Έντονη πίεση στους τραπεζίτες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας αρχίζει να ασκεί η τραπεζική κρίση στην άλλη όχθη του Ατλαντικού, με τις αγορές να προβλέπουν ότι και η ΕΚΤ, όπως η Fed, θα υποχρεωθεί τελικά να ανακόψει τον ρυθμό αύξησης των επιτοκίων της, ώστε να διευκολύνει τις τράπεζες να ξεπεράσουν τη νέα αναταραχή.
Οι αγορές στέλνουν σαφές «σήμα» στην ΕΚΤ ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες δεν είναι σε διαφορετικό... σύμπαν από τις αμερικανικές που δοκιμάζονται τις τελευταίες ημέρες. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο τραπεζικός δείκτης του ευρωπαϊκού χρηματιστηριακού δείκτη Stoxx 600 έχει χάσει από την Πέμπτη μέχρι σήμερα περισσότερο από 10%, καθώς οι αγορές βλέπουν ότι η αύξηση επιτοκίων σε ΗΠΑ και Ευρώπη αρχίζει να δημιουργεί προβλήματα στα τραπεζικά συστήματα.
Στις ΗΠΑ, η άνοδος των επιτοκίων, που προκάλεσε πτώση των τιμών των ομολόγων, εκτιμάται ότι είχε σωρεύσει στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών στο τέλος του 2022 αρνητικές υπεραξίες της τάξεως των 620 δισ. δολ. Όταν η τράπεζα SVB δέχθηκε πίεση από την απόσυρση καταθέσεων υποχρεώθηκε να πουλήσει ομόλογα με ζημιά 9%, με αποτέλεσμα να χάσει μεγάλο μέρος των κεφαλαίων της και να καταρρεύσει.
Στην Ευρώπη, η πτώση των τιμών των ομολόγων είχε ήδη «θύμα» την ίδια την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που είχε ζημιές 1,6 δισ. ευρώ το 2022, τις οποίες κάλυψε από τα αποθεματικά της για έκτακτες ανάγκες. Αν και προς παρόν αυτό δεν αποτελεί πρόβλημα, αφού δεν υπάρχουν πιέσεις για βεβιασμένη ρευστοποίηση ομολόγων, και οι εμπορικές τράπεζες έχουν σωρεύσει από την αύξηση των επιτοκίων μεγάλες αρνητικές υπεραξίες από τα χαρτοφυλάκια των ομολόγων.
Υψηλόβαθμη πηγή από τον εποπτικό μηχανισμό της ΕΚΤ έκανε σήμερα καθησυχαστικές δηλώσεις, τονίζοντας ότι οι τράπεζες της ευρωζώνης είναι γενικά καλά χρηματοδοτημένες και έχουν κάνει καλή δουλειά, με τη μεταφορά των ομολόγων τους σε χαρτοφυλάκια που θα κρατήσουν έως την ωρίμανσή τους, κάτι που σημαίνει ότι δεν είναι αναγκασμένες να καταγράφουν ζημιές από τη μείωση των τιμών τους λόγω της αύξησης των επιτοκίων.
Η ίδια πηγή σημείωσε ότι οι τράπεζες της ευρωζώνης έχουν γενικά ένα πιο συντηρητικό μείγμα ενεργητικού σε σχέση με αυτό της Silicon Valley Bank, η οποία έδινε δάνεια κυρίως σε τεχνολογικές startups που έχουν υψηλό ρίσκο. Η πηγή δεν βλέπει κάποια άμεση επίπτωση στις τράπεζες της ευρωζώνης από την κατάρρευση της SVB. Όμως, η ίδια πηγή προειδοποίησε ότι μπορεί να αλλάξει, αν ο αντίκτυπος στις ΗΠΑ επεκταθεί σε μεγαλύτερες τράπεζες, αυξάνοντας τον κίνδυνο ντόμινο.
Η θέση των κεντρικών τραπεζιτών, ενόψει της συνεδρίασης της Πέμπτης για τον καθορισμό των επιτοκίων, έχει γίνει αρκετά δύσκολη πλέον, καθώς καλούνται να σταθμίσουν από τη μια πλευρά τον επίμονα υψηλό πληθωρισμό και, από την άλλη, την ανάγκη να δοθούν κάποιες «ανάσες» στο τραπεζικό σύστημα, τουλάχιστον όσο διαρκεί η αναταραχή.
Ήδη η αγορά χρήματος της ευρωζώνης έχει οδηγηθεί στην εκτίμηση ότι η ΕΚΤ, αν και δεν θα αλλάξει στάση σχετικά με την αύξηση επιτοκίων κατά 0,50% την Πέμπτη, την οποία προαναγγείλει, ωστόσο στην επόμενη συνεδρίαση, τον Μάιο, ο ρυθμός της αύξησης θα φρενάρει και θα πέσει στο 0,25%. Η αγορά πλέον προεξοφλεί ότι το καταληκτικό επιτόκιο σε αυτόν τον γύρο αυξήσεων από την ΕΚΤ δεν θα ξεπεράσει το 3,75%, ενώ μέχρι πριν λίγες ημέρες τα συμβόλαια στην αγορά έδειχναν ότι θα ανέβαινε πάνω από το 4%.
Η τραπεζική κρίση στις ΗΠΑ δίνει νέα επιχειρήματα στα «περιστέρια» της ΕΚΤ για πιέσουν να επιβραδυνθεί ο ρυθμός αύξησης των επιτοκίων, κόντρα στα «γεράκια», που πριν ξεσπάσει η αναταραχή ζητούσαν ακόμη και τέσσερις διαδοχικές αυξήσεις επιτοκίων κατά μισή μονάδα.
Πριν την κατάρρευση της SVB, «περιστέρια» και «γεράκια» βρίσκονταν ήδη σε ανοικτή αντιπαράθεση σχετικά με τη νομισματική πολιτική. Είναι χαρακτηριστικό, ότι ο Αυστριακός κεντρικός τραπεζίτης, Ρόμπερτ Χόλτσμαν, ζήτησε τέσσερις ακόμη μεγάλες αυξήσεις επιτοκίων, ενώ ο επικεφαλής της ιταλικής κεντρικής τράπεζας, Ιγκνάτσιο Βίσκο επέκρινε δημόσια τους συναδέλφους του που υποστηρίζουν μεγάλες αυξήσεις.
Αναλυτές εκτιμούν ότι αυτές οι αντιπαραθέσεις και η αβεβαιότητα που επικρατεί στο πεδίο του πληθωρισμού και στο τραπεζικό σύστημα, είναι πολύ πιθανό να υποχρεώσουν τους τραπεζίτες να αποφύγουν την Πέμπτη μια σαφή προαναγγελία του επόμενου βήματος για τα επιτόκια, αλλά να αφήσουν ανοικτά όλα τα ενδεχόμενα, αφού θα έχουν εξετασθεί πρώτα τα νέα οικονομικά στοιχεία που θα υπάρχουν ως στον Μάιο.
Οι οικονομικοί αναλυτές του Bloomberg προβλέπουν ότι «τα γεράκια πιθανότατα θα πιέσουν για κάποια μορφή καθοδήγησης ότι μια άλλη αύξηση μισής μονάδας θα έρθει τον Μάιο. Αναμένουμε από την πρόεδρο Κριστίν Λαγκάρντ να δείξει ότι είναι πιθανό να χρειαστεί περαιτέρω σημαντική αύξηση των επιτοκίων, αν και όλες οι αποφάσεις θα παραμείνουν εξαρτώμενες από τα δεδομένα».
