Η απόφαση του Σι Τζινπίνγκ να μην υποχωρήσει απέναντι στην επιθετική εμπορική στρατηγική του Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται πως του βγήκε σε καλό. Ύστερα από διήμερες διαβουλεύσεις υψηλού ρίσκου στην Ελβετία, οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου ανακοίνωσαν μια εντυπωσιακή αποκλιμάκωση των εμπορικών τους εντάσεων, με τις ΗΠΑ να μειώνουν τους δασμούς σε κινεζικά προϊόντα από το 145% στο 30% για μια περίοδο 90 ημερών και το Πεκίνο να απαντά περιορίζοντας τον δικό του δασμό στο 10% για τα περισσότερα αγαθά.
Η συμφωνία ξεπέρασε τις προσδοκίες στο εσωτερικό της Κίνας, ενίσχυσε τις αγορές και προσέφερε ανάσα στον Τραμπ, ο οποίος δέχεται πιέσεις στο εσωτερικό λόγω πληθωριστικών πιέσεων. Οι κινεζικές μετοχές σημείωσαν άνοδο, ενώ το δολάριο και οι αμερικανικές αγορές κατέγραψαν σημαντικά κέρδη.
Διπλωματική νίκη για το Πεκίνο
Η συμφωνία καλύπτει σχεδόν το σύνολο των βασικών αιτημάτων του Πεκίνου. Ο «ανταποδοτικός» δασμός 34% που είχε επιβάλει ο Τραμπ στις αρχές Απριλίου ανεστάλη, εξισώνοντας τον συντελεστή της Κίνας με το γενικό ποσοστό 10% που εφαρμόζεται και σε άλλους εμπορικούς εταίρους όπως το Ηνωμένο Βασίλειο. Επιπλέον, οι ΗΠΑ δημιούργησαν έναν μηχανισμό συντονισμού υπό τον υπουργό Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ, όπως ζητούσε το Πεκίνο, ενώ υπήρξε κοινή συμφωνία για τη λήψη «επιθετικών μέτρων» κατά της διακίνησης φαιντανύλης.
Ο Τραμπ από την πλευρά του δήλωσε πως οι συζητήσεις ίσως συνεχιστούν άμεσα με τηλεφωνική επικοινωνία με τον Σι, ενώ έκανε λόγο για ένα «ολικό επανακαθορισμό» της σχέσης ΗΠΑ–Κίνας.
Η συμφωνία, πάντως, δεν καλύπτει τομείς όπως τα αυτοκίνητα, το ατσάλι, το αλουμίνιο και ενδεχομένως τα φάρμακα — τομείς που οι ΗΠΑ θεωρούν στρατηγικής σημασίας.
Η τακτική της αδιαλλαξίας απέδωσε
Σε αντίθεση με άλλους ηγέτες, ο Σι δεν ανταποκρίθηκε στις επίμονες κλήσεις του Τραμπ για απευθείας επικοινωνία, ακόμη και όταν οι δασμοί έφτασαν σε πρωτοφανή επίπεδα. Το Πεκίνο επέλεξε αντίθετα να ενισχύσει την οικονομία του με μειώσεις επιτοκίων και διπλωματική εκστρατεία παγκοσμίως, ενώ εντός συνόρων ενισχύθηκε το αίσθημα εθνικής υπερηφάνειας και αυτονομίας, γεγονός που βοήθησε τον Σι να μην υποκύψει στις αμερικανικές πιέσεις.
Παρότι η κινεζική οικονομία εμφάνισε κάποιες αδυναμίες, όπως κάμψη της βιομηχανικής παραγωγής, ο Σι ενισχύθηκε πολιτικά. Αντίθετα, ο Τραμπ βρέθηκε αντιμέτωπος με πιέσεις από επιχειρηματικούς κύκλους και μέλη του κόμματός του, ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών του 2026.
Η εξέλιξη αυτή θεωρείται στρατηγική επιβεβαίωση της σημασίας της οικονομικής ισχύος για το Πεκίνο και ενισχύει τη θέση του Σι υπέρ της αυτάρκειας και της ενίσχυσης της μεταποίησης ως θεμέλιο της εθνικής ασφάλειας.
Προσεκτική σκηνοθεσία και νέα ατμόσφαιρα
Η επιλογή της Γενεύης για τις διαπραγματεύσεις έδειξε εξαρχής πρόθεση των ΗΠΑ να κινηθούν σε πιο ουδέτερο έδαφος, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας — μία πάγια κινεζική απαίτηση. Επιπλέον, η έλλειψη σχολίων από τον Τραμπ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πριν από την ανακοίνωση θεωρείται ένδειξη πιο συναινετικής και προσεκτικής στάσης.
Η Κίνα συμφώνησε επίσης να άρει ορισμένα μη δασμολογικά μέτρα που είχαν επιβληθεί από την Ημέρα της Απελευθέρωσης, ενώ αναμένεται περαιτέρω ελάφρυνση σε περιορισμούς εξαγωγών σπάνιων γαιών — τομέας στρατηγικής σημασίας για την αμερικανική βιομηχανία.
Δεν υπήρξε ωστόσο καμία δέσμευση για αύξηση κινεζικών επενδύσεων στις ΗΠΑ, ούτε αναβίωση της λεγόμενης «πρώτης φάσης» της παλαιότερης συμφωνίας Τραμπ που προέβλεπε αγορές $200 δισ. σε αμερικανικά αγαθά από την Κίνα.
Ο δρόμος μπροστά
Το Πεκίνο έχει πλέον τρεις μήνες για να διαπραγματευτεί μια ευρύτερη συμφωνία που θα εξισορροπεί το διμερές εμπόριο χωρίς να υπονομεύει τις δικές του δομές. Η Κίνα έχει ήδη μειώσει σημαντικά την εξάρτησή της από τις ΗΠΑ για βασικά αγαθά, ενισχύοντας τις αγορές από χώρες όπως η Βραζιλία.
Ωστόσο, δεν πρόκειται να υπάρξει υποχώρηση σε θέματα όπως η λειτουργία των κρατικών επιχειρήσεων και άλλες βασικές πτυχές του κινεζικού μοντέλου. Υπάρχουν όμως πεδία όπως η πνευματική ιδιοκτησία, οι επιδοτήσεις και οι δασμοί, όπου μπορούν να υπάρξουν διαπραγματεύσεις και συμβιβασμοί.
Παρότι η πρόσφατη αποκλιμάκωση εκτιμάται πως θα βοηθήσει την Κίνα να επιτύχει τον στόχο ανάπτυξης 5% για φέτος, παραμένει η αβεβαιότητα γύρω από τη μακροπρόθεσμη σταθερότητα της σχέσης. Τραπεζικοί και οικονομικοί αναλυτές προειδοποιούν πως η παράταση της εκεχειρίας ίσως ενθαρρύνει μια προσωρινή αύξηση στις εξαγωγές, χωρίς να σηματοδοτεί απαραίτητα διαρκή ειρήνη στο εμπορικό μέτωπο.
Σε κάθε περίπτωση, η πρόσφατη στροφή των ΗΠΑ δεν θα είχε συντελεστεί χωρίς την επιθετική, αλλά μεθοδική, αντίδραση της Κίνας.
Η πολιτική θέση του Σι ενισχύεται τόσο στο εσωτερικό όσο και στη διεθνή σκηνή — καθιστώντας τον τον ξεκάθαρο νικητή αυτού του γύρου στην εμπορική αντιπαράθεση.
