«Φλέβα χρυσού» μπορούν να αποτελέσουν οι χιλιάδες τόνοι αποβλήτων που παράγονται από δραστηριότητες γεωργικές, κτηνοτροφικές, αλιείας και ιχθυοκαλλιέργειας και αντί να αξιοποιούνται, καταλήγουν σήμερα σαν σκουπίδια και λύματα σε ποτάμια, ρέματα και λίμνες, ρυπαίνοντας τον υδροφόρο ορίζοντα και τη θάλασσα. Τώρα, στοχεύοντας στην ανάδειξή τους σε σημαντικό πόρο, το υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης προωθεί την εμπορική εκμετάλλευσή τους, μέσω ενός νέου προγράμματος ενίσχυσης επιχειρηματικών σχεδίων, το οποίο αναμένεται να προκηρυχθεί μετά το Πάσχα.
Το πρόγραμμα θα έχει στόχους:
- να γίνει διαχείριση των υλικών που αποβάλλονται ως άχρηστα και ρυπογόνα
- να στηριχθεί η καινοτομία και η επιχειρηματικότητα
- να δοθεί αναπτυξιακή ώθηση στην ελληνική ύπαιθρο
- να διασφαλιστεί ένα πρόσθετο εισόδημα για όσους απασχολούνται στον αγροτικό τομέα.
Ο προϋπολογισμός της δράσης «Ενίσχυση Περιβαλλοντικής Βιομηχανίας» (με πόρους του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα, Καινοτομία» -ΕΠΑνΕΚ) ανέρχεται σε 30 εκατ. ευρώ δημόσιας δαπάνης.
Όπως επεσήμανε προ ημερών στο «Έθνος» ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομίας, Αλέξης Χαρίτσης «η προστασία του περιβάλλοντος και η εξοικονόμηση των πόρων είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για τη διασφάλιση μιας δίκαιης και βιώσιμης ανάπτυξης και γι’ αυτό βρίσκονται στον πυρήνα της αναπτυξιακής στρατηγικής του υπουργείου.
Στον σχεδιασμό των προγραμμάτων του νέου ΕΣΠΑ, λοιπόν, εισάγουμε μία εντελώς διαφορετική αντίληψη για τη διαχείριση των πόρων, που στηρίζεται στις αρχές της κυκλικής οικονομίας και της βιομηχανικής συμβίωσης και δίνει προτεραιότητα στην επέκταση του κύκλου ζωής των προϊόντων, στη μείωση των αποβλήτων και στη μετατροπή τους σε χρήσιμες πρώτες ύλες για μία σειρά από επιχειρήσεις».
Στο πλαίσιο αυτό, όπως είπε ο κ. Χαρίτσης, «χρηματοδοτούμε υφιστάμενες ή νέες μικρομεσαίες επιχειρήσεις για την ανάπτυξη δραστηριοτήτων όπως η αξιοποίηση των αποβλήτων και η παραγωγή και διάθεση προϊόντων από την επαναχρησιμοποίησή τους. Έπειτα από το μεγάλο ενδιαφέρον που εκδηλώθηκε για το πρόγραμμα, διπλασιάσαμε τον προϋπολογισμό του από τα 15 στα 30 εκατ. ευρώ».
Από τη δράση μπορούν να ωφεληθούν ελαιοτριβεία, για να επενδύσουν στην ανάκτηση από τα απόβλητά τους πολύτιμων ουσιών (όπως οι πολυφαινόλες κ.ά.), οι οποίες αποτελούν πολύτιμη πρώτη ύλη στις φαρμακοβιομηχανίες ή στις βιομηχανίες καλλυντικών και τροφίμων.
Επίσης, από τα τοξικά υπολείμματα των ελαιοτριβείων -σήμερα χύνονται σε παρακείμενα ρέματα, ποτάμια και ρυπαίνουν τον υδροφόρο ορίζοντα και σε ορισμένες περιπτώσεις και τα θαλάσσια ύδατα- με κατάλληλη επεξεργασία παράγεται κομπόστ για λίπανση, πέλετ για καύση, ενώ μπορεί να γίνει ακόμη και ανάκτηση ενέργειας.
Το νέο πρόγραμμα έρχεται να «κουμπώσει» με την Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) των υπουργείων Οικονομίας, Περιβάλλοντος και Αγροτικής Ανάπτυξης, η οποία περιλάμβανε αλλαγές ειδικά για τα ελαιουργεία, με προσανατολισμό στην ανάπτυξη και εξέταση εναλλακτικών προσεγγίσεων για την επεξεργασία των αποβλήτων τους.
Η απόφαση απλοποιούσε την αδειοδότηση και τη λειτουργία τους και προλείαινε το έδαφος ώστε οι ελαιουργοί να μπορούν να ωφεληθούν από τις δράσεις του τρέχοντος ΕΣΠΑ.
Επιπλέον, μέσω του νέου προγράμματος, αναδεικνύονται κερδοφόρες προοπτικές από την επεξεργασία και αξιοποίηση υγρών αποβλήτων και υπολειμμάτων κτηνοτροφικών βιομηχανιών για την παραγωγή βιοαερίου. Ακόμη, από τα κατάλοιπα γεωργικών βιομηχανιών (π.χ. εκκοκκιστήρια βάμβακος) μπορούν να παραχθούν βιοκαύσιμα.
Για άλλα κτηνοτροφικά απόβλητα υπάρχει η προοπτική αξιοποίησής τους στην παραγωγή εδαφοβελτιωτικών. Σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται τα περιττώματα βοοειδών, σε συνδυασμό με άλλα υπολείμματα του συγκεκριμένου κλάδου, όπως άχυρα, εκπλύσεις γραμμής γάλακτος κ.λπ. Οσο για τα ζωικά υπολείμματα (σφαγείων, ιχθυοκαλλιεργειών, πτηνοσφαγίων), είναι κατάλληλα για την παραγωγή ζωοτροφών.
Εκτός από τα γεωργοκτηνοτροφικά απόβλητα, στο συγκεκριμένο πρόγραμμα μπορούν να αξιοποιηθούν και απόβλητα αστικού τύπου, βιομηχανικά, εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων κ.λπ.
Τα ποσοστά ενίσχυσης
Τα επιχειρηματικά σχέδια που θα ωφεληθούν από το νέο πρόγραμμα «Ενίσχυση Περιβαλλοντικής Βιομηχανίας» για την αξιοποίηση των αποβλήτων θα πρέπει να έχουν προϋπολογισμό επένδυσης από 250.000 ευρώ έως 2.500.000 ευρώ και να υλοποιηθούν σε διάστημα 36 μηνών από την ημερομηνία της απόφασης ένταξης της επενδυτικής πρότασης.
Θα χρηματοδοτούνται τόσο υφιστάμενες επιχειρήσεις όσο και υπό σύσταση, με ποσοστό ενίσχυσης το οποίο καθορίζεται ανάλογα με το μέγεθος της επιχείρησης και την Περιφέρεια.
Ετσι, στις Περιφέρειες Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, Κεντρικής Μακεδονίας, Θεσσαλίας, Ηπείρου, Δυτικής Ελλάδας, Πελοποννήσου, Βορείου Αιγαίου η μέγιστη ενίσχυση θα είναι 45% για τις μεσαίες επιχειρήσεις και 55% για τις μικρές.
Σε Δυτική Μακεδονία, Ιόνια Νησιά, Κρήτη και Στερεά Ελλάδα η ενίσχυση ορίζεται στο 35% για τις μεσαίες επιχειρήσεις και στο 45% για τις μικρές επιχειρήσεις.
Στο Νότιο Αιγαίο και σε Δυτική Αττική, Πειραιά και στα νησιά της Περιφέρειας Αττικής, οι ενισχύσεις στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα κυμαίνονται από 30% έως 40%, ενώ στην υπόλοιπη Αττική (σε κεντρικό, βόρειο, δυτικό και νότιο τομέα Αθηνών, καθώς και στην Ανατολική Αττική) από 20% έως 30%.
Επιλέξιμες ενέργειες
Οι επιλέξιμες ενέργειες αφορούν τη συλλογή, τη μεταφορά, την προσωρινή αποθήκευση και την ανάκτηση των αποβλήτων. Θα χρηματοδοτηθούν:
• Κτίρια, εγκαταστάσεις, περιβάλλων χώρος.
• Μηχανήματα, εξοπλισμός.
• Μεταφορικά μέσα.
• Πιστοποίηση συστημάτων και δαπάνες εργαστηριακών δοκιμών.
• Απόκτηση, επικύρωση και προστασία διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας.
• Συμμετοχή σε εμπορικές εκθέσεις.
• Εξειδικευμένα λογισμικά και υπηρεσίες λογισμικού.
• Περιβαλλοντικές μελέτες.
• Τεχνική – συμβουλευτική υποστήριξη.
• Μισθολογικό κόστος εργαζόμενων σε μειονεκτική και ιδιαίτερα μειονεκτική θέση (άνω των 50 ετών, οι οποίοι ήταν άνεργοι 6 με 12 μήνες).
Σύμφωνα με τον κ. Χαρίτση, στόχος δεν είναι μόνο η εξοικονόμηση πόρων αλλά και η συνολικότερη αλλαγή φιλοσοφίας ως προς τη διαχείριση των απόβλητων. «Να πάψουμε να τα αντιμετωπίζουμε ως πρόβλημα και να τα αξιοποιήσουμε ως σημαντικό πόρο, δίνοντας ώθηση στην ανάπτυξη νέων καινοτόμων βιομηχανιών, αλλά και στη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας» τόνισε στο «Έθνος».
Η ενίσχυση των επιχειρήσεων μέσω του συγκεκριμένου προγράμματος έχει ως βασικό στόχο, μεταξύ άλλων, τη δημιουργία προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας, την ενίσχυση της επιχειρηματικής υπεργολαβίας, τη συνεργασία ιδιωτών (που παράγουν απόβλητα) ώστε να δημιουργήσουν μια βιώσιμη μονάδα.
Η δράση «Ενίσχυση Περιβαλλοντικής Βιομηχανίας» πρακτικά αφορά στη δημιουργία περιβαλλοντικών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, οι οποίες αναμένεται να καλύψουν σημαντικά κενά της παραγωγικής αλυσίδας, καλύπτοντας και περιβαλλοντικούς στόχους – άλλωστε το περιβάλλον αποτελεί έναν από τους εννέα εθνικούς στρατηγικούς τομείς προτεραιότητας του ΕΠΑνΕΚ.
Στόχος είναι να συμβάλει άμεσα στην ανασυγκρότηση της παραγωγικής βάσης της χώρας, καλύπτοντας και τις σχετικές απαιτήσεις που έχουν τεθεί από κατευθυντήριες γραμμές και κείμενα πολιτικής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καθώς και από τις επιταγές της Εθνικής και Περιφερειακής Στρατηγικής Εξυπνης Εξειδίκευσης, στην οποία η διάσταση της επιχειρηματικής αξιοποίησης του περιβάλλοντος έχει επισημανθεί ως προαπαιτούμενο-προτεραιότητα σχεδόν από το σύνολο των Περιφερειών της χώρας.
