Οι αεροπορικές επιδρομές του Ισραήλ κατά του Ιράν δεν έχουν ως στόχο μόνο την επιβράδυνση του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης, αλλά ενδέχεται να αποκαλύπτουν και μια πιο φιλόδοξη – και δυνητικά αποσταθεροποιητική – στρατηγική: την μελλοντική ανατροπή του ισλαμικού καθεστώτος.
Οι επιθέσεις που ξεκίνησαν τα ξημερώματα της Παρασκευής δεν περιορίστηκαν σε πυρηνικές εγκαταστάσεις και εργοστάσια παραγωγής πυραύλων, αλλά στόχευσαν επίσης κορυφαία στελέχη των ιρανικών ενόπλων δυνάμεων και πυρηνικούς επιστήμονες. Οι κινήσεις αυτές ερμηνεύονται από ειδικούς ως προσπάθεια να πληγεί η αξιοπιστία του ιρανικού καθεστώτος τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο ευρύτερο γεωπολιτικό του περιβάλλον – κάτι που ενδέχεται να οδηγήσει σε αποσταθεροποίηση, αναφέρει ανάλυση των Crispian Balmer, Michael Martina και Matt Spetalnick που δημοσιεύθηκε στο Reuters.
«Κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο το Ισραήλ να επιδιώκει αλλαγή καθεστώτος», δήλωσε ο Michael Singh από το Washington Institute for Near East Policy. Όπως τόνισε, ο περιορισμός των απωλειών μεταξύ αμάχων ενδεχομένως να υποδηλώνει την πρόθεση του Ισραήλ να αφήσει ανοιχτό τον δρόμο για μελλοντική λαϊκή εξέγερση.
Σε διάγγελμά του μετά την έναρξη των επιθέσεων, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, απευθύνθηκε απευθείας στον ιρανικό λαό, λέγοντας:
Πιστεύω ότι η ημέρα της απελευθέρωσής σας πλησιάζει. Και όταν αυτό συμβεί, η φιλία ανάμεσα στους δύο αρχαίους λαούς μας θα ανθίσει ξανά
Η ρητορική αυτή, ωστόσο, προσκρούει σε δεκαετίες εχθρότητας όχι μόνο από την πλευρά του θεοκρατικού καθεστώτος, αλλά και μεταξύ σημαντικής μερίδας της σιιτικής πλειοψηφίας του πληθυσμού, καθιστώντας εξαιρετικά αβέβαιη οποιαδήποτε προοπτική εσωτερικής ανατροπής.
Η πρώτη φάση των επιθέσεων, σύμφωνα με το Ισραήλ, εντάσσεται σε μια ευρύτερη, μακροχρόνια στρατηγική επιχείρηση, με επίκεντρο την παρεμπόδιση της απόκτησης πυρηνικών όπλων από την Τεχεράνη. Αν και το Ιράν επιμένει ότι το πρόγραμμά του είναι αποκλειστικά ειρηνικό, η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας ανακοίνωσε αυτή την εβδομάδα ότι η χώρα παραβιάζει τη Συνθήκη Μη Διάδοσης των Πυρηνικών Όπλων (NPT).
Η επίθεση της Παρασκευής κατέστρεψε, μεταξύ άλλων, σημαντικά τμήματα του αντιαεροπορικού συστήματος του Ιράν και το υπέργειο συγκρότημα εμπλουτισμού ουρανίου σε πυρηνική εγκατάσταση, ενώ "εξουδετέρωσε" και κορυφαίους επιστήμονες με πολυετή εμπειρία.
Όπως τόνισε η Σίμα Σάιν, πρώην αναλύτρια της Μοσάντ και ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Εθνικών Σπουδών Ασφαλείας του Ισραήλ, οι απώλειες αυτές πλήττουν σοβαρά τη σταθερότητα του ιρανικού καθεστώτος: «Οι άνθρωποι αυτοί ήταν καθοριστικοί για την ασφάλεια του συστήματος εξουσίας στο Ιράν».
Ωστόσο, η ίδια προειδοποίησε ότι ακόμα και αν επέλθει αλλαγή ηγεσίας, τίποτα δεν εγγυάται πως ο διάδοχος θα είναι λιγότερο ακραίος. «Η ιστορία έχει δείξει πως τα πράγματα μπορούν να γίνουν και χειρότερα», σημείωσε από την πλευρά του και ο Jonathan Panikoff, πρώην αναπληρωτής επικεφαλής εθνικών πληροφοριών των ΗΠΑ για τη Μέση Ανατολή.
Ο Ισραηλινός σύμβουλος εθνικής ασφάλειας Τζάκι Χανέγκμπι δήλωσε σε ισραηλινά μέσα, ότι ο στρατός δεν μπορεί από μόνος του να καταστρέψει ολοκληρωτικά το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Ο στρατιωτικός σχεδιασμός αποσκοπεί περισσότερο στη δημιουργία συνθηκών που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε νέα διαπραγμάτευση με τις ΗΠΑ, με στόχο τον πυρηνικό περιορισμό της Τεχεράνης.
Παράλληλα, η πρεσβεία του Ισραήλ στην Ουάσιγκτον δήλωσε στο Reuters ότι «το μέλλον του Ιράν μπορεί να το καθορίσει μόνο ο ίδιος ο ιρανικός λαός», επαναλαμβάνοντας τη ρητορική περί δημοκρατικής αλλαγής «εκ των έσω».
Αντίθετα, η Ουάσιγκτον, αν και στήριξε τις ισραηλινές επιχειρήσεις και βοήθησε στην απόκρουση της ιρανικής αντεπίθεσης, δεν έχει εκφράσει καμία πρόθεση για αλλαγή καθεστώτος στην Τεχεράνη. Ούτε ο Λευκός Οίκος ούτε η ιρανική αντιπροσωπεία στον ΟΗΕ σχολίασαν τις τελευταίες εξελίξεις.
Καθώς η αντιπαράθεση συνεχίζεται και η Μέση Ανατολή βρίσκεται σε αυξημένο κίνδυνο ανάφλεξης, το ενδεχόμενο μιας πιο βαθιάς ανατροπής στο εσωτερικό του Ιράν -είτε επιδιωκόμενης είτε απρόβλεπτης- παραμένει ανοιχτό.
