Στο «παρά πέντε» ενός συμβιβασμού για τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες βρίσκονται οι υπουργοί Οικονομικών της Ε.Ε., αν και δεν κατάφεραν να ολοκληρώσουν τη συμφωνία στο 100% στις διαπραγματεύσεις του χθεσινοβραδινού δείπνου, που κράτησαν ως τις 3.00 τα ξημερώματα και πλέον δεν αναμένεται να την ολοκληρώσουν στην κανονική, σημερινή συνεδρίαση του Ecofin. Έτσι, εκτός απροόπτου, την τελική συζήτηση θα χρειασθεί να κάνουν οι ηγέτες στη Σύνοδο Κορυφής στις 14 και 15 Δεκεμβρίου.
Το «σήμα» για μια συμφωνία έδωσε από χθες ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Κρίστιαν Λίντνερ, δηλώνοντας ότι το Βερολίνο και το Παρίσι έχουν πλησιάσει αρκετά και μέχρι χθες είχαν ολοκληρώσει κατά 90% τις διαπραγματεύσεις. Στο ίδιο πνεύμα, ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών, Μπρινό Λε Μερ, είχε σημειώσει ότι η Γαλλία είχε κάνει αρκετές υποχωρήσεις για να βρεθεί μια συμφωνία, αλλά είχε θέσει και την «κόκκινη γραμμή» της χώρας του στο θέμα των επενδύσεων, τονίζοντας ότι δεν θα έπρεπε οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες να εμποδίζουν τις επενδύσεις για την προστασία του περιβάλλοντος και την αύξηση της παραγωγικότητας.
Σε κάθε περίπτωση, όλα δείχνουν, σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχουν διαρρεύσει από τις διαπραγματεύσεις, ότι η τελική μορφή που θα πάρει το Σύμφωνο Σταθερότητας βρίσκεται αρκετά κοντά στις αυστηρές προτάσεις της Γερμανίας, με τρόπο που δεν ευνοεί τις ελληνικές θέσεις:
- Η αρχική πρόταση της Κομισιόν προέβλεπε ότι οι χώρες θα κατέληγαν σε μια συμφωνία με τις Βρυξέλλες για τη μείωση των ελλειμμάτων και του χρέους τους χωρίς ποσοτικούς κανόνες για τον ρυθμό της μείωσης, αλλά μόνο με γνώμονα την αποκατάσταση της βιωσιμότητας του χρέους εντός εύλογου χρονικού διαστήματος. Η Γερμανία επέμενε ότι θα έπρεπε να τεθεί ένας κανόνας για το ελάχιστο ποσοστό ετήσιας μείωσης του χρέους, που δεν θα ήταν πάντως τόσο αυστηρός όσο αυτός που ίσχυε προηγουμένως, δηλαδή κατά 1/20 ετησίως. Η συμβιβαστική πρόταση της ιρλανδικής προεδρίας που φαίνεται ότι θα περάσει προβλέπει ελάχιστη μείωση χρέους κατά 1% ετησίως για τις χώρες με χρέος άνω του 90% του ΑΕΠ, όπως η Ελλάδα και η Ιταλία, και κατά 0,5% για τις χώρες με μικρότερο χρέος. Στο ελληνικό υπουργείο Οικονομικών εκτιμούν ότι αυτή η πρόταση κρύβει κινδύνους, καθώς σε περίπτωση ύφεσης ή πολύ χαμηλού ρυθμού ανάπτυξης μια χώρα θα είναι υποχρεωμένη να επιβάλλει σκληρή λιτότητα για να επιτύχει μείωση κατά 1%.
- Στο θέμα των επενδύσεων, που αποτέλεσε την «κόκκινη γραμμή» της Γαλλίας στη διαπραγμάτευση και για το οποίο απειλούσε με βέτο και η Ιταλία, φαίνεται ότι ο συμβιβασμός θα προβλέπει πως όσες χώρες υπερβαίνουν τον στόχο για έλλειμμα 3% του ΑΕΠ θα έχουν περισσότερο χρόνο για να το μειώσουν, με περίοδο προσαρμογής επτά ετών αντί για τέσσερα, εάν έχουν πραγματοποιήσει επενδυτικές δαπάνες για την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση. Μάλιστα, αυτό το πρόσθετο περιθώριο θα δίνεται ακόμη και για τις επενδυτικές δαπάνες που θα γίνονται με κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης, κάτι που αρχικά δεν δεχόταν η Γερμανία. Ωστόσο, σε αυτές τις δαπάνες που θα εξασφαλίζουν πιο αργή προσαρμογή δεν φαίνεται ότι θα περιληφθούν τελικά και οι αμυντικές, όπως επίμονα ζητούσε η Ελλάδα, καθώς υπήρξαν αντιδράσεις από ουδέτερες χώρες (Ιρλανδία, Αυστρία), που θεωρούν ότι θα είχαν αθέμιτο πλεονέκτημα απέναντί τους οι χώρες με υψηλές αμυντικές δαπάνες. Προκειμένου να επιτευχθεί συμφωνία, η Γαλλία φέρεται ότι έπαψε από χθες να επιμένει για τις αμυντικές δαπάνες, ενώ η Ιταλία, που έχει επίσης υψηλές αμυντικές δαπάνες, δεν αναμένεται να επιμείνει άλλο, αφού εξασφάλισε την ειδική μεταχείριση των επενδυτικών δαπανών.
- Μεγάλο ερώτημα είναι πού θα καταλήξει η συζήτηση για τη γερμανική πρόταση που ουσιαστικά «σφίγγει» πολύ το κριτήριο του ελλείμματος, με έμμεσο τρόπο. Η Γερμανία θέλει τα κράτη να έχουν την υποχρέωση να δημιουργούν ένα «μαξιλάρι» τουλάχιστον ίσο με 1% του ΑΕΠ στις προβλέψεις τους για το έλλειμμα, ώστε να είναι βέβαιο ότι θα επιτύχουν το 3% ακόμη και αν υπάρξουν απρόβλεπτα δυσμενή γεγονότα. Η πρόταση των Γερμανών βρίσκεται υπό συζήτηση, με τους Γάλλους να επιμένουν ότι, εάν γίνει δεκτή, θα πρέπει η δημιουργία του πρόσθετου «μαξιλαριού» να γίνει σε βάθος χρόνου (π.χ. με ρυθμό 0,3% του ΑΕΠ ετησίως).
Οι συζητήσεις θα συνεχισθούν σήμερα στο Ecofin, χωρίς όμως να υπάρχει στο τραπέζι μια κοινή γαλλογερμανική συμφωνία επί των συμβιβαστικών θέσεων της Ιρλανδίας, ώστε να προχωρήσει πιο εύκολα η διαπραγμάτευση και να υπάρξει αποτέλεσμα σήμερα. Άλλωστε, ούτε στη Γερμανία έχει βρεθεί μια συμβιβαστική λύση για την κρίση με τον προϋπολογισμό που ανέκυψε πρόσφατα μετά από απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου και ο Λίντνερ θα ήταν πολύ δύσκολο να εμφανισθεί ότι εγκρίνει μια χαλάρωση του Συμφώνου Σταθερότητας πριν ολοκληρωθούν οι γερμανικές διαπραγματεύσεις. Έτσι, το θέμα πηγαίνει στο «φορτωμένο» με πολλά ακόμη θέματα Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όπου δεν θα υπάρχει περιθώριο για άλλη καθυστέρηση, καθώς είναι αναγκαίο οι κανόνες να έχουν οριστικοποιηθεί πριν τις ευρωεκλογές, αλλιώς θα πρέπει να επανέλθει σε ισχύ το παλιό και σκληρό Σύμφωνο Σταθερότητας.
