Η Ελλάδα βρίσκεται σταθερά στο επίκεντρο της συζήτησης για το ζήτημα των βίαιων επαναπροωθήσεων στο Αιγαίο. Ακόμη κι αν έγινε viral το πρωθυπουργικό τέχνασμα, όταν η Ολλανδή δημοσιογράφος κατηγόρησε δημόσια τον Κυριάκο Μητσοτάκη για τις παράτυπες επαναπροωθήσεις, τίποτα δεν έχει καταφέρει να αποκρύψει τη σκληρή πραγματικότητα που εξελίσσεται στα νοτιοανατολικά σύνορα της ΕΕ.
Όσα συμβαίνουν το τελευταίο διάστημα στα σύνορα Λευκορωσίας-Πολωνίας φαίνεται πως «ενταφιάζουν» τις όποιες ελπίδες για δημιουργία ενός ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου. Η συσπείρωση μιας μεγάλης ομάδας κρατών-μελών ενάντια στο σχεδιασμό αυτό οδήγησε τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ να δηλώσει πως τελικώς θα πρέπει να εξεταστεί η χρηματοδότηση για φράκτες στα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς κάτι τέτοιο είναι νομικά εφικτό βάσει του ισχύοντος ευρωπαϊκού νομικού πλαισίου για την χρηματοδότηση υποδομών .
Με τη δήλωση αυτή ήρθαν, βέβαια, για μια ακόμη φορά στην επιφάνεια οι αντιθέσεις μεταξύ των θεσμικών οργάνων της ΕΕ. Τα λεγόμενα του Σαρλ Μισέλ βρήκαν αντίπαλες τις δηλώσεις της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία προειδοποίησε ότι τόσο η ίδια όσο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν πρόκειται να συναινέσουν σε τόσο αυστηρές πολιτικές. Τα προαναφερθέντα καταδεικνύουν τη σύγχυση που επικρατεί μεταξύ των θεσμικών οργάνων της ΕΕ σε ό,τι αφορά τις στοχεύσεις της για το προσφυγικό. Σε κάθε περίπτωση, η ασκούμενη πολιτική εκ μέρους της Ένωσης στέλνει διφορούμενα μηνύματα τόσο για την ενσωμάτωση και την ένταξη προσφύγων και μεταναστών όσο και για τη διαχείριση του ζητήματος συνολικά, την ενίσχυση και φύλαξη των συνόρων.
Η «Υποτιθέμενη»Στόχευση προς την Ενσωμάτωση
Το Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο (Σεπτέμβριος 2020) έφερε μια σειρά από νομοθετικές προτάσεις, με στόχο να ξεπεραστεί το πολιτικό αδιέξοδο της ασυντόνιστης μεταναστευτικής πολιτικής της ΕΕ τα τελευταία χρόνια. Προωθεί μια ολιστική ευρωπαϊκή προσέγγιση στον τομέα της μετανάστευσης εστιάζοντας πάντως στην αποτροπή και τις επιστροφές των μεταναστών .
Στη συνέχεια, το Σχέδιο δράσης της ΕΕ για την Ενσωμάτωση και την Ένταξη (2021-2027) επιχειρεί να καλύψει όλα τα στάδια της ενσωμάτωσης και της ένταξης δίνοντας προτεραιότητα στην πρόσβαση σε κατάλληλη και προσιτή στέγαση, στην υγεία, στην εκπαίδευση και την κατάρτιση και φυσικά στην απασχόληση και την αναγνώριση δεξιοτήτων.
Υπογραμμίζει τη σημασία των συνεργασιών μεταξύ κρατών-μελών και προωθεί τη συμμετοχή των προσφύγων και των μεταναστών στη διαδικασία χάραξης πολιτικής . Η Κομισιόν φέρεται να υποστηρίζει τα κράτη-μέλη για την καλύτερη ευθυγράμμιση μεταξύ χρηματοδότησης και παρεχόμενου έργου πολιτικής, συνδυαστικά μάλιστα με δύο μεγάλα χρηματοδοτικά μέσα: το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ) (2021-2027) και το πρόγραμμα «Επόμενη Γενιά ΕΕ» (NextGenerationEU) (2021-2023) .
* Ανάλυση στο Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ από τον Ιωάννη Βλασσόπουλο, Υποψήφιο Διδάκτορα, Πάντειο Πανεπιστήμιο
