Χρειάσθηκαν σχεδόν δέκα χρόνια για να αποκατασταθεί μια ιστορική αδικία σε βάρος χιλιάδων τραπεζοϋπαλλήλων που απολύθηκαν στη διάρκεια της μεγάλης οικονομικής κρίσης και έλαβαν με δόσεις την αποζημίωση για την απόλυσή τους.
Με την απόφαση που υπέγραψε πρόσφατα ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, το ελληνικό Δημόσιο εξοφλεί το χρέος του σε 9.901 απολυμένους τραπεζοϋπαλλήλους. Οι περισσότεροι, 5.516, είχαν απολυθεί από την Αγροτική Τράπεζα, άλλοι 2.987 από το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο και οι υπόλοιποι από τις τράπεζες Probank, FBB και Πανελλήνια.
Του ΓΡΗΓΟΡΗ ΣΑΜΠΑΝΗ*
Μέχρι τώρα, σχεδόν μια δεκαετία μετά την εσπευσμένη εκκαθάριση των παραπάνω τραπεζών, μεταξύ των οποίων δύο κρατικά πιστωτικά ιδρύματα με τεράστια συνεισφορά δεκαετιών στην εθνική οικονομία, οι απολυθέντες υπάλληλοι είχαν πάρει μόνο το 80% των νόμιμων αποζημιώσεων για την απόλυσή τους, ύστερα από πολλούς αγώνες και διεκδικήσεις.
Τώρα ολοκληρώθηκε η καταβολή του 100% της αποζημίωσης, συνολικού ποσού 47,4 εκατ. ευρώ. Η εκκρεμότητα έκλεισε με την καθοριστική συμβολή του ΥΠΟΙΚ Χρήστου Σταϊκούρα, ο οποίος από τότε που ξεκίνησε η υπόθεση στήριξε τους απολυμένους. Το 2012, ως αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών υπέγραψε για να λάβουν οι απολυμένοι το 50% της αποζημίωσης. Με άλλες δύο αποφάσεις του το 2020 και το 2022 δόθηκε αντιστοίχως το 13% και το 20% προς πλήρη εξόφληση. Είχε μεσολαβήσει το 2019 η καταβολή του 17%, με υπογραφή του τότε υπουργού Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτου.
Διέσωσαν ιδιωτικές τράπεζες, όχι την κρατική...
Ομως, ενώ το ζήτημα των απολυθέντων διευθετείται έστω και με μεγάλη καθυστέρηση,αναπάντητα παραμένουν τα ερωτηματικά για το κλείσιμο της Αγροτικής Τράπεζας, η οποία επί εννιά δεκαετίες έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας - πρωτίστως του πρωτογενούς τομέα.
Οι πολιτικοί ηγέτες που είχαν την εξουσία κατά την κρίσιμη περίοδο του 2012, “ενταφίασαν” την Αγροτική Τράπεζα, αθετώντας τις υποσχέσεις τους ότι θα ανακεφαλαιοποιηθεί και θα παραμείνει σε λειτουργία. Η τότε κυβέρνηση αποφάσισε να μην σώσει την Αγροτική, ενώ διέσωσε ιδιωτικές τράπεζες με μικρότερη σημασία για την οικονομία. Η Αγροτική πλήρωσε ακριβότερα από κάθε άλλη τράπεζα την επιτυχία του προγράμματος αναδιάρθρωσης κρατικού χρέους (PSI), συνέβαλε καθοριστικά στην επιτυχή ολοκλήρωσή του και τελικά οδηγήθηκε σε λουκέτο.
Η σκοτεινή μεθόδευση
Τα στοιχεία αποδεικνύουν ότι τα προβλήματα στην Αγροτική Τράπεζα δημιουργήθηκαν αποκλειστικά και μόνο από το PSI:
- Λίγο πριν την αναδιάρθρωση χρέους, με μια απόφαση που δεν έχει εξηγηθεί επαρκώς, ο τότε Διοικητής της τράπεζας Θ. Πανταλάκης είχε εγγράψει προβλέψεις 836 εκατ. ευρώ, με αποτέλεσμα να εμφανίσει η Αγροτική ζημιές 400 εκατ. ευρώ.
- Σύμφωνα με ειδική έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος (Δεκέμβριος 2012), η ΑΤΕ έχασε 4,329 δισ. ευρώ από το PSI, ποσό που αντιστοιχούσε σε 17,1% του ενεργητικού της. Με την προσθήκη και των προβλέψεων 836 εκατ. ευρώ που είχε σχηματίσει ενόψει του PSI, η συνολική απώλεια για την τράπεζα έφθασε τα 5,165 δισ. ευρώ.
- Εάν δεν υπήρχε το PSI, οι ανάγκες της Αγροτικής Τράπεζας για πρόσθετα κεφάλαια θα ήταν μόνο 1,427 δισ. ευρώ. Το PSI τις εκτόξευσε στα 4,92 δισ. ευρώ.
Αυτός ο σύντομος απολογισμός είναι αναγκαίος σήμερα για να διαλυθεί ένας μύθος που πολλοί από το πολιτικό σύστημα φροντίζουν να καλλιεργούν: ότι δήθεν η Αγροτική κατέρρευσε από τα εσωτερικά της προβλήματα και την κακή διαχείριση από τις διοικήσεις της.
Η αλήθεια είναι πολύ διαφορετική και δεν θα πρέπει να την ξεχνάμε: η Αγροτική κατέρρευσε εξαιτίας του PSI και της απόφασης των τότε πολιτικά υπευθύνων να μην τη διασώσουν, παρότι διέθεσαν τεράστια κεφάλαια για τη διάσωση ιδιωτικής τράπεζας που ήταν σε πολύ χειρότερη οικονομική θέση – και μάλιστα από σφάλματα, αστοχίες και κακή διαχείριση των διοικήσεών της.
Ολοι πλέον αντιλαμβάνονται ότι το κλείσιμο της Αγροτικής ήταν μια πολιτική απόφαση, που αποδεικνύεται εσφαλμένη, καθώς χάθηκε οριστικά ο μοναδικός δημόσιος πυλώνας στο τραπεζικό μας σύστημα.
* Οικονομολόγος, πρώην στέλεχος τραπεζών.
