Με το μεγαλύτερης διάρκειας lockdown στην Ευρώπη να συνεχίζεται, συμπληρώνοντας 5 μήνες οι ανάγκες στήριξης επιχειρήσεων και εργαζομένων, προκειμένου να αντέξουν, είναι πολύ μεγάλες. Ωστόσο, σε πρόσφατη έρευνα το 76,1% (σχεδόν 8 στους 10) των συμμετεχόντων θεωρεί πως τα μέτρα στήριξης της οικονομίας που έχει λάβει η κυβέρνηση είναι ανεπαρκή ή μάλλον ανεπαρκή.
Πρόκειται για διαδικτυακή έρευνα γνώμης του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ μέσω του κοινωνικού δικτύου Facebook σε δείγμα 4.122 ατόμων το διάστημα μεταξύ 29 Δεκεμβρίου 2020 και 27 Ιανουαρίου 2021, με σκοπό τη διερεύνηση των επιπτώσεων της πανδημίας στην οικονομία και την κοινωνία στην χώρας μας
Σχετικά με την επάρκεια των μέτρων στήριξης της οικονομίας που έχει λάβει η κυβέρνηση το 55,77% θεωρεί πως είναι ανεπαρκή, το 20,35% μάλλον ανεπαρκή, ενώ από την άλλη μεριά το 16,28% θεωρεί πως τα μέτρα είναι μάλλον επαρκή και το 5,99% επαρκή. Συνολικά το 76,1% θεωρεί πως τα μέτρα που έχει λάβει η κυβέρνηση για την στήριξη της οικονομίας από τις επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης είναι ανεπαρκή ή μάλλον ανεπαρκή, ενώ το 22,3% θεωρεί πως τα μέτρα είναι επαρκή ή μάλλον επαρκή.
Στις επιμέρους κατηγορίες περισσότερο αρνητικοί ως προς την επάρκεια των μέτρων είναι οι απόφοιτοι πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης σε ποσοστό 79,59%, έναντι του 71,06% των κατόχων μεταπτυχιακού/διδακτορικού που ωστόσο παραμένει ένα αρκετά υψηλό ποσοστό. Όσον αφορά την ιδιότητα, οι άνεργοι είναι περισσότερο αρνητικοί καθώς το 83,9% θεωρεί τα μέτρα ως ανεπαρκή ή μάλλον ανεπαρκή.
Πλήττονται περισσότερο οι ευάλωτοι
Ένα γενικό συμπέρασμα που θα μπορούσε να εξαχθεί είναι ότι η πανδημία τείνει να πλήττει περισσότερο τα πιο ευάλωτα κοινωνικά στρώματα που έχουν χαμηλότερο εκπαιδευτικό και οικονομικό υπόβαθρο, κάτι που επηρεάζει τόσο τις απόψεις τους τόσο για το υγειονομικό σκέλος της κρίσης όσο και για το οικονομικό, αλλά και σε σχέση με τους μετασχηματισμούς που φαίνεται πως προκαλεί η πανδημική κρίση.
Τα πιο ευάλωτα κοινωνικά στρώματα, όπως προκύπτει και από την έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ για το εισόδημα και τις δαπάνες διαβίωσης των νοικοκυριών του 2020, βρίσκονται σε εξαιρετικά δύσκολη οικονομική κατάσταση για μεγάλο χρονικό διάστημα δεδομένου ότι η ελληνική οικονομία πρόσφατα εξήλθε από τα προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής. Με άλλα λόγια δεν πρόλαβαν να ωφεληθούν από την αναπτυξιακή δυναμική της προ covid-19 περιόδου της ελληνικής οικονομίας. Όπως μάλιστα φαίνεται από την έρευνα εισοδήματος η πανδημική κρίση διευρύνει τις ανισότητες.
Κάτι τέτοιο φαίνεται και από τα ευρήματα της παρούσας έρευνας καθώς εκτός από τις ανισότητες που δημιουργεί η κάθε οικονομική κρίση ανεξάρτητα από το αίτιο που την προκαλεί, αυτές φαίνεται πως διευρύνονται και από την επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού που αποτελεί μια ακόμα από τις παρενέργειες της υγειονομικής κρίσης στην οικονομία.
Άλλα κύρια ευρήματα της έρευνας είναι τα ακόλουθα:
- 6 στους 10 ερωτώμενους (62,5%) δήλωσαν πως η ανησυχία για την πανδημία είναι δικαιολογημένη/μάλλον δικαιολογημένη. Από την άλλη μεριά καταγράφηκε ένα υψηλό ποσοστό του δείγματος (36,9%) που δήλωσε πως η ανησυχία για την πανδημία είναι υπερβολική/μάλλον υπερβολική, με τους τελευταίους να συγκεντρώνονται κυρίως στις βαθμίδες χαμηλότερου εκπαιδευτικού επιπέδου, χαμηλότερου εισοδήματος, κατοίκους χωριών, και στους ανέργους.
- Περίπου οι ίδιες διαπιστώσεις ισχύουν και για την πρόθεση των ερωτώμενων να εμβολιαστούν καθώς περίπου οι ίδιοι που δήλωσαν ότι δεν ανησυχούν για την πανδημία δήλωσαν ότι δεν προτίθεται εμβολιαστούν.
- Συγκεκριμένα, σχεδόν 6 στους 10 ερωτώμενους (59,7%) δήλωσαν την πρόθεση τους να εμβολιαστούν, έναντι του 34,4% που δήλωσε πως δεν είναι διατεθειμένο να κάνει το εμβόλιο για τον Covid – 19, ενώ καταγράφεται και ένα σημαντικό ποσοστό (6%) που δεν έχει αποφασίσει ή δεν απάντησε στην ερώτηση.
- Αντίστοιχα αρνητική είναι η αξιολόγηση σχετικά με τον τρόπο που άνοιξε ο τουρισμός το προηγούμενο καλοκαίρι (76,5%) αλλά και την μέθοδο του click away (71,1%).
- Διάχυτη απαισιοδοξία καταγράφεται σχετικά με τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης που προκλήθηκε από την πανδημία καθώς περίπου 8 στους 10 (79,9%) ερωτώμενους θεωρούν ότι η κρίση θα διαρκέσει για τουλάχιστον 2 χρόνια.
- Όσον αφορά τα μέτρα που πρέπει να υιοθετηθούν για την αντιμετώπιση των συνεπειών της υγειονομικής κρίσης στην οικονομία το 42,2% του δείγματος θεωρεί πως τα μέτρα θα πρέπει να στοχεύουν στην τόνωση της κατανάλωσης, το 27,5% σε μέτρα ενίσχυσης της ρευστότητας των επιχειρήσεων, ενώ το 17,4% σε μέτρα αναπτυξιακής πολιτικής.
- Η πανδημική κρίση φαίνεται πως επιταχύνει τον ψηφιακό μετασχηματισμό της οικονομίας. Από την έρευνα φαίνεται ότι επικρατεί αισιοδοξία αφού το 59,8% του δείγματος θεωρεί ότι οι συνέπειες αυτής της εξέλιξης θα είναι θετικές. Αυτοί που ανήκουν στις υψηλότερες εισοδηματικά κατηγορίες και έχουν υψηλότερο εκπαιδευτικό επίπεδο είναι περισσότερο αισιόδοξοι. Αντίθετα, φαίνεται ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός ανησυχεί περισσότερο αυτούς που είναι λιγότερο προετοιμασμένοι να προσαρμοστούν σε αυτόν.
- Ωστόσο, παρά την αισιοδοξία που επικρατεί για τον ψηφιακό μετασχηματισμό γενικά, σχεδόν 7 στους 10 (68%) ερωτώμενους πιστεύουν ότι θα μειώσει τις θέσεις εργασίας, με τους ανέργους, τους συνταξιούχους και αυτούς που με χαμηλότερο εκπαιδευτικό υπόβαθρο να είναι πιο απαισιόδοξοι.
- Η πανδημία φαίνεται πως αλλάζει τη συμπεριφορά των ατόμων στις οικονομικές τους συναλλαγές. Σχεδόν 4 στους 10 (36,6%) ερωτώμενους αύξησαν τις ηλεκτρονικές τους αγορές ενώ πάνω από 5 στους 10 (54,7%) αύξησαν τις ηλεκτρονικές τους πληρωμές. Και οι δύο συμπεριφορές φαίνεται να σχετίζονται θετικά με το εκπαιδευτικό επίπεδο και το εισόδημα.
Μέτρα για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης
Σχετικά με τα μέτρα που θα πρέπει να υιοθετηθούν για την αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων της πανδημίας στην οικονομία το μεγαλύτερο ποσοστό (42,2%) του δείγματος θεωρεί ότι η καταλληλότερη πολιτική είναι η λήψη μέτρων τόνωσης της κατανάλωσης, ακολουθούν τα μέτρα ενίσχυσης της ρευστότητας των επιχειρήσεων (27,5%) και τα μέτρα αναπτυξιακής πολιτικής (17,4%).
Αναφορικά με τις επιμέρους κατηγορίες ερωτώμενων διαπιστώνουμε μία σαφή διαφοροποίηση μεταξύ των επιχειρηματιών/αυτοαπασχολούμενων και των υπολοίπων κατηγοριών απασχόλησης. Όπως είναι αναμενόμενο οι επιχειρηματίες συγκεντρώνουν πολύ μεγαλύτερη προτίμηση στα μέτρα για την ενίσχυση της ρευστότητας των επιχειρήσεων (54%) έναντι των μισθωτών (20%), των δημοσίων υπαλλήλων (18%) και των ανέργων (17%). Αντίθετα οι τελευταίοι φαίνεται σαφώς να προτιμούν μέτρα τόνωσης της κατανάλωσης με τους ανέργους να τα προκρίνουν κατά 59% και τους δημοσίους και ιδιωτικούς υπαλλήλους κατά 49%.
