Μαζικές εκκαθαρίσεις τραπεζιτών από τα διοικητικά συμβούλια των συστημικών τραπεζών σημειώθηκαν από το καλοκαίρι του 2016, σύμφωνα με στοιχεία που παραθέτει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην τελευταία έκθεση αξιολόγησης της εφαρμογής του ελληνικού προγράμματος.
Ειδικότερα, έξι στα δέκα μέλη διοικήσεων των συστημικών τραπεζών απομακρύνθηκαν, ενώ εισήλθαν αλλοδαποί τραπεζίτες ως μη εκτελεστικά μέλη, οι οποίοι καλύπτουν σήμερα κατά 70% τις μη εκτελεστικές θέσεις.
Αυτοί οι τραπεζίτες από το εξωτερικό έχουν πλέον καθοριστικό ρόλο στη διοίκηση των ελληνικών τραπεζών, αφού, όπως προβλέπεται από το τρίτο μνημόνιο, έχουν καταλάβει θέσεις προέδρων σε όλες τις εσωτερικές επιτροπές των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, οι οποίες αποφασίζουν για όλα τα θέματα της τρέχουσας λειτουργίας τους.
Όπως αναφέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στον απολογισμό της ως τώρα προόδου στην υλοποίηση του προγράμματος, ένας από τους στόχους του προγράμματος ήταν να βελτιωθεί η διοίκηση των τραπεζών και να ευθυγραμμισθεί με τις καλύτερες διεθνείς πρακτικές.
Το 2016, το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας προχώρησε σε έλεγχο όλων των διοικητικών συμβουλίων και των πρακτικών που εφάρμοζαν.
Τα κριτήρια αυτής της αξιολόγησης δεν ήταν στενά κριτήρια καταλληλότητας (fit and proper), αλλά ο έλεγχος επικεντρώθηκε στις ιδιαίτερες ανάγκες των τραπεζών, που αντιμετωπίζουν προκλήσεις τόσο από πλευράς ρευστότητας, όσο και από πλευράς ποιότητας ενεργητικού, όπως σημειώνει η Κομισιόν.
Τα αποτελέσματα
Τα αποτελέσματα αυτών των ελέγχων, που διενεργήθηκαν το καλοκαίρι του 2016, παραπέμπουν σε… Νύχτα Αγίου Βαρθολομαίου για το τραπεζικό σύστημα:
- Στην Alpha, επί συνόλου 15 μελών δ.σ., άλλαξαν τα επτά (ποσοστό 47%). Επί συνόλου επτά μη εκτελεστικών μελών, τα πέντε είναι πλέον αλλοδαποί (ποσοστό 71%).
- Στην Eurobank, άλλαξαν τέσσερα από τα 12 μέλη του δ.σ. (33%), ενώ έξι από τα οκτώ μη εκτελεστικά μέλη (75%) είναι αλλοδαποί.
- Στην Πειραιώς έγιναν οι μεγαλύτερες αλλαγές. Από τα 15 μέλη δ.σ. άλλαξαν τα 14 (93%), ενώ τέσσερα από τα επτά μη εκτελεστικά μέλη είναι αλλοδαποί (ποσοστό 57%).
- Στην Εθνική, άλλαξαν επτά από τα 12 μέλη (58%), ενώ έξι από τα οκτώ μη εκτελεστικά μέλη είναι αλλοδαποί (ποσοστό 75%).
- Συνολικά, άλλαξαν 32 από τα 54 μέλη τραπεζικών διοικήσεων (59%), ενώ 21 από τα 30 μη εκτελεστικά μέλη είναι αλλοδαποί (70%).
Η Κομισιόν σημειώνει ότι αντίστοιχος έλεγχος έγινε αυτό το καλοκαίρι και στα στελέχη που ασχολούνται με τα προβληματικά δάνεια. Αν και δεν αναφέρει κάτι σχετικό η Επιτροπή, αυτή η δεύτερη «φουρνιά» ελέγχων συνδέεται στενά με τις αποχωρήσεις σημαντικών στελεχών των τελευταίων μηνών από δύο συστημικές τράπεζες.
Ασυλία
Αυτά συνέβησαν στην υλοποίηση του τρίτου μνημονίου, αλλά στα πρώτα δύο μνημόνια η κατάσταση ήταν πολύ διαφορετική, αφού, όπως επισημαίνεται στην τελευταία έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, οι ελληνικές τράπεζες διασώθηκαν με δημόσιο χρήμα και οι μετοχές τους πέρασαν κατά πλειοψηφία στο κράτος, αλλά δεν έγινε αλλαγή των παλαιών διοικήσεων, καθώς το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας δεν είχε θεσμικά εργαλεία για να προχωρήσει τέτοιες διαδικασίες.
Ο όρος για την αξιολόγηση των διοικήσεων των τραπεζών τέθηκε με μεγάλη καθυστέρηση, στο τρίτο πρόγραμμα για την Ελλάδα. Και μάλλον περάσαμε σε άλλο άκρο, αφού, όπως επισημαίνει το Ελεγκτικό Συνέδριο, τα κριτήρια που τέθηκαν για τη συμμετοχή στα διοικητικά συμβούλια των τραπεζών ήταν αρκετά αυστηρά, αποκλείοντας από τις διοικήσεις στελέχη τα οποία θα μπορούσαν να έχουν καλύτερη αντίληψη της ελληνικής πραγματικότητας.
