Το εσθονικό κοινοβούλιο ενέκρινε χθες Τετάρτη την πρόταση να απαγορευτεί σε πολίτες κρατών που δεν είναι μέλη της ΕΕ να συμμετέχουν στις εκλογές, μέτρο το οποίο έχει στο στόχαστρο κυρίως τη ρωσική μειονότητα.
Τα μέλη της Βουλής υιοθέτησαν την αναθεώρηση άρθρου του Συντάγματος δυνάμει του οποίου πλέον «το δικαίωμα ψήφου στις εκλογές» θα «ακυρωθεί για τους υπηκόους τρίτων χωρών που διαμένουν στην Εσθονία», σύμφωνα με ανακοίνωση του σώματος.
Το μέτρο, αν επικυρωθεί από τον πρόεδρο Άλαρ Κάρις, ο οποίος στο παρελθόν εξέφρασε επιφυλάξεις, αφορά πρωτίστως τους 80.000 ρώσους πολίτες οι οποίοι ζουν στην άλλοτε σοβιετική δημοκρατία, που γειτονεύει με τη Ρωσία κι απέκτησε την ανεξαρτησία της το 1991.
Η διάταξη αυτή, που εγκρίθηκε με συντριπτική πλειοψηφία (93 ψήφοι υπέρ, 7 κατά) αντηχεί τις μεγεθυνόμενες ανησυχίες για την ασφάλεια του κράτους της Βαλτικής μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.
Επικαλούμενες την ανησυχία πως θα υπάρξει ρωσική επέμβαση, διάφορες εσθονικές πολιτικές δυνάμεις εισηγήθηκαν να μην επιτρέπεται στο εξής να συμμετέχουν στις εκλογές οι Ρώσοι, οι Λευκορώσοι και οι απάτριδες (60.000 συνολικά) που ζουν στην Εσθονία, χώρα με 1,3 εκατ. κατοίκους.
«Σας ευχαριστώ! Είναι νίκη για όλους εμάς» τους Εσθονούς, ανέφερε ο πρωθυπουργός της χώρας μετά την ψηφοφορία.
«Οι αποφάσεις για τις ζωές μας εδώ δεν θα λαμβάνονται από πολίτες επιτιθέμενων κρατών (...) εμείς οι ίδιοι θα αποφασίζουμε για τη γη μας», συνέχισε ο Κρίστεν Μίχαλ.
Χαρακτήρισε «θεμελιώδη» την απόφαση.
Όμως η δήμαρχος στη Νάρβα, πόλη όπου ζουν κυρίως ρωσόφωνοι, στα σύνορα με τη Ρωσία, καταφέρθηκε εναντίον της απόφασης των κοινοβουλευτικών.
«Η χώρα είναι διχασμένη: εσείς, οι Εσθονοί, κι εμείς, οι Ρώσοι, τους οποίους οι Εσθονοί δεν εμπιστεύονται», δήλωσε η Κάτρι Ράικ στον ειδησεογραφικό ιστότοπο Delfi.
«Η υπηκοότητα ή η εθνότητα δεν κάνει οποιονδήποτε απειλή για την ασφάλεια», υπογράμμισε η ίδια.
Ο Αλεξάντρ, ρωσόφωνος φοιτητής στη Νάρβα, βρίσκει την απόφαση «παράξενη».
«Οι γονείς μου, για παράδειγμα, έχουν ρωσικά διαβατήρια. Ήρθαν εδώ πριν από πολλά χρόνια, εργάζονται εδώ, πληρώνουν φόρους (...) Γιατί δεν μπορούν να παίρνουν αποφάσεις;», διερωτήθηκε.
Οι αλλοδαποί μόνιμοι κάτοικοι της Εσθονίας έχουν σήμερα συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα να ψηφίζουν στις τοπικές εκλογές, αλλά όχι στις βουλευτικές εκλογές.
«Αν η Ρωσία είχε φανεί, από τη δική μας σκοπιά, λογική, κανένας δεν θα το είχε αρχίσει αυτό», εκτίμησε πριν από την ψηφοφορία ο Ράιν Τούμλα, πολιτικός αναλυτής του Ινστιτούτου Γιόχαν Σκούτε.
«Αυτό είναι πολύ καθαρά» κίνηση στρεφόμενη «εναντίον της Ρωσίας και, κατά κάποιον τρόπο, των ρώσων πολιτών που ζουν στην Εσθονία και γίνονται θύματα, διότι ήταν η Ρωσία που ενήργησε έτσι, όχι εκείνοι», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο.
Ο πρόεδρος Κάρις εξέφρασε από την πλευρά του τις αμφιβολίες του για το κείμενο.
«Οι περιορισμοί θεμελιωδών δικαιωμάτων που δεν υποστηρίζονται από πειστικά επιχειρήματα υπονομεύουν το διεθνές καθεστώς μας ως κράτος δικαίου και, κατά συνέπεια, την ασφάλειά μας», δήλωνε χαρακτηριστικά τον Φεβρουάριο.
Οι σχέσεις της Μόσχας με το Ταλίν, τη Ρίγα και το Βίλνιους δεν έχουν σταματήσει να χειροτερεύουν εδώ και δεκαετίες, ταυτόχρονα με αυτές της Ρωσίας με τη Δύση, ενίοτε ταχύτερα.
Τόσο η Εσθονία, όσο και η Λετονία έχουν μεγάλες ρωσόφωνες μειονότητες, που συχνά διαφωνούν με τις εθνικές κυβερνήσεις, γεγονός που εγείρει ανησυχίες για το ενδεχόμενο η Μόσχα να επιδιώξει να εκμεταλλευτεί τις διχόνοιες για να αποσταθεροποιήσει τα δυο κράτη, μέλη της ΕΕ και του NATO.
Η Εσθονία ανακοίνωσε αυτόν τον μήνα πως θα αυξήσει τις στρατιωτικές δαπάνες της την επόμενη χρονιά, πως θα φθάσουν «τουλάχιστον» το 5% του ΑΕΠ της, επικαλούμενη την απειλή που βλέπει στη γειτονική Ρωσία.
«Η Ρωσία δεν έχει αλλάξει στόχους ούτε ιμπεριαλιστικές φιλοδοξίες. Είναι πραγματική απειλή τόσο για την Ευρώπη όσο και για το NATO», δήλωνε πρόσφατα ο κ. Μίχαλ.
Κατά τον ίδιο, «οι ρώσοι και οι λευκορώσοι πολίτες βλέπουν αυτό που κάνει η Ρωσία στην Ουκρανία (...) με τρόπο διαφορετικό από αυτόν των εσθονών πολιτών».
«Αν κάποιος επιθυμεί να είναι πολίτης της Ρωσίας (...) δεν μπορεί να αναμένει να συμμετάσχει στον διάλογο για την Εσθονία», δήλωνε στο δημόσιο δίκτυο ERR τον Ιανουάριο.
Ο διάλογος για το δικαίωμα ψήφου δεν είναι παρά το πιο πρόσφατο παράδειγμα σε σειρά ενεργειών που βασικό σκοπό έχουν τη ρήξη με τη Μόσχα, ιδίως σε επίπεδο συμβολισμών.
Οι βαλτικές χώρες αποφάσισαν, αντιδρώντας στην εισβολή του στρατού της Ρωσίας στην Ουκρανία, να αφαιρεθούν ή να κατεδαφιστούν πολλά μνημεία της σοβιετικής εποχής.
Η πρώην πρωθυπουργός της Εσθονίας —και νυν επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας— Κάγια Κάλας φιγουράρει έκτοτε σε ρωσική μαύρη λίστα με πρόσωπα που καταζητούνται επειδή υποστήριξαν την καταστροφή αγαλμάτων και μνημείων της περιόδου της ΕΣΣΔ.
Όταν η Εσθονία απέκτησε την ανεξαρτησία της από την πάλαι ποτέ σοβιετική ένωση, περίπου το ένα τρίτο των κατοίκων της ήταν ρωσόφωνοι, οι οικογένειες των οποίων είχαν μεταναστεύσει στη χώρα αυτή από άλλες σοβιετικές δημοκρατίες.
Δεν τους δόθηκε η υπηκοότητα, με την επίκληση της έλλειψης δεσμών αίματος με την Εσθονία.
Για την απόκτηση της υπηκοότητας της βαλτικής χώρας απαιτείται εξάλλου επιτυχία σε εξέταση για τη γνώση της εσθονικής γλώσσας.
