Mια νέα διάσταση έθεσε ο Ντόναλντ Τραμπ στις διαπραγματεύσεις που, όπως λέει, θα μπορούσαν να βοηθήσουν στον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία: μια νέα πρωτοβουλία «οικονομικής ανάπτυξης» με τη Ρωσία, η οποία, σύμφωνα με τον αμερικανό πρόεδρο, μπορεί να προστεθεί στις τρέχουσες συνομιλίες μεταξύ ΗΠΑ και Ουκρανίας.
Οι δηλώσεις του Τραμπ έγιναν την ημέρα που συμπληρώθηκαν τρία χρόνια από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και ενώ ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν επισκεπτόταν τον Λευκό Οίκο.
«Βρίσκομαι σε σοβαρές διαπραγματεύσεις με τον Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν της Ρωσίας σχετικά με τον τερματισμό του πολέμου, καθώς και μείζονες συναλλαγές οικονομικής ανάπτυξης που θα πραγματοποιηθούν μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ρωσίας», έγραψε ο Τραμπ, προσθέτοντας: «Οι συνομιλίες προχωρούν πολύ καλά!»
Δεν ήταν σαφές τι ακριβώς περιλαμβάνουν αυτές οι συναλλαγές, αλλά αργότερα την ίδια μέρα, σε συνομιλία του με δημοσιογράφους, ο Τραμπ άφησε να εννοηθεί ότι μπορεί να σχετίζονται με τις συζητήσεις των ΗΠΑ με την Ουκρανία για την πρόσβαση στον σπάνιο ορυκτό πλούτο της χώρας.
«Το πρώτο στοιχείο της συνολικής συμφωνίας είναι ο τερματισμός του πολέμου», δήλωσε ο Τραμπ, προσθέτοντας: «Αλλά, όπως κάνουμε με την Ουκρανία, αν μπορούσαμε να αναπτύξουμε κάποια οικονομική συνεργασία με τη Ρωσία και να αποκτήσουμε πράγματα που χρειαζόμαστε, αυτό θα ήταν εξαιρετικό».
Όπως και η Ουκρανία, η Ρωσία διαθέτει πολύτιμες σπάνιες γαίες και μέταλλα, τα οποία οι αμερικανικές επιχειρήσεις θα ήθελαν να αξιοποιήσουν. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Γεωλογικής Υπηρεσίας των ΗΠΑ, η Κίνα διαθέτει τα μεγαλύτερα αποθέματα σπάνιων γαιών, ενώ η Ρωσία κατατάσσεται πέμπτη.
Οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στη Ρωσία από τις ΗΠΑ περιλαμβάνουν ελέγχους στις εξαγωγές πολλών βιομηχανικών προϊόντων, ανώτατο όριο τιμών και εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο. Αυτά τα μέτρα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από τον Τραμπ ως διαπραγματευτικά χαρτιά για να δελεάσει τον Πούτιν.
Ριζική ανατροπή
Μια πιθανή προσπάθεια ενίσχυσης της ρωσικής οικονομίας θα συνιστούσε μια ριζική ανατροπή της δυτικής πολιτικής των τελευταίων τριών ετών, η οποία επιδιώκει να απομονώσει και να αποδυναμώσει τη ρωσική οικονομία, με αμφιλεγόμενα αποτελέσματα.
Σε άλλο σημείο, ο Τραμπ ρωτήθηκε αν θεωρεί τον Πούτιν δικτάτορα, καθώς την περασμένη εβδομάδα είχε χαρακτηρίσει τον Ουκρανό πρόεδρο, Βολοντίμιρ Ζελένσκι «δικτάτορα χωρίς εκλογές». Ο Τραμπ απέφυγε να απαντήσει ευθέως στο αν ο Πούτιν αξίζει τον ίδιο χαρακτηρισμό, λέγοντας: «Δεν χρησιμοποιώ αυτές τις λέξεις επιπόλαια».
Ο Τραμπ δεν έδωσε περισσότερες λεπτομέρειες για τις πιθανές οικονομικές συμφωνίες όταν εμφανίστηκε δίπλα στον Μακρόν σε επίσημη συνέντευξη Τύπου αργά το απόγευμα της Δευτέρας, αλλά δήλωσε ότι διακρίνει σημάδια νέας διάθεσης συνεργασίας από τη Ρωσία.
«Κλείνω συμφωνίες», είπε ο Τραμπ, προσθέτοντας: «Ξέρω πότε κάποιος θέλει να κάνει μια συμφωνία». «Πιστεύω ότι είναι προς το συμφέρον της Ρωσίας να κλείσουμε μια συμφωνία και αισθάνομαι ότι θα το κάνουμε», συμπλήρωσε.
Οι συνομιλίες με την Ουκρανία
Ο Τραμπ έδωσε κάποιες επιπλέον πληροφορίες για τις διαπραγματεύσεις με την Ουκρανία, οι οποίες ενδέχεται να περιλαμβάνουν την παραχώρηση από το Κίεβο ορισμένων δικαιωμάτων εκμετάλλευσης των ορυκτών του σε αντάλλαγμα για εγγυήσεις ασφαλείας.
«Μόλις μου παραδόθηκε μια αναφορά», δήλωσε ο Τραμπ στους δημοσιογράφους, σημειώνοντας: «Έχουμε σημειώσει μεγάλη πρόοδο» και αφήνοντας να εννοηθεί ότι ο Ζελένσκι μπορεί να επισκεφθεί την Ουάσινγκτον τις επόμενες ημέρες ή εβδομάδες για να υπογράψει μια συμφωνία.
Ωστόσο, ο Τραμπ τόνισε ότι οι διαπραγματεύσεις — τόσο σε οικονομικό όσο και σε άλλους τομείς — βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη, δηλώνοντας: «Είναι μια διαπραγμάτευση που μόλις ξεκινά».
Η οικονομική διάσταση και τα σενάρια
Αν η πρόταση του Τραμπ μεταφραστεί σε συγκεκριμένες ενέργειες, θα μπορούσε να σηματοδοτήσει μια μερική χαλάρωση των οικονομικών πιέσεων προς τη Ρωσία. Η ρωσική οικονομία, αν και έχει αντέξει τις κυρώσεις καλύτερα από το αναμενόμενο, εξακολουθεί να πλήττεται από τους περιορισμούς στις εξαγωγές υψηλής τεχνολογίας, τη μείωση ξένων επενδύσεων και την απομόνωση από τις δυτικές αγορές. Μια ενδεχόμενη συνεργασία με τις ΗΠΑ, ειδικά σε ενεργειακό ή τεχνολογικό επίπεδο, θα μπορούσε να προσφέρει στη Μόσχα μια πολυπόθητη οικονομική ανάσα.
Από την άλλη, οποιαδήποτε τέτοια συμφωνία θα συναντήσει σφοδρή αντίδραση από το Κογκρέσο και την Ευρωπαϊκή Ένωση, που στηρίζουν σθεναρά τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Επιπλέον, θα μπορούσε να διαταράξει τις σχέσεις των ΗΠΑ με τους συμμάχους τους στο ΝΑΤΟ, οι οποίοι θεωρούν τη διατήρηση των κυρώσεων κρίσιμη για την αποτροπή περαιτέρω ρωσικής επιθετικότητας.
Η σημασία των φυσικών πόρων και η στάση της Ουκρανίας
Ένα ακόμη ενδιαφέρον στοιχείο των δηλώσεων του Τραμπ είναι η αναφορά του σε πιθανές συνομιλίες με την Ουκρανία για την εκμετάλλευση των φυσικών της πόρων. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι οι ΗΠΑ επιδιώκουν ένα ρόλο στην οικονομική ανασυγκρότηση της Ουκρανίας, μετά τη λήξη του πολέμου.
Ωστόσο, το Κίεβο έχει καταστήσει σαφές ότι δεν είναι διατεθειμένο να δεχτεί καμία συμφωνία που δεν θα περιλαμβάνει την πλήρη αποκατάσταση της εδαφικής του ακεραιότητας.
Αν και οι δηλώσεις Τραμπ ενδέχεται να είναι περισσότερο πολιτική ρητορική ή διαπραγματευτική στρατηγική, παρά ρεαλιστική στρατηγική, δεν παύουν να εγείρουν σημαντικά ερωτήματα για το μέλλον των σχέσεων ΗΠΑ - Ρωσίας και την εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία.
Η στάση της Ουάσινγκτον μπορεί να διαμορφώσει μία νέα γεωπολιτική τάξη πραγμάτων.
