Τη γεωστρατηγική, ενεργειακή, διαμετακομιστική και αμυντική σημασία της Αλεξανδρούπολης ανέδειξε ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης μιλώντας στη δεύτερη ημέρα του Φόρουμ «East Macedonia & Thrace» που πραγματοποιείται στην ομώνυμη ακριτική πόλη για δεύτερη χρονιά. Απαντώντας σε ερωτήσεις της δημοσιογράφου Αλεξάνδρας Φωτάκη, η συζήτηση κάλυψε το πλέγμα των βασικών πτυχών της ελληνικής διπλωματίας, όπως την κατάσταση στη Μέση Ανατολή και την Ουκρανία, τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, το Κυπριακό και το ζήτημα Μπελέρη.
Ξεκινώντας με τον ρόλο που διαδραματίζει η Αλεξανδρούπολη, ο κ. Γεραπετρίτης είπε πως καθίσταται ένας γεωστρατηγικός κόμβος τεράστιας σημασίας και έδωσε αρχικά έμφαση στον ενεργειακό της ρόλο. «Αθροίζει η Αλεξανδρούπολη σήμερα, πρώτα από όλα, ένα εξαιρετικά διαφοροποιημένο ενεργειακό περιβάλλον. Είναι ενεργειακός κόμβος πολύ μεγάλης σημασίας» ανέφερε χαρακτηριστικά. Όπως επισήμανε, η Αλεξανδρούπολη είναι, σήμερα, η φωτογραφία της ενεργειακής διαφοροποίησης, καθώς συνδυάζει τη Μονάδα Επαναεριοποίησης, το FSRU, η οποία είναι σε φάση δοκιμαστικής λειτουργίας, εκτιμώντας ότι θα λειτουργήσει εντός του Μαρτίου. Μάλιστα, είπε πως υπάρχει προοπτική για την κατασκευή και δεύτερου FSRU στη Θράκη. Υπογραμμίζοντας έτι περαιτέρω την ενεργειακή σημασία της Αλεξανδρούπολης, είπε πως μπορεί να παρέχει ενεργειακή ασφάλεια, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε όλη τη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Επίσης, υπογράμμισε πως η Αλεξανδρούπολη καθίσταται και ένας κόμβος συνδυασμένων μεταφορών, με μεγάλα έργα που γίνονται στο λιμάνι. Κυρίως όμως με τις αναβαθμίσεις που γίνονται σε οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο που θα δημιουργήσουν τον Κάθετο Άξονα που για την περιοχή, αλλά και συνολικά για την Ελλάδα θα αποτελέσει μια τεράστια εναλλακτική δίοδο, σημείωσε επιπροσθέτως.
Εξίσου στάθηκε και στη σημασία της ως γεωστρατηγικού πόλου στρατηγικής αμυντικής σημασίας με τη αμυντική συμφωνία με τις ΗΠΑ. Με τη Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA) με τις ΗΠΑ, τόνισε πως η Αλεξανδρούπολη καθίσταται μέσω των έργων αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού ένας πόλος που θα μπορούσε εν δυνάμει να καταστήσει την περιοχή και την Ελλάδα ένα πάρα πολύ ισχυρό και στρατιωτικό πόλο.
«Η Ελλάδα θα λάβει μέρος στον ανθρωπιστικό διάδρομο στη Γάζα»
Σκιαγραφώντας το ευρύτερο διεθνές πλαίσιο, ο υπουργός Εξωτερικών επισήμανε πως βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη φάσηδύο πολέμων, οι οποίοι βρίσκονται σε μια σχετική γεωγραφική και γεωστρατηγική εγγύτητα με την Ελλάδα. Ξεκινώντας με τη ρωσική επίθεση, παρατήρησε ότι η Ουκρανία σήμερα βρίσκεται σε μια εξαιρετικά δύσκολη θέση και προσέθεσε ότι το επεισόδιο κατά την επίσκεψη του πρωθυπουργού στην Οδησσό είναι ενδεικτικό των διαθέσεων που υπάρχουν.
Αναφορικά με την αποστολή βοήθειας στην Ουκρανία πέραν της υλικοτεχνικής, ο υπουργός Εξωτερικών απέκλεισε το ενδεχόμενο αποστολής στρατιωτικών μονάδων και συμπλήρωσε: «Το να σταθούμε δίπλα στην Ουκρανία με κάθε μέσο στηρίζοντας πολιτικά, στηρίζοντας με υλικό στρατιωτικό, είναι μια αδήριτη ανάγκη και είναι και μια εθνική υποχρέωση. Εάν σήμερα δεν σταθούμε απέναντι στον αναθεωρητισμό, ο οποίος επιχειρείται σε πολλά σημεία της οικουμένης, τότε χάνουμε κάθε ηθικό δικαίωμα να επικαλεστούμε τον αναθεωρητισμό σε μια μελλοντική κατάσταση».
Σε ό,τι αφορά τη Μέση Ανατολή, ανέδειξε την ανθρωπιστική διάσταση. Είναι σημαντικός ο θαλάσσιος διάδρομος, αλλά δεν είναι αρκετός, καθώς βρισκόμαστε στα πρόθυρα μιας ανθρωπιστικής καταστροφής που ανάλογη σπάνια έχει γνωρίσει η παγκόσμια ιστορία, προσέθεσε.
Κατέστησε σαφές πως η Ελλάδα θα λάβει μέρος στον θαλάσσιο ανθρωπιστικό διάδρομο, εκτιμώντας πως είναι μια πρωτοβουλία που μπορεί να αποσυμπιέσει ένα μέρος της ανθρωπιστικής κρίσης. Την ίδια στιγμή έσπευσε να παρατηρήσει πως η ανθρωπιστική κρίση έχει λάβει τέτοιες διαστάσεις που ένας θαλάσσιος διάδρομος είναι αναγκαίος αλλά δεν είναι επαρκής. Στην κατεύθυνση αυτή, τόνισε την ανάγκη να ανοίξουν κι άλλοι ανθρωπιστικοί διάδρομοι, έτσι ώστε να υπάρχει ανεμπόδιστη ροή ανθρωπιστικής βοήθειας.
Είμαστε ενεργοί στην Ερυθρά Θάλασσα, με ρόλο συνοδευτικό και αμυντικό, όχι επιθετικό
Περαιτέρω, αναφέρθηκε στην κατάσταση στην Ερυθρά Θάλασσα και στην αποστολή ελληνικού πλοίου. «Είχαμε την πρώτη επιχείρηση με πραγματικά πυρά τα οποία στράφηκαν κατά μη επανδρωμένων μικρών αεροσκαφών» ανέφερε και διεμήνυσε ότι η Ελλάδα στέκεται στο επίπεδο της διεθνούς πολιτικής με μια στάση αρχών. «Είμαστε υπέρ του Διεθνούς Δικαίου, υπέρ του αμυνόμενου, κατά οποιασδήποτε μορφής αναθεωρητισμού» αποσαφήνισε.
Αντικρούοντας τις απόψεις που θέλουν να έχει η Ελλάδα μια δημιουργική ουδετερότητα, ο υπουργός Εξωτερικών τόνισε πως η κυβέρνηση συνολικά δεν μπορεί να κλείνει τα μάτια όταν αυτή τη στιγμή στην Ερυθρά Θάλασσα γίνεται μια επίθεση, όχι μόνο κατά του διεθνούς εμπορίου, αλλά και κατά ελληνικών πλοίων. «Η απόφαση την οποία έλαβε η ελληνική κυβέρνηση ήταν ισόρροπη και αναγκαία. Είπαμε ότι θα είμαστε ενεργοί στην Ερυθρά Θάλασσα, με ρόλο συνοδευτικό και αμυντικό, όχι επιθετικό, αλλά θα διασφαλίσουμε όπως οφείλουμε την ελευθερία της ναυσιπλοΐας, την ασφάλεια των Ελλήνων ναυτικών, την ασφάλεια των ελληνικών πλοίων. Για εκείνους οι οποίο διατείνονται ότι θα πρέπει να έχουμε μια ουδετερότητα έτσι ώστε να αποφύγουμε τους κινδύνους, θα ήθελα να λάβουν υπόψη τους την τεράστια συνέπεια που θα είχε ενδεχομένως σήμερα το να έχουμε μια ναυσιπλοΐα υπό καθεστώς διαρκούς κινδύνου. Η Ελλάδα είναι πρώτη ναυτική δύναμη σε εμπορικό στόλο. Όταν είσαι πρώτη δύναμη δεν έχεις μόνο προνόμια, έχεις και υποχρεώσεις» εξήγησε.
Ερωτηθείς από τη δημοσιογράφο για τους κινδύνους που εγκυμονεί από την αποστολή, ο κ. Γεραπετρίτης απάντησε: «Αιθεροβάμονες δεν είμαστε ποτέ.Πάντοτε υπάρχει μια στάθμιση κινδύνου και κόστους-οφέλους. Θα πρέπει να υπάρχει μια ανάλογη παρουσία της Ελλάδας. Η Ελλάδα δεν θα εμπλακεί ποτέ σε επιθετικές ενέργειες. Δεν θα κάνουμε κάτι που θα θέσει σε κίνδυνο την ελληνική αποστολή και την ελληνική διπλωματία». Επεξηγώντας την απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης, είπε πως εκείνο «που πράττουμε είναι να βρισκόμαστε σε μια εξαιρετικά ευάλωτη περιοχή προστατεύοντας την ελληνική ναυσιπλοΐα, τους Έλληνες ναυτικούς, την ελληνική εξωτερική πολιτική».
Ξεχωριστή αναφορά έκανε στον ρόλο της Αιγύπτου, επισημαίνοντας πως είναι μια χώρα-πυλώνας στην ευρύτερη περιοχή. Τόνισε πως η Ελλάδα πρωτοστάτησε στην αναβάθμιση της γεωστρατηγικής σχέσης ΕΕ με την Αίγυπτο και ανέφερε πως αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο ανώτατο επίπεδο θα βρεθεί το Σαββατοκύριακο στην Αίγυπτο με την παρουσία του Έλληνα πρωθυπουργού, έτσι ώστε να διακηρύξει τη στήριξη που παρέχουν η ΕΕ και η Ελλάδα στην Αίγυπτο. Εστιάζοντας στις διμερείς σχέσεις με την Αίγυπτο, είπε πως οι δύο χώρες έχουν αναπτύξει μια πολύ ισχυρή στρατηγική σχέση.
Πιθανή συνάντηση Γεραπετρίτη-Φιντάν πριν από τη συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν τον Μάιο, στην Άγκυρα
Εν συνεχεία, η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Ο υπουργός Εξωτερικών αναγνώρισε πως με την Τουρκία δεν είναι μια εύκολη συζήτηση, ωστόσο, υπογράμμισε πως η χώρα μας οφείλει να συζητεί. «Οφείλουμε να συζητούμε. Οφείλουμε να έχουμε ένα διαβουλευτικό τόνο. Δεν μπορούμε μονίμως να βρισκόμαστε με το όπλο παρά πόδα. Μέσω της παραγωγικής συζήτησης μπορούν να επιτευχθούν σημαντικά πράγματα. Κυρίως μπορεί να επιτευχθεί ένα πράγμα. Οι διαφορές να μην παράγουν κρίση».
Στο σημείο αυτό, ο κ. Γεραπετρίτης εκμυστηρεύτηκε πως όταν ορίστηκε υπουργός Εξωτερικών, και με την εντολή του πρωθυπουργού, έβαλε στόχο να μπορούν οι δύο χώρες να συζητούν, να μπορέσουν να βρούμε τον τρόπο, τον μηχανισμό εκείνο έτσι ώστε κάθε φορά που έχουν εντάσεις να μην παράγονται κρίσεις και εφόσον μπορούν να συζητούν και τα δύσκολα. Τα εύκολα συντηρούν μια κατάσταση νηνεμίας στην περιοχή, όσο όμως δεν αγγίζουμε και επιλύουμε τα δύσκολα ζητήματα που χρονίζουν από δεκαετίες δεν πρόκειται να βρεθούμε σε μια κατάσταση απόλυτης ηρεμίας, προσέθεσε.
Συνεχίζοντας στο ίδιο μήκος κύματος, είπε πως η εντολή που έχουν λάβει οι δύο υπουργοί Εξωτερικών από τους δύο ηγέτες είναι όταν κριθεί ότι οι συνθήκες είναι κατάλληλες να συζητήσουν για τα μείζονα θέματα, που είναι η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών και δη της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας.
Σε αυτό το πλαίσιο, έστειλε με σαφήνεια το μήνυμα στην αντίπερα όχθη του Αιγαίου πως «είναι πολύ σημαντικό να συνεχίζουμε σε ένα καθεστώς καταλλαγής, να μην έχουμε παραβιάσεις εναέριου χώρου, να έχουμε μειωμένες μεταναστευτικές ροές», σπεύδοντας να υπογραμμίσει: «Είναι αναγκαίο αλλά δεν είναι αρκετό. Θα πρέπει να έχουμε την τόλμη να δούμε και τα μείζονα».
Μάλιστα, τόνισε πως έχει φτάσει το πλήρωμα του χρόνου να μπορούν οι δύο χώρες να συζητούν χωρίς ακρότητες και χωρίς οξύτητες , ακόμη και για τα σύνθετα.
Περιγράφοντας την ατμόσφαιρα των διμερών σχέσεων, είπε πως το κλίμα παραμένει σε ικανοποιητικό επίπεδο και έχουν αναπτυχθεί πολλαπλοί δίαυλοι.
Στην κατεύθυνση αυτή, είπε πως θα συνεχίσει ο ίδιος τον διάλογο με τον Τούρκο ομόλογό του, Χακάν Φιντάν και γνωστοποίησε ότι πιθανόν να τον συναντήσει πριν από τη συνάντηση των δύο ηγετών τον Μάιο στην Άγκυρα. Εξέφρασε την πεποίθηση ότι «βαδίζουμε σε ένα σχετικά καλό δρόμο», ενώ συμπλήρωσε: «Αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι αντιλαμβανόμαστε τη δυσκολία και τη συνθετότητα να διαχειριστούμε σε λίγους μήνες ζητήματα, τα οποία είναι χρονίζοντα αφενός και αφετέρου στο παρελθόν έχουν παραγάγει μείζονες κρίσεις».
Ερωτηθείς αν βλέπει πιθανό τη σύναψη ενός συμφώνου μη επίθεσης, αναφέρθηκε στη σημασία της Διακήρυξης των Αθηνών και προέταξε τη βήμα προς βήμα προσέγγιση. «Θα προτιμούσα το βάδην από την ταχύτητα. Στις σχέσεις με την Τουρκία, δεν μπορούμε να φτάσουμε από το μηδέν στο εκατό σε 4 δευτερόλεπτα. Θα πρέπει να πάρουμε τα πράγματα σε μια λογική σταδιακής εμβάθυνσης. Είμαστε στο πεδίο εκείνο που χτίζουμε αμοιβαία ειλικρίνεια. Έχουμε κατακτήσει ένα ικανοποιητικό επίπεδο αμοιβαίας κατανόησης, όμως θα πρέπει να προχωρήσουμε βήμα βήμα, όχι με άλματα» είπε συγκεκριμένα.
Το Κυπριακό αποτελεί μείζονα προτεραιότητα για την ελληνική εξωτερική πολιτική
Όσον αφορά το Κυπριακό, ο υπουργός Εξωτερικών θέλησε να διαμηνύσει πως παραμένει μείζονα προτεραιότητα για την ελληνική εξωτερική πολιτική. Εκτίμησε ότι στην παρούσα συγκυρία εμφανίζεται μια πολύ καλή ευκαιρία το Κυπριακό να ανέβει και πάλι στην ημερήσια διάταξη του ΟΗΕ και να μπορέσει να υπάρξει μια ουσιαστική συζήτηση, χαρακτηρίζοντας τον ορισμό της ειδικής απεσταλμένης του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ μια πολύ θετική εξέλιξη. «Αυτή τη στιγμή εκείνο που θα πρέπει να πιέσουμε είναι να υπάρξει μια άμεση συζήτηση» προέκρινε και έκρινε ως μείζον αυτή τη στιγμή να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι οι ενδιαφερόμενοι και να συζητήσουν για το μέλλον της Κύπρου. «Είναι μια συζήτηση που αναπτύσσεται σε ένα δομημένο πλαίσιο που είναι οι αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ» κατέστησε σαφές παράλληλα.
Επιπλέον, διατύπωσε την αποφασιστικότητα της Ελλάδας να κάνει ό,τι περνάει από το χέρι της, έτσι ώστε με πνεύμα δημιουργικό, παραγωγικό, να βοηθήσει την Κύπρο, να ενεργοποιηθούν οι μηχανισμοί συζήτησης έτσι ώστε να υπάρξει μια πιο ουσιαστική κατανόηση των θεμάτων και«να μπορέσουμε επιτέλους να δούμε την Κύπρο ενωμένη».
Ιστορικό και πολιτικό παράδοξο στη Χειμάρρα, ο ηττηθείς υποψήφιος δήμαρχος να παραμένει δήμαρχος και ο εκλεγμένος Φρέντι Μπελέρη στη φυλακή
Τέλος, ο υπουργός Εξωτερικών έστειλε το μήνυμα πως το ζήτημα του εκλεγμένου δημάρχου Χειμάρρας Φρέντι Μπελέρη είναι ευρωπαϊκό και όχι διμερές. «Η Ελλάδα κράτησε μια στάση εξαιρετικά παραγωγική, ωφέλιμη. Είπαμε ότι θα πρέπει να υπάρχει μια δίκαιη δίκη και ότι θα πρέπει ο εκλεγμένος δήμαρχος να αναλάβει τα καθήκοντά του. Αυτό είναι το ελάχιστο το οποίο θα μπορούσαμε να απαιτήσουμε. Δεν είδαμε ανάλογες κινήσεις από την αλβανική πλευρά» επισήμανε.
Μιλώντας για την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί, είπε πως βρισκόμαστε στο ιστορικό και πολιτικό παράδοξο. Ο ηττηθείς υποψήφιος δήμαρχος των εκλογών της 14ης Μαΐου του 2023 να είναι αυτή τη στιγμή δήμαρχος και ο Φρέντι Μπελέρης που είναι ο εκλεγμένος δήμαρχος να βρίσκεται στη φυλακή. Αυτό γεννά ζητήματα κράτους δικαίου, ξεκαθάρισε.
Σε ερώτηση αν η Ελλάδα αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο βέτο στην ευρωπαϊκή προοπτική της Αλβανίας, ο κ. Γεραπετρίτης διαμήνυσε ότι η χώρα μας διατηρεί πάντοτε ανοικτές όλες τις επιλογές «Το βέτο δεν είναι αυτοσκοπός. Δεν είναι για να ασκείται η οποιαδήποτε πίεση προς κάποια κατεύθυνση. Είναι για να μπορούμε να αντιλαμβανόμαστε τι σημαίνει ευρωπαϊκό κεκτημένο» υπογράμμισε επιπροσθέτως.
Χαιρετίζοντας τη διοργάνωση του Φόρουμ, ο κ. Γεραπετρίτης τόνισε πως είναι πολύ σημαντικό να αναδεικνύονται τα γεωπολιτικά οφέλη από την αναβάθμιση της Ελλάδας και ιδιαίτερα της Θράκης, «η οποία για μας έχει μια πολύ μεγάλη ευαισθησία. Είναι πάντοτε μεγάλη προτεραιότητα να την ενισχύουμε και να την αναβαθμίσουμε».
ΑΠΕ-ΜΠΕ
