Να διαλέξει «με ποιους θα πάει και ποιους θα αφήσει» πιέζει εντονότερα από κάθε άλλη φορά η Ουάσιγκτον τον Ταγίπ Ερντογάν, ενώ οι αναλυτές εκτιμούν ότι η εκδήλωση νέας επίθεσης στη λίρα και, κατ’ επέκταση, η πορεία της τουρκικής οικονομίας, συνδέεται άμεσα με την εξέλιξη των σχέσεων με τις ΗΠΑ.
Η ισοτιμία της λίρας έχει σταθεροποιηθεί μετά τις εκλογές της Κυριακής πέριξ των 5,60 λιρών/δολάριο, καθώς οι ξένοι «παίκτες», όπως και οι Τούρκοι πολίτες που μετέτρεπαν μαζικά τις λίρες τους σε «σκληρό» συνάλλαγμα, περιμένουν από τον Ερντογάν να δώσει δείγματα γραφής όχι μόνο για την οικονομική πολιτική, αλλά κυρίως για την κατεύθυνση που θα δώσει στις διεθνείς σχέσεις της χώρας.
Κρίσιμη θεωρείται, από αυτή την άποψη, η συνάντηση που θα έχει ο Τούρκος πρόεδρος με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, στην Μόσχα, την επόμενη Δευτέρα: μια πανηγυρική επιβεβαίωση της δέσμευσης της Τουρκίας να παραλάβει το αντιαεροπορικό σύστημα S-400 από τον Ταγίπ Ερντογάν ενώπιον του Ρώσου ομολόγου του εκτιμάται ότι θα επηρεάσει άμεσα και καταλυτικά την πορεία της λίρας στην αγορά συναλλάγματος, όπως είχε συμβεί τον περασμένο Αύγουστο, όταν ο Ντ. Τραμπ είχε ανακοινώσει την επιβολή αυξημένων δασμών σε τουρκικά προϊόντα.
Η πρόταση των Αμερικανών
Ενόψει της κρίσιμης συνάντησης στην Μόσχα, οι Αμερικανοί έκαναν αυτές τις ημέρες, στο περιθώριο της συνόδου υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ, στην Ουάσιγκτον, τις τελικές τους προτάσεις στην Τουρκία, ακολουθώντας πολιτική «καρότου και μαστιγίου».
Στην Τουρκία δίνεται, για πρώτη φορά με τόσο σαφή τρόπο, η δυνατότητα να επιλέξει το αμερικανικό αντιαεροπορικό σύστημα Patriot της Raytheon, αντί του S-400, και μάλιστα με ένα ελκυστικό πακέτο, που περιλαμβάνει έκπτωση στην τιμή και δυνατότητα συμμετοχής στην παραγωγή του οπλικού συστήματος.
Αυτό είναι το «καρότο» της αμερικανικής πλευράς προς την Άγκυρα. Ταυτόχρονα, όμως, ενδεχόμενη απόφαση για προμήθεια των S-400 συνδέεται από τους Αμερικανούς με πολύ σοβαρά αντίποινα: γίνεται σαφές ότι θα επιβληθούν οικονομικές κυρώσεις, ενδεχομένως σε στελέχη της κυβέρνησης Ερντογάν ή/και σε τουρκικές επιχειρήσεις και τράπεζες, που θα μπορούσαν να «γονατίσουν» την εύθραυστη τουρκική οικονομία και να προκαλέσουν μαζική φυγή ξένων κεφαλαίων.
Εκτός αυτού, βεβαίως, η παράδοση των «αόρατων» μαχητικών F-35 στην Τουρκία θα ματαιωθεί οριστικά, με την οριστική αποβολή της Τουρκίας από το σχήμα συμπαραγωγής του αεροσκάφους.
Σύμμαχος σε «καραντίνα»
Όπως κατέστησε σαφές ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Μάικ Πενς, προμήθεια των S-400 ισοδυναμεί με επιβολή ενός είδους πολιτικής «καραντίνας» στην Τουρκία, εντός του ΝΑΤΟ, με υποβάθμιση της χώρας σε σύμμαχο δεύτερης κατηγορίας.
Αυτό που άμεσα, όμως, ενδιαφέρει τον Τούρκο ηγέτη, ιδιαίτερα μετά την αμφισβήτηση της ηγεσίας του στις πρόσφατες εκλογές, είναι οι παρενέργειες που θα υπάρξουν στην οικονομία από μια αντιπαράθεση με τους Αμερικανούς. Το σενάριο της ανεξέλεγκτης πτώσης της λίρας και της επιτάχυνσης του πληθωρισμού, με ακόμη βαθύτερη ύφεση, θα φέρει τον Ερντογάν μπροστά σε μια κρίση δύσκολα διαχειρίσιμη και μάλιστα χωρίς να έχει εύκολη πρόσβαση στο ΔΝΤ, λόγω της διαταραχής της σχέσης με τους Αμερικανούς.
Από την άλλη, όμως, ο Τούρκος ηγέτης έχει καταφέρει να έχει και πολύ σοβαρά εμπόδια σε ενδεχόμενη αποδέσμευση από την Ρωσία. Αν ακυρωθεί η παραγγελία των S-400, οι Ρώσοι ενδεχομένως να πάψουν να προστατεύουν τα τουρκικά συμφέροντα στην Συρία, αφήνοντας πεδίο δράσης στους Κούρδους, ενώ ενδέχεται να τεθούν σε αμφισβήτηση και άλλες πλευρές της διμερούς συνεργασίας, όπως στον τομέα της ενέργειας.
