος, οι ελληνικές τράπεζες κράτησαν το μέσο περιθώριο επιτοκίου 1% πάνω από τις ευρωπαϊκές (2,5% έναντι 1,5%).
Η «συνταγή»… υπερκερδών από τόκους που ακολουθούν οι ελληνικές τράπεζες για να ξεπερνούν σταθερά τις ευρωπαϊκές παρουσιάζει αρκετό ενδιαφέρον:
- Όπως φαίνεται από τα στοιχεία της ΤτΕ, τα καθαρά έσοδα από τόκους των ελληνικών τραπεζών μειώθηκαν οριακά, κατά 2,8% το πρώτο εξάμηνο του 2025 σε σύγκριση με το πρώτο εξάμηνο του 2024.
- Τα έσοδα από τόκους παρουσίασαν μείωση κατά 6,4%, καθώς σε ένα περιβάλλον γενικής μείωσης των επιτοκίων οι τράπεζες, όπως σημείωσε το ΙΟΒΕ στην τριμηνιαία έκθεσή του, συγκράτησαν τα επιτόκια δανεισμού των επιχειρήσεων: «Το μέσο κόστος νέου επιχειρηματικού δανεισμού έχει μειωθεί σε χαμηλά τριετίας ενώ αντίστοιχα έχει καμφθεί σε ιστορικά χαμηλά το διαφορικό κόστος χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα σε σχέση με άλλες χώρες του “νότου” της Ευρωζώνης», τονίζει το ΙΟΒΕ.
- Από την άλλη, τα έξοδα τόκων, δηλαδή ό,τι πληρώνουν οι τράπεζες στους καταθέτες, μειώθηκαν με πολύ ταχύτερο ρυθμό, κατά 10,8%, καθώς οι τράπεζες επέμειναν στην πολιτική των πολύ χαμηλών επιτοκίων στις καταθέσεις, ενώ έστρεψαν όσους αποταμιευτές ήθελαν κάτι καλύτερο στα αμοιβαία κεφάλαια ομολογιών τακτής λήξης. Έτσι, τα χαμηλά επιτόκια καταθέσεων έχουν γίνει το «κλειδί» για τη διατήρηση του υψηλού περιθωρίου επιτοκίου των ελληνικών τραπεζών.
Κέρδη 2,5 δισ. το α' εξάμηνο
Τα ελληνικά τραπεζικά ιδρύματα κατέγραψαν κέρδη μετά από φόρους και διακοπτόμενες δραστηριότητες ύψους 2,5 δισεκ. ευρώ το πρώτο εξάμηνο του 2025, ενισχυμένα κατά 4,7% σε σχέση με τα κέρδη των 2,4 δισεκ. ευρώ του αντίστοιχου εξαμήνου του 2024.
Η ΤτΕ σημειώνει ότι στην εξέλιξη αυτή συνέβαλαν τα έκτακτα έσοδα από ανα-βαλλόμενο φόρο, τα οποία προέκυψαν από τη συναλλαγή συγχώνευσης με απορρόφηση της Alpha Υπηρεσιών και Συμμετοχών από την Alpha Bank στο πλαίσιο του εταιρικού μετασχηματισμού (hive-down reversal).
Πέραν των εσόδων από τόκους που υποχώρησαν ελαφρώς, όπως προαναφέρθηκε, τα καθαρά έσοδα από προμήθειες ενισχύθηκαν σημαντικά κατά 14,3%, με θετική συμβολή από τη διαχείριση χαρτοφυλακίου και τα λοιπά έσοδα από προμήθειες.
Τα συνολικά έσοδα από κύριες τραπεζικές εργασίες αυξήθηκαν οριακά κατά 0,4%, ενώ τα έσοδα από χρηματοοικονομικές πράξεις αυξήθηκαν κατά 27,5%, προερχόμενα από κέρδη συναλλαγών εμπορικού χαρτοφυλακίου.
Σημαντική αύξηση, κατά 12,6%, σημείωσαν τα λειτουργικά έξοδα, κυρίως λόγω της αύξησης των δαπανών προσωπικού και των διοικητικών εξόδων (αύξηση 13,9% έκαστο). Έτσι, ο δείκτης αποτελεσματικότητας (κόστη προς λειτουργικά έσοδα) επιδεινώθηκε στο 36,9% (από 33,3% το 2024), ωστόσο παρέμεινε πολύ χαμηλότερος από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (54,2%).
Οι προβλέψεις πιστωτικού κινδύνου αυξήθηκαν κατά 12,1% σε απόλυτους όρους, φτάνοντας τα 674 εκατ. ευρώ (από 601 εκατ. ευρώ). Ως ποσοστό των δανείων μετά από προβλέψεις (κόστος πιστωτικού κινδύνου), ο δείκτης μειώθηκε οριακά στο 0,7% (από 0,8%) λόγω της βελτίωσης της ποιότητας του δανειακού χαρτοφυλακίου.
Οι βασικοί δείκτες αποδοτικότητας διαμορφώθηκαν ως εξής:
• Αποδοτικότητα Ενεργητικού (Return on Assets - RoA): 1,4%.
• Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων (Return on Equity - RoE): 13,0%.
Οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας παρέμειναν σε υψηλό επίπεδο:
- Ο Δείκτης Κεφαλαίου Κοινών Μετοχών Κατηγορίας 1 (CET1 ratio) μειώθηκε οριακά σε 15,8% (από 16,0% το Δεκέμβριο 2024).
- Ο Συνολικός Δείκτης Κεφαλαίου (Total Capital Ratio - TCR) ενισχύθηκε σε 20,4% (από 19,8% το Δεκέμβριο 2024). Η αύξηση του TCR οφείλεται κυρίως στην έκδοση κεφαλαιακών μέσων (Additional Tier 1 - AT1 και Tier 2), συνολικής αξίας 1 δισεκ. ευρώ και 900 εκατ. ευρώ αντίστοιχα, τα οποία προσμετρώνται στα εποπτικά ίδια κεφάλαια.
Οι Αναβαλλόμενες Φορολογικές Απαιτήσεις (DTCs) μειώθηκαν σε 11,8 δισεκ. ευρώ τον Ιούνιο του 2025, αντιπροσωπεύοντας το 44,6% των CET1 κεφαλαίων (από 47,5% το Δεκέμβριο 2024), λόγω της καταγραφής κερδών και της επιτάχυνσης του προγράμματος απόσβεσής τους.
Οι προοπτικές
Η ΤτΕ, αναφερόμενη στις προοπτικές για την κερδοφορία των τραπεζών, σημειώνει την αρνητική επίδραση των προηγούμενων μειώσεων των βασικών επιτοκίων της ΕΚΤ στα καθαρά έσοδα από τόκους και την ανάγκη επίτευξης των επιχειρησιακών στόχων των τραπεζών για νέες εκταμιεύσεις δανείων.
Οι επιπτώσεις της επιβολής υψηλότερων δασμών από τις ΗΠΑ και της γεωπολιτικής αστάθειας ενδέχεται να είναι αρνητικές για τη ζήτηση νέων δανείων ή/και να αυξήσουν τον πιστωτικό κίνδυνο.
Επίσης, η χρηματοοικονομική κατάσταση ευάλωτων νοικοκυριών και επιχειρήσεων ενδέχεται να επηρεάσει το κόστος πιστωτικού κινδύνου. Θετική επίδραση στην κερδοφορία θα έχει η διαφοροποίηση των πηγών εσόδων μέσω εξαγορών και η επέκταση των διεθνών δραστηριοτήτων.
