Με τη δημοσίευση των στοιχείων της Έρευνας της ΕΛΣΤΑΤ για το Εισόδημα και τις Συνθήκες Διαβίωσης τον Νοικοκυριών (SILC) έτους 2019 (περίοδος αναφοράς εισοδήματος το έτος 2018), διαμορφώνεται για πρώτη φορά μια ολοκληρωμένη εικόνα για την εξέλιξη των κοινωνικών δεικτών στην Ελλάδα στα χρόνια της κρίσης, που επιτρέπει και την εξαγωγή έγκυρων συμπερασμάτων για το αποτύπωμα πολιτικών στα επίπεδα ανισοτήτων, φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού.
Στο πλαίσιο αυτό, αξιοποιώντας τα πλέον επικαιροποιημένα δεδομέα, το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ δημοσιεύει το κείμενο εργασίας «Κοινωνική Πολιτική και Κοινωνικοί Δείκτες 2015-2019», όπου καταγράφεται η σταθερή τάση βελτίωσης των δεικτών μέτρησης της ανισότητας, της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού για την περίοδο 2015-2019.
Μετά την κορύφωση της επιδείνωσης όλων των κοινωνικών δεικτών στο διάστημα της περιόδου 2012-2014, όταν και σημειώθηκαν ιστορικά υψηλά σε μια σειρά από τομείς (ανεργία, ανισότητες, φτώχεια και κοινωνικός αποκλεισμός), από το 2015 και μετά διαπιστώνεται μία συστηματική αποκλιμάκωση των δυσμενών μεγεθών και βελτίωση των σχετικών δεικτών, με αποτέλεσμα το 2019 να παρατηρείται επιστροφή πολλών δεικτών στα προ κρίσης επίπεδα.
Ειδικότερα:
- Το ποσοστό των ανθρώπων σε κίνδυνο φτώχειας και αποκλεισμού μειώθηκε από 35,7% το 2015 σε 30,0% το 2019 (ιστορικό υψηλό το 36,0% το 2014).
- Το ποσοστό του πληθυσμού που βρέθηκε σε κίνδυνο φτώχειας πριν από όλες τις κοινωνικές μεταβιβάσεις μειώθηκε από 52,9% το 2015 σε 48,4% το 2019 (ιστορικό υψηλό το 53,4% το 2013).
- Το ποσοστό του πληθυσμού που βρέθηκε σε κίνδυνο φτώχειας πριν από τις κοινωνικές μεταβιβάσεις (συμπεριλαμβανομένων μόνο των συντάξεων κι όχι των κοινωνικών επιδομάτων) μειώθηκε από 25,5% το 2015 σε 23,2% το 2019 (ιστορικό υψηλό 28,0% το 2013), ενώ συμπεριλαμβανομένων των συντάξεων και των κοινωνικών επιδομάτων εμφάνισε σημαντική υποχώρηση το διάστημα 2015-2019 και διαμορφώθηκε από 21,4% το 2015 σε 17,9% το 2019 (ιστορικό υψηλό το 23,1% το 2012-13).
- Αντίστοιχα, και ο ευρέως χρησιμοποιούμενος δείκτης άνισης κατανομής εισοδήματος (συντελεστής Gini) αφού άγγιξε το υψηλότερο επίπεδο το 2014 (34,5%), άρχισε να υποχωρεί για πρώτη φορά το 2015 (34,2%) και το 2019 κατέγραψε το χαμηλότερο ποσοστό από την έναρξη της κρίσης (31,0%). Συγκεκριμένα το διάστημα 2015-2019 μειώθηκε κατά 3,2 ποσοστιαίες μονάδες, συγκλίνοντας έτσι με την τιμή του δείκτη για το 2019 στην Ευρωπαϊκή Ένωση (30,2%). Παράλληλα είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον ότι το 2019 ο δείκτης Gini εμφανίζεται στη χαμηλότερη τιμή από το 1995 (που είναι η παλαιότερη χρονολογία βάσης δεδομένων της Eurostat), μειωμένος κατά 6 ποσοστιαίες μονάδες από τότε (37%).
Καθώς στην Ελλάδα η συζήτηση για το ενδεδειγμένο μείγμα πολιτικής και το αποτύπωμά του στην οικονομία και την κοινωνία απασχολούσε ιδιαίτερα το δημόσιο διάλογο προς της πανδημίας, αλλά και ιδιαίτερα στη συγκυρία αυτή, με τις συνθήκες που η υγειονομική κρίση διαμορφώνει, το παράδειγμα της περιόδου 2015-2019 αποκτά μία πρόσθετη αξία έρευνας και μελέτης. Κι αυτό γιατί, εκ του αποτελέσματος, φαίνεται ότι ακόμη κι εν μέσω αυστηρών δημοσιονομικών κι άλλων περιορισμών κατέστη εφικτή, μέσω συγκεκριμένων προοδευτικών δημόσιων πολιτικών, η αξιοσημείωτη βελτίωση μιας σειράς κρίσιμων κοινωνικών μεγεθών.
Ήταν κρίσιμο, λοιπόν, προ πανδημίας και γίνεται ακόμη πιο επιτακτικό εν μέσω αυτής και με το βλέμμα στην επόμενη ημέρα, η μείωση της φτώχειας και των ανισοτήτων να εξακολουθήσει να συνιστά προτεραιότητα στο πλαίσιο μια συνολικής στρατηγικής βιώσιμης και δίκαιης ανάπτυξης. Η επιλογή πολιτικών που θα ανακόψουν ή και θα αντιστρέψουν τη δυναμική βελτίωσης των κοινωνικών δεικτών θα έχει πολλαπλές συνέπειες τόσο σε επίπεδο μακροπρόθεσμης οικονομικής βιωσιμότητας και ανθεκτικότητας όσο και σε επίπεδο κοινωνικής συνοχής.
Όλη η μελέτη: https://bit.ly/2IEcsWc
