Με μεγάλη συμμετοχή του κοινού, τόσο διά ζώσης όσο και διαδικτυακά, πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα, 29 Ιανουαρίου 2024, στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (ΕΙΕ) στην Αθήνα, η κοινή εκδήλωση του Ινστιτούτου Ενέργειας ΝΑ Ευρώπης (ΙΕΝΕ) και του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών (ΔΣΑ) για το ζήτημα της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) της Ελλάδας. Όλοι οι ομιλητές συμφώνησαν σχετικά με την κεφαλαιώδη σημασία της ΑΟΖ για τη χώρα μας αλλά και για την επιβλαβή, για τα εθνικά μας συμφέροντα, καθυστέρηση στην θέσπισή της.
Την εκδήλωση άνοιξε με εισαγωγικά του σχόλια ο Πρόεδρος και Εκτελεστικός Διευθυντής του ΙΕΝΕ, κ. Κωστής Σταμπολής, ο οποίος υπογράμμισε την κρισιμότητα και επικαιρότητα της συζήτησης για την ΑΟΖ, ιδίως μετά την πρόσφατη παραπομπή της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τη μη συμμόρφωση στις απαιτήσεις του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού.
Όπως επισήμανε ο Πρόεδρος του ΙΕΝΕ, η συζήτηση αυτή «ενδεχομένως να μην αρέσει σε ορισμένους, καθότι μπορεί να θεωρηθεί ότι υποσκάπτει την τρέχουσα εξωτερική πολιτική, ιδίως μετά την υπογραφή του Συμφώνου της Αθήνας με την Άγκυρα. Η προώθηση του θέματος της ΑΟΖ δημιουργεί δυσφορία σε όσους υποστηρίζουν μια τακτική επιλεκτικών υποχωρήσεων και κατευνασμού έναντι των σταθερών και εν πολλοίς παράλογων διεκδικήσεων της Τουρκίας εις βάρος της Ελλάδας».
Σε συγκεκριμένες νομικές πτυχές της ΑΟΖ και της Υφαλοκρηπίδας, αντίστοιχα, αναφέρθηκαν στα δικά τους εισαγωγικά σχόλια ο Αντιπρόεδρος του ΔΣΑ, κ. Αλέξανδρος Μαντζούτσος και η Επίκουρη Καθηγήτρια ΕΜΠ, Δικηγόρος παρ' Αρείω Πάγω και Μέλος ΔΕ του ΙΕΝΕ, κ. Ευγενία Τζαννίνη. Ακολούθησε το πρώτο μέρος της εκδήλωσης, με συντονιστή τον κ. Χρήστο Δήμα, Αντιπρόεδρο του ΙΕΝΕ και Πρόεδρο της Επιστημονικής Επιτροπής Γεωπολιτικής & Ενέργειας του Ινστιτούτου.
Στη δυνατότητα που θα δώσει η ανακήρυξη και οριοθέτηση ΑΟΖ στη χώρα μας να αξιοποιήσει τον θαλάσσιο και υποθαλάσσιο πλούτο της, όχι μόνο σε ό,τι αφορά τους υδρογονάνθρακες, αλλά και στην εκμετάλλευση του τεράστιου αιολικού δυναμικού που υπάρχει στο Αιγαίο, ιδίως με την ανάπτυξη εκατοντάδων πλωτών ανεμογεννητριών, αναφέρθηκε στη δική του τοποθέτηση ο κ. Άγγελος Συρίγος, καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και βουλευτής Α΄Αθηνών με την Νέα Δημοκρατία. Τόνισε, μάλιστα, πως παρότι ένα μεγάλο τμήμα του Αιγαίου, από τα Δαρδανέλια μέχρι την Κάρπαθο, αποτελεί το δεύτερο μεγαλύτερο αιολικό πεδίο της Μεσογείου, εντούτοις, εξαιτίας της μη επέκτασης των χωρικών μας υδάτων πέραν των έξι ναυτικών μιλίων, η Ελλάδα δεν μπορεί να το αξιοποιήσει.
Ο επόμενος ομιλητής, ο ομότιμος καθηγητής Οικονομικών του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ και πρώην μέλος της ελληνικής αντιπροσωπείας στον ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, κ. Θεόδωρος Καρυώτης, ο οποίος συμμετείχε στην κοινή εκδήλωση ΙΕΝΕ-ΔΣΑ μέσω skype, υπογράμμισε ότι «η υφαλοκρηπίδα έχει πεθάνει, αφού η ΑΟΖ καλύπτει πλέον όλες τις νομικές παραμέτρους».
Παράλληλα, τόνισε πως η Τουρκία δεν διαθέτει σύνορα ΑΟΖ με την Αίγυπτο, την Κύπρο και την Λιβύη. Ο κ. Καρυώτης επισήμανε, μάλιστα, ότι, με εξαίρεση την Ελλάδα, όλες οι χώρες του κόσμου έχουν οριοθετήσει τις δικές τους Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες επί τη βάση της μέσης γραμμής και πως «όλοι ψάχνουν για υδρογονάνθρακες, εκτός από εμάς!».
Ο καθηγητής Ευρωπαϊκού Δικαίου στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών του Οικονομικού Πανεπιστημιου Αθηνών, Αστέριος Πλιάκος, στη δική του τοποθέτηση, ανέλυσε εκτενώς τη συμβολή της ΕΕ στην επίλυση θεμάτων ΑΟΖ στην Ένωση, και τόνισε πως έχουν αναληφθεί πολλές δράσεις προς αυτή την κατεύθυνση. Ωστόσο, εξέφρασε απορία σχετικά με την μη προώθηση των θέσεων της Ελλάδας αναφορικά με το ζήτημα της ΑΟΖ μέσω του ευρωπαϊκού θεσμικού πλαισίου, σημειώνοντας, μάλιστα, ότι στην πραγματικότητα «σιωπούμε».
Ο Δρ. Κωνσταντίνος Νικολάου, αντιπρόεδρος της Energean και εταίρος του ΙΕΝΕ, τόνισε, από την πλευρά του, πως μόνον οι γεωτρήσεις μπορούν να δείξουν αν υπάρχουν όντως κοιτάσματα υδρογονανθράκων, χαρακτηρίζοντας, μάλιστα, ανεύθυνα τα όσα ακούγονται για «πακτωλό» κοιτασμάτων αερίου στις υποθαλάσσιες δομές της χώρας. Αναφορικά με την πολιτική της Άγκυρας, επισήμανε ότι κάθε τόσο εκδίδει χάρτες με τους οποίους αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία παντού στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Επιπλέον, όπως ανέφερε, παρεμβαίνει στο πεδίο με εργαλείο την κρατική τουρκική εταιρεία πετρελαίου, ΤΡΑΟ, την οποία και εξοπλίζει με όλα τα σύγχρονα μέσα για αυτό το σκοπό. Ωστόσο, ο κ. Νικολάου ολοκλήρωσε την ομιλία του υπογραμμίζοντας πως ο «δαίμονας» της Τουρκίας είναι η μέση γραμμή για τη χάραξη ΑΟΖ.
Το επόμενο μέρος της κοινής εκδήλωσης ΙΕΝΕ – ΔΣΑ για την ΑΟΖ, με συντονίστρια την κ. Ευγενία Τζανίνη, ξεκίνησε με ομιλία του καθηγητή του Πανεπιστημιου Πειραιώς και πρώην Υπουργού Περιβάλλοντος Ενέργειας, κ. Γιάννη Μανιάτη. Ο κ. Μανιάτης, αφού αναφέρθηκε στην ευρωπαϊκή ενεργειακή πολιτική, προχώρησε σε μία εκτενή αναδρομή στην πολιτική της χώρας μας όσον αφορά το θέμα της ΑΟΖ και των ερευνών υδρογονανθράκων από τη δεκαετία του 2000 έως σήμερα. Αφού περιέγραψε τα προβλήματα, τις καθυστερήσεις και τις παλινωδίες που έχουν σημειωθεί στα ζητήματα αυτά, σημείωσε, ωστόσο, ότι ο ν. 4001/2011, που ψηφίστηκε επί Υπουργίας του, δημιούργησε επιτυχές προηγούμενο για τη χώρα μας καθώς οι Τούρκοι τοποθέτησαν τη γραμμή του παράνομου τουρκολυβικού συμφώνου στα όρια των συντεταγμένων που είχε δημοσιεύσει η χώρα μας στο πλαίσιο του εν λόγω νόμου.
Η Δρ. Κέρη Μαυρομάτη, Νομικός και Διδάκτορας Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας στη Νομική Σχολή Αθηνών, στη δική της τοποθέτηση υπογράμμισε τη σημασία των νομικών πτυχών της ΑΟΖ και της υιοθέτησής της, ενώ αναφέρθηκε και στα συναφή επιχειρήματα με τα οποία ενισχύονται οι εθνικές μας θέσεις.
Από την πλευρά του, ο καθηγητής Γιάννης Βαληνάκης, Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κέντρου Αριστείας – ΕΚΠΑ, και πρώην Υφυπουργός Εξωτερικών, αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στη διαχρονική ατολμία των ελληνικών κυβερνήσεων στα θέματα της ΑΟΖ και πως η αβελτηρία μας να προασπίσουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα οδηγεί τελικά σε αποδυνάμωση των θέσεων μας.
Ο επόμενος ομιλητής, Δρ. Γεώργιος Ανθρακεύς, Νομικός, Ειδικός Σύμβουλος του ΙΕΝΕ σε θέματα ΑΟΖ, τόνισε, με ιδιαίτερη έμφαση, το ότι η χώρα μας δεν έχει αξιοποιήσει τις δυνατότητες που της δίνει η αποκλειστική αρμοδιότητα του δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Λουξεμβούργο (ΔΕΕ) σε θέματα οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών αλλά και θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού στην ΕΕ.
Ο Δρ. Γεώργιος Κρεμλής, Διευθυντής ε.τ. Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Σύμβουλος Κυκλικής Οικονομίας και Νησιωτικότητας και Πρόεδρος της Σύμβασης Espoo και του Πρωτοκόλλου SEA, επισήμανε, από την πλευρά του, τις ευκαιρίες που δίνει το θεσμικό πλαίσιο της ΕΕ στην χώρα μας σε θέματα θαλασσίων ζωνών, αλλά και την βραδύτητα και απροθυμία με την οποία ως τώρα έχει κινηθεί η Ελλάδα.
Τέλος, ο κ. Γιάννης Γρηγορίου, Αντιπρόεδρος της Continental Europe Energy Council (CEEC) και Εταίρος του ΙΕΝΕ, αναφέρθηκε εκτενώς στο δυναμικό υδρογονανθράκων που έχει η Ανατολική Μεσόγειος και τις δυνατότητες που η Ελλάδα δεν αξιοποιεί στον τομέα αυτό, εξαιτίας και της μη ανακήρυξης ΑΟΖ.
