Το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ διοργάνωσε εκδήλωση – συζήτηση με θέμα «Ο πόλεμος στη Γάζα και οι περιφερειακές επιπτώσεις» την Πέμπτη 23 Νοεμβρίου.
Στη συζήτηση συμμετείχαν η Ζακία Άκρα, Διδάκτωρ Διεθνών Σχέσεων Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, ο Σωτήρης Ρούσσος, Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, Επιστημονικός Υπεύθυνος του ΚΕΜΜΙΣ, μέλος του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου του ΕΝΑ και ο Νικόλας Βουλέλης, Δημοσιογράφος. Τη συζήτηση συντόνισε ο Βαγγέλης Βιτζηλαίος, Συντονιστής του Κύκλου Διεθνών & Ευρωπαϊκών Αναλύσεων του ΕΝΑ.
Η υπαίθρια φυλακή της Γάζας, οι εξελίξεις στη Δυτική Όχθη και ο εφησυχασμός στο Ισραήλ
H Ζακία Άκρα αναφέρθηκε στους συσχετισμούς που είχαν διαμορφωθεί στην ισραηλινή και στην παλαιστινιακή κοινωνία πριν από την επίθεση της Χαμάς, την 7η Οκτωβρίου, που πυροδότησε την ανάφλεξη.
Τόνισε ότι η Γάζα αποτελεί μία «υπαίθρια φυλακή» με τεράστια προβλήματα στην παροχή ρεύματος και νερού, με δύο εκατ. ανθρώπους σε έναν πολύ μικρής έκτασης χώρο, με αποκλεισμό από αέρα, ξηρά και θάλασσα. «Πέρα από τον αποκλεισμό στη Γάζα, ο οποίος είχε γίνει μία συνηθισμένη εικόνα, συνέβαιναν πολλά στη Δυτική Όχθη, με αύξηση εποικισμών και τους περισσότερους θανάτους Παλαιστινίων το 2022 -κυρίως λόγω δολοφονιών από έποικους- από το τέλος της δεύτερης Ιντιφάντα» πρόσθεσε. «Ταυτόχρονα έχουμε μία ισραηλινή κοινωνία με πολλά προβλήματα (οικονομία, διαφθορά, κ.ά.) την οποία δεν νοιάζει ιδιαίτερα ο παλαιστινιακός παράγοντας. Το θέμα ασφάλειας αφορούσε τη Χεζμπολάχ, το Ιράν και όχι τους Παλαιστινίους. Είχαν σε μεγάλο βαθμό αναπαυθεί σε μία "οικονομική ειρήνη". Ήταν στην ουσία ένας ελεγχόμενος περιορισμός στη Γάζα, ενώ στη Δυτική Όχθη είχαν αφήσει τη διαχείριση στους εποίκους».
Η Ζ. Άκρα υπογράμμισε ότι «μετά την 7η Οκτωβρίου η ισραηλινή κοινωνία μπαίνει σε έναν άλλοn διχασμό: Την πλήρη καταστροφή της Χαμάς ή την επιστροφή των ομήρων.. Και εξήγησε ότι στην παρούσα συγκυρία «η Χαμάς λόγω διαφθοράς δεν έχει απήχηση στη Γάζα» και εάν γίνονταν εκλογές στη Λωρίδα δεν θα κέρδιζε. Αντίθετα, εκτίμησε ότι «θα κέρδιζε στη Δ. Όχθη, αφού οι άνθρωποι εκείνοι βιώνουν μία καθημερινή βία και νιώθουν την ανάγκη για έναν ένοπλο αγώνα και την ανάγκη να υπάρξει μία εναλλακτική απέναντι στη σημερινή πολιτική στασιμότητα». Και συμπλήρωσε ότι «η συντριπτική πλειοψηφία στη Δυτική Όχθη εκτιμά ότι ένας ένοπλος αγώνας σε συνδυασμό με μία πολιτική συζήτηση θα μπορούσαν να αλλάξουν τους συσχετισμούς». Ταυτόχρονα, αναφέρθηκε και στους Άραβες Ισραηλινούς οι οποίοι, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά «έχουν χτυπηθεί δύο φορές, ως Παλαιστίνιοι και ως Ισραηλινοί πολίτες», κάνοντας λόγο για πολύ δύσκολη θέση τους.
Τέλος, τόνισε ότι «η Παλαιστινιακή Αρχή δεν παρέχει την ασφάλεια που χρειάζεται το Ισραήλ». Ανέφερε συγκεκριμένα ότι «απέτυχε να ελέγξει την αντίσταση με παλαιστινιακούς όρους ή την τρομοκρατία με ισραηλινούς όρους στη Δυτική Όχθη και στη Γάζα», αφού ακολούθησε η άνοδος της Χαμάς στη Γάζα και πολλά αντιστασιακά στοιχεία μέσα στη Δ. Όχθη. «Ο Νετανιάχου έχτισε όλη του την προεκλογική καμπάνια και την πολιτική συνεργασία με υπερορθόδοξους και ακροδεξιούς πάνω στη Χαμάς, θεωρώντας την ευκαιρία για πλήρη προσάρτηση της Δυτικής Όχθης και εκδίωξη των Παλαιστινίων από τη Λωρίδα της Γάζας» πρόσθεσε.
[Βίντεο της ομιλίας της Ζ. Άκρα: https://youtu.be/gfkyOT4dxYk?si=CHgAMrDA6H68YgkL]
Κερδισμένοι και χαμένοι της ανάφλεξης σε περιφερειακό επίπεδο
Ο Σωτήρης Ρούσσος ανέλυσε τις περιφερειακές επιπτώσεις της ανάφλεξης στη Γάζα. Αρχικά αναφέρθηκε στο Ισραήλ, επισημαίνοντας ότι «για την πολιτική ελίτ και μεγάλο μέρος της κοινωνίας βασική απειλή ήταν και παραμένει η απειλή των Ιράν και του βασικού συμμάχου του, της Χεζμπολάχ. Θεωρούσαν ότι η Χαμάς είχε "τιθασευθεί" με έναν αριθμό συνεχών επιχειρήσεων εναντίον της και έχοντας το Κατάρ να χρηματοδοτεί τη Λωρίδα της Γάζας δημιουργώντας μία κατάσταση ομαλής διοίκησης».
Σε περιφερειακό επίπεδο, υπογράμμισε ότι «βασικός μέτοχος της περιφερειακής συνεργασίας είναι η Σαουδική Αραβία -διότι σήμερα στον αραβικό κόσμο δεν έχουμε άλλες σημαντικές δυνάμεις- η οποία έχει τη μεγαλύτερη επιρροή στη Μέση Ανατολή». Σύμφωνα με τον Σ. Ρούσσο, «βασική αμερικανική στρατηγική -όχι μόνο του Μπάιντεν, αλλά που εφαρμόστηκε και από την προεδρία Τραμπ- είναι ότι θα πρέπει η Σ. Αραβία και άλλες αραβικές μοναρχίες του κόλπου (ΗΑΕ, Μπαχρέιν, Κουβέιτ, ακόμη και Κατάρ αν ήταν εφικτό) να έρθουν σε μια προσέγγιση ή συμμαχία με το Ισραήλ απέναντι στο Ιράν». Αυτό το στρατηγικό πλαίσιο, γνωστό και ως Συμφωνίες του Αβραάμ, «θα απάλλασσε τις ΗΠΑ από ισχυρή στρατιωτική παρουσία στην περιοχή, μεταφέροντας ανθρώπινους και υλικούς πόρους πιο ανατολικά, στην περιοχή της Κίνας και του Ειρηνικού» συμπλήρωσε. Με αυτούς τους συσχετισμούς «έρχεται η Γάζα και χαλάει αυτή την πορεία προσέγγισης. Δεν είναι δυνατόν η Σαουδική Αραβία να συνεχίσει να προσεγγίζει το Ισραήλ ενώ μαίνονται σφαγές δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων στη Γάζα». Πρόσθεσε ότι «η συνέχιση του πολέμου με τη μορφή που υπάρχει σήμερα δημιουργεί πολύ μεγάλο πολιτικό πρόβλημα στους Αμερικανούς προς αυτή την προσέγγιση. Το ίδιο και τους Σαουδάραβες, οι οποίοι όμως θέλουν διπλή προσέγγιση τόσο προς το Ισραήλ όσο και προς το Ιράν».
Και υπογράμμισε ότι όλα αυτά συμβαίνουν «σε μία περίοδο που οι ΗΠΑ χρειάζονται συμμάχους σε διεθνές επίπεδο σε αυτό που έπρεπε να είναι η πρώτη τους προτεραιότητα, το Ουκρανικό. Από μία σύγκρουση μεγάλων δυνάμεων, τον πόλεμο στην Ουκρανία, αναγκάζονται να ασχοληθούν με μια μικρή, τοπική σύγκρουση στη Γάζα χωρίς αυτή να έχει από τη φύση της παγκόσμιες επιπτώσεις».
Για το Ιράν ανέφερε ότι είναι μάλλον στους κερδισμένους της υπόθεσης και εκτίμησε ότι τουλάχιστον προς το παρόν δεν θα προχωρήσει σε κλιμάκωση ούτε μέσω της Χεζμπολάχ. Κι αυτό γιατί θεωρεί ότι δεν πρέπει η Χεζμπολάχ να καταστραφεί σε μία ευθεία σύγκρουση με τις ισραηλινές δυνάμεις καθώς τη θέλει «για σημαντικότερες προτεραιότητες σε σχέση με τη Γάζα, που είναι η Τουρκία και ο Λίβανος».
Για την Τουρκία τόνισε ότι θέλει να παίξει το ρόλο του «αρχηγού» και του μεσολαβητή του μουσουλμανικού κόσμου. «Στοχεύει να είναι μεσολαβητής μεταξύ των ΗΠΑ και της Χαμάς και όχι μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς. Η Τουρκία θέλει έτσι να δείξει προς τους Αμερικανούς πόσο δύσκολη ή επικίνδυνη μπορεί να γίνει» ανέφερε μεταξύ άλλων. Τέλος, εκτίμησε ότι η εκεχειρία είναι σημάδι ότι μπαίνουμε συνολικά σε μία άλλη λογική πορείας των εξελίξεων σε, αυτή του «παρατεταμένου πολέμου».
[Βίντεο της ομιλίας του Σ. Ρούσσου: https://youtu.be/JKsLpHu67rM?si=U7ljHbofFj9tr0hm]
Τομές στην ιστορία του Παλαιστινιακού
Γεγονότα-τομές στην ιστορία του παλαιστινιακού ζητήματος παρέθεσε ο δημοσιογράφος Νικόλας Βουλέλης, από τις οποίες έχει διαμορφωθεί η στάση κρατών και κοινής γνώμης σήμερα.
«Το Παλαιστινιακό από το 1993 και έπειτα είναι η αποκορύφωση της παραπλάνησης με πρωταγωνιστή το Ισραήλ» τόνισε και στη συνέχεια ανέφερε ιστορικές τομές για το παλαιστινιακό ζήτημα.
Ως πρώτη τομή έθεσε το γεγονός ότι οι Παλαιστίνιοι αποφασίζουν να αναγνωρίσουν το Ισραήλ καλώντας το για ειρήνη, με την απόφαση του Εθνικού Παλαιστινιακού Συμβουλίου το 1988 στο Αλγέρι. Η κριτική επισημαίνει ότι η παλαιστινιακή πλευρά «τα έδωσε όλα» και το Ισραήλ τίποτα. Δεύτερη τομή, ήταν η 11η Σεπτεμβρίου 2001, η οποία ήρθε «ως από μηχανής θεός για το Ισραήλ», με τους Παλαιστινίους να παρουσιάζονται ως το υπέρτατο κακό, αντίστοιχο με την αλ Κάιντα και τον μπιν Λάντεν. «Οι Παλαιστίνιοι πληρώνουν επί 80 χρόνια μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο αυτά που έκαναν οι Ναζί στους Εβραίους. Δεν τα πλήρωσαν ούτε οι Ευρωπαίοι ούτε οι Αμερικανοί, τα πληρώνουν οι Παλαιστίνιοι» ανέφερε χαρακτηριστικά, κάνοντας λόγο για εργαλειοποίηση του Ολοκαυτώματος. Και πρόσθεσε ότι «από εκεί και έπειτα δαιμονοποιείται το παλαιστινιακό κίνημα». Η τρίτη τομή τοποθετείται το 2002 όταν όλα τα αραβικά κράτη στη Σύνοδο της Βηρυτού προτείνουν στο Ισραήλ ειρήνη, πρόταση την οποία αρνήθηκε, σύμφωνα με τον Ν. Βουλέλη.
Γενικότερα, χαρακτήρισε ακραίο τον Ισραηλινό Πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου,
κάνοντας λόγο για «έναν άνθρωπο που δεν πίστεψε ποτέ στις συμφωνίες που έκανε το Ισραήλ με τους Παλαιστίνιους» και κατηγορώντας την κυβέρνησή του για εγκλήματα πολέμου.
Για την αμερικανική στάση τόνισε ότι «εάν οι ΗΠΑ θελήσουν να πουν στο Ισραήλ να σταματήσει, θα σταματήσει (…) Εάν δεν υπάρχει οικονομική, στρατιωτική, διπλωματική στήριξη από τις ΗΠΑ και η ανοχή των Ευρωπαίων το Ισραήλ δε θα μπορούσε να κρατήσει με αυτό τον βάρβαρο και αλαζονικό τρόπο τα παλαιστινιακά εδάφη ούτε μία ημέρα μετά τη συμφωνία του Όσλο το 1993».
Για την επίκληση της αυτοάμυνας από την πλευρά του Ισραήλ ανέφερε «τι πάει να πει αυτοάμυνα; Όλα τα κράτη κάνουν αυτοάμυνα. Επιτέθηκε κανένα γειτονικό κράτος στο Ισραήλ; Η Γάζα με βάση το Διεθνές Δίκαιο είναι κατεχόμενο έδαφος από το Ισραήλ» σημείωσε μεταξύ άλλων. Ξεκαθάρισε ότι «οι φόνοι αμάχων, η σφαγή ανήμπορων ανθρώπων, η απαγωγή είναι εγκλήματα, είναι τρομοκρατία. Αυτά που έκανε η Χαμάς δεν δικαιολογούνται με τίποτα. Κανένας δεν έχει δικαίωμα να σκοτώνει ακόμη και αυτός που διεκδικεί τη γη του και την ελευθερία του ακόμη και με ένοπλο αγώνα δεν μπορεί να σκοτώνει αμάχους».
Τέλος, άσκησε κριτική στη στάση της ελληνικής κυβέρνησης, κάνοντας λόγο για «μονόπλευρη υποστήριξη προς το Ισραήλ» λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «είναι απροσχημάτιστα μακριά από την ελληνική εξωτερική πολιτική» αφού, όπως τόνισε «με βάση τον ΟΗΕ, δεν αναγνωρίζουμε ως χώρα την παράνομη κατοχή της Δυτικής Όχθης και της Γάζας όπως και της Ανατολικής Ιερουσαλήμ, η οποία προορίζεται να είναι η πρωτεύουσα όταν θα δημιουργηθεί το παλαιστινιακό κράτος».
[Βίντεο της ομιλίας του Ν. Βουλέλη: https://youtu.be/SXxjvyis8TU?si=CCF0VGRv7xtlL1gS]
Δευτερολογίες & συζήτηση με το κοινό: https://youtu.be/mUgftRASTpU?si=o6hHBOhugfIAwXqs
