Η... «μάχη του κόφτη», δηλαδή το πώς θα εγγυηθεί η ελληνική κυβέρνηση το πρωτογενές πλεόνασμα του 3,5%, αρχίζει σήμερα στη συνεδρίαση του Eurogroup και αναμένεται να συνεχισθεί στην Αθήνα, σε νέες διαπραγματεύσεις μεταξύ της κυβέρνησης και των εκπροσώπων των Θεσμών.
Η ήδη γνωστή διαφωνία κυβέρνησης και δανειστών αφορά το μηχανισμό του ενισχυμένου δημοσιονομικού «κόφτη»: από την πλευρά του ΔΝΤ ζητείται να νομοθετηθούν τώρα μειώσεις στο αφορολόγητο και στις συντάξεις, που θα τεθούν σε ισχύ το 2019, εκτός εάν η Αθήνα καταφέρει να αυξήσει το πλεόνασμα στο προβλεπόμενο από το πρόγραμμα ποσοστό του 3,5% του ΑΕΠ.
Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος αναμένεται να παρουσιάσει μια ενισχυμένη εκδοχή του ήδη ισχύοντος «κόφτη», ο οποίος θα ενεργοποιηθεί το 2019, εάν η κυβέρνηση δεν πετύχει το στόχο για το πλεόνασμα.
Ο «κόφτης ΙΙ», σε μια προσπάθεια προσέγγισης των θέσεων του ΔΝΤ, θα μνημονεύει ρητά τον περιορισμό του αφορολόγητου ορίου, τη μείωση της προσωπικής διαφοράς στις συντάξεις και την αύξηση του κεντρικού συντελεστή ΦΠΑ ως τα τρία πεδία πρόσθετων διορθωτικών μέτρων για την κάλυψη του στόχου για το πλεόνασμα.
Η ελληνική πλευρά αναμένεται ότι θα προβάλει και νομικά επιχειρήματα για να υποστηρίξει την άρνησή της στην προκαταβολική νομοθέτηση μέτρων υπό αίρεση.
Αυτή την επιχειρηματολογία περιέγραψε σε αδρές γραμμές και ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, δηλώνοντας (στην «Εφημερίδα των Συντακτών»): «Το αίτημα νομοθέτησης επιπλέον μέτρων και, μάλιστα, υπό αίρεση, δεν είναι μόνο ξένο προς το ελληνικό Σύνταγμα. Είναι ξένο και προς τους κανόνες της δημοκρατίας, είναι ξένο προς το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Σε μια ευνομούμενη ευρωπαϊκή Δημοκρατία, αυτό δεν επιτρέπεται ούτε καν να το ζητάει κανείς. Και αυτό δεν είναι θέμα μιας κυβέρνησης, είναι θέμα αξιοπρέπειας και αυτοσεβασμού ενός λαού και μιας χώρας».
Επικίνδυνο σενάριο
Το πιο επικίνδυνο για την Αθήνα σενάριο εξέλιξης της συζήτησης στο Eurogroup θα είναι να εμμείνει ο Πόουλ Τόμσεν του ΔΝΤ στην απαίτησή του για προκαταβολική νομοθέτηση μέτρων, φθάνοντας στο σημείο να μπλοκάρει τις αποφάσεις για την επιστροφή των εκπροσώπων των Θεσμών στην Αθήνα, εάν αυτή η απαίτηση δεν γίνει δεκτή από τον Ευκλείδη Τσακαλώτο.
Το σενάριο αυτό, πάντως, έχει ελάχιστες πιθανότητες να επαληθευθεί, καθώς οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και η Κομισιόν κρίνουν ότι η διάθεση της ελληνικής κυβέρνησης να συζητηθεί ένας αναβαθμισμένος μηχανισμός εγγυήσεων για το πλεόνασμα είναι μια καλή αρχή για να προχωρήσουν οι συζητήσεις με τους Θεσμούς.
Εξάλλου, στην πρόσφατη συνάντηση της Κριστίν Λαγκάρντ με τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε εκτιμάται ότι η γενική διευθύντρια του Ταμείου αποδέχθηκε τη συνέχιση των τεχνικών διαπραγματεύσεων για το ελληνικό πρόγραμμα, που παραμένουν «παγωμένες» κυρίως λόγω της στάσης του Ταμείου.
«Κόφτης» διαρκείας
Ένα ακόμη σημαντικό ερώτημα που παραμένει αναπάντητο είναι αν θα δεχθούν οι δανειστές να ισχύσει μόνο για το 2019 (δηλαδή για τη διόρθωση του πλεονάσματος του 2018) ο αναβαθμισμένος «κόφτης», όπως επιθυμεί η ελληνική πλευρά (σχετική δήλωση έχει γίνει και από τον πρωθυπουργό).
Το επιχείρημα της Αθήνας είναι ότι δεν μπορεί να νομοθετηθεί η ισχύς του «κόφτη» για διάστημα που ξεπερνά την κανονική θητεία της παρούσας κυβέρνησης, που λήγει τον Σεπτέμβριο του 2019.
Όμως, το πρωτογενές πλεόνασμα του 3,5% η Ελλάδα θα είναι υποχρεωμένη να το διατηρήσει για μεγαλύτερη περίοδο, που μένει να συμφωνηθεί (από τρία έως δέκα χρόνια μετά τη λήξη του προγράμματος). Ο χρόνος διατήρησης αυτού του πλεονάσματος είναι ακρογωνιαίος λίθος της ανάλυσης βιωσιμότητας χρέους που θα γίνει από το ΔΝΤ, το οποίο εκτιμάται ότι θα ζητήσει εγγυήσεις για την επίτευξη αυτού του στόχου, που εκτιμά ότι είναι υπερβολικά δύσκολος για τα δεδομένα της ελληνικής οικονομίας.
