Σε μια κίνηση με γεωπολιτική σημασία και σημαντικές προεκτάσεις σε οικονομικό-ενεργειακό επίπεδο προχώρησε η Ελλάδα, σε συνέχεια της δημοσίευσης του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού, με το οποίο επιχειρεί να οριοθετήσει τα απώτατα όρια της υφαλοκρηπίδας της. Η Αθήνα, με Προεδρικό Διάταγμα, ανακήρυξε Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη στο Ιόνιο έως το ακρωτήριο Ταίναρο.
Η απόφαση δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ Α’ 59/17.04.2025) και «σφραγίζει» την επέκταση των εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας στις θαλάσσιες περιοχές έως το ακρωτήριο Ταίναρο, το νοτιότερο άκρο της ηπειρωτικής Ελλάδας. Σύμφωνα με το Προεδρικό Διάταγμα «ανακηρύσσεται από την Ελληνική Δημοκρατία Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη στη θαλάσσια περιοχή του Ιονίου, των Ιονίων Νήσων και μέχρι το Ακρωτήριο Ταίναρο της Πελοποννήσου».
Η απόφαση στηρίζεται στη συμφωνία οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών που υπεγράφη μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας το 2020, η οποία τέθηκε σε ισχύ το 2021. Επίσης, βασίζεται στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, όπως αυτό προβλέπεται από τη σχετική Σύμβαση του ΟΗΕ του 1982, που έχει κυρωθεί από την Ελλάδα ήδη από το 1995.
Η ΑΟΖ που ανακηρύσσεται δεν περιλαμβάνει την αιγιαλίτιδα ζώνη (δηλαδή τα χωρικά ύδατα), το εύρος της οποίας έχει καθοριστεί από τον νόμο του 2021. Ωστόσο, εντός της ΑΟΖ η Ελλάδα αποκτά πλήρη κυριαρχικά δικαιώματα για την εκμετάλλευση φυσικών πόρων, ενεργειακών αποθεμάτων και την έρευνα.
Το διάταγμα προβλέπει επίσης ότι η χώρα επιφυλάσσεται να ασκήσει αντίστοιχα δικαιώματα και σε άλλες περιοχές των ακτών της, σύμφωνα πάντα με τις προβλέψεις του Δικαίου της Θάλασσας.
Η ανακήρυξη της ΑΟΖ στο Ιόνιο θεωρείται κρίσιμη για την ενίσχυση των εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων και εντάσσεται στο συνολικό πλαίσιο του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού της χώρας.
Αντιδρά η Τουρκία
Οι εν λόγω ενέργειες της ελληνικής πλευράς έχουν προκαλέσει την αντίδραση της Τουρκίας, η οποία προειδοποιεί ότι δεν θα αποδεχθεί μονομερείς ενέργειες εκ μέρους της Αθήνας. Σύμφωνα με την τουρκική πλευρά και δη με το υπουργείο Αμυνας της γειτονικής χώρας, «οι δηλώσεις αυτές δεν έχουν καμία νομική συνέπεια για τη χώρα μας», ενώ προσθέτει πως «οι εξελίξεις στην περιοχή παρακολουθούνται στενά και λαμβάνονται άμεσα τα απαραίτητα μέτρα σε περίπτωση ανάγκης».
