Αεροπορικά πλήγματα κατά των τριών κυριότερων πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν εξαπέλυσαν οι ΗΠΑ, σηματοδοτώντας την άμεση εμπλοκή της Ουάσιγκτον στη σύγκρουση που έχει πυροδοτηθεί μετά την αιφνιδιαστική επίθεση του Ισραήλ στις 13 Ιουνίου.
Σε τηλεοπτικό διάγγελμα προς το αμερικανικό έθνος, ο Τραμπ επιβεβαίωσε ότι τα πλήγματα στόχευσαν τις εγκαταστάσεις Φορντόου, Νατάνζ και Ισφαχάν, τις οποίες χαρακτήρισε «τον πυρήνα της απειλής του Ιράν για την παγκόσμια ασφάλεια». Όπως δήλωσε:
Οι κύριες εγκαταστάσεις εμπλουτισμού ουρανίου έχουν καταστραφεί ολοκληρωτικά. Αν το Ιράν δεν κάνει πίσω, τα επόμενα πλήγματα θα είναι πολύ μεγαλύτερα - και πολύ πιο εύκολα
Το πλήγμα στη Φορντόου, η οποία είναι χωμένη βαθιά κάτω από το έδαφος και θεωρείται προσβάσιμη μόνο από εξειδικευμένες «βόμβες διάτρησης καταφυγίων», θεωρείται ιδιαίτερα σοβαρό. Παράλληλα, οι στόχοι Νατάνζ και Ισφαχάν φέρουν ιστορικό ρόλο στο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.
Κλιμάκωση ενάντια στις προειδοποιήσεις
Η απόφαση του Τραμπ έρχεται σε αντίθεση με τις επίμονες προειδοποιήσεις των Ευρωπαίων συμμάχων των ΗΠΑ και του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (IAEA), ο οποίος έχει επανειλημμένα τονίσει πως οι πυρηνικές εγκαταστάσεις δεν πρέπει να αποτελούν στόχους επιθέσεων, λόγω του κινδύνου πυρηνικής καταστροφής ή διαρροών ραδιενέργειας.
Παράλληλα, η απόφαση του Τραμπ αψηφά και τη γραμμή της ίδιας του της προεκλογικής βάσης, η οποία είχε υποστηρίξει την αποφυγή νέων πολέμων. Ενδεικτικά, πρόσωπα όπως ο Στιβ Μπάνον έχουν δηλώσει δημόσια πως η σύγκρουση είναι υπόθεση του Ισραήλ και όχι των ΗΠΑ.
Αντιθέτως, άλλοι Ρεπουμπλικάνοι τον πίεζαν να αναλάβει δράση, επικαλούμενοι την ευκαιρία να εξουδετερωθεί η ιρανική απειλή, ύστερα από τα σοβαρά πλήγματα που είχε δεχθεί η Τεχεράνη από τα ισραηλινά μαχητικά τις προηγούμενες ημέρες.
Ανοικτό το ενδεχόμενο αντίποινων
Η αμερικανική επίθεση θεωρείται «πράξη πολέμου» από την Τεχεράνη. Ήδη, η επίσημη κρατική υπηρεσία ειδήσεων του Ιράν (IRNA) επιβεβαίωσε τα πλήγματα σε Ισφαχάν και Νατάνζ, κάνοντας λόγο για «επιθετικές ενέργειες». Η ιρανική Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας ανακοίνωσε ότι η πυρηνική της δραστηριότητα δεν πρόκειται να σταματήσει, ενώ ανώτεροι αξιωματούχοι προειδοποιούν ότι τα αντίποινα θα είναι σφοδρά.
Οι ανησυχίες εντείνονται για πιθανές επιθέσεις από φιλοϊρανικές παραστρατιωτικές οργανώσεις, όπως οι Χούθι στην Υεμένη, ή για κυβερνοεπιθέσεις από ιρανικά δίκτυα χάκερ σε κρίσιμες υποδομές των ΗΠΑ και του Ισραήλ.
Παράλληλα, εκφράζονται φόβοι για απόπειρες αποκλεισμού των Στενών του Ορμούζ, από το οποίο διέρχεται περίπου το 26% του παγκόσμιου εμπορίου πετρελαίου. Η στρατηγική σημασία του σημείου είναι τεράστια και οποιαδήποτε διακοπή της ροής θα μπορούσε να οδηγήσει σε διεθνή ενεργειακή κρίση.
Διπλωματικές πιέσεις και παρασκήνιο
Παρά τις πολεμικές ιαχές, το διπλωματικό παρασκήνιο υπήρξε έντονο μέχρι την τελευταία στιγμή. Οι ΥΠΕΞ Γαλλίας, Γερμανίας και Ηνωμένου Βασιλείου συναντήθηκαν με Ιρανούς αξιωματούχους στη Γενεύη μόλις την Παρασκευή, προσπαθώντας να αποτρέψουν την επίθεση. Ωστόσο, ο Τραμπ είχε ήδη ενημερώσει προκαταβολικά τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου για τα αμερικανικά σχέδια.
Ο Λευκός Οίκος, από την πλευρά του, δηλώνει ότι πρόκειται για «στοχευμένη στρατιωτική ενέργεια ακριβείας» και ότι «δεν θα υπάρξει χερσαία επέμβαση στο Ιράν». Αξιωματούχοι όπως ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Τζιμ Ρις διαβεβαιώνουν ότι «δεν πρόκειται για την αρχή ενός ατέρμονου πολέμου».
Η Μέση Ανατολή στο χείλος της Αβύσσου
Με τις ΗΠΑ να έχουν πλέον εμπλακεί στρατιωτικά και ανοιχτά στον πόλεμο κατά του Ιράν, η πιθανότητα ευρύτερης περιφερειακής ανάφλεξης αυξάνεται ραγδαία. Ο Ντένις Ρος, πρώην απεσταλμένος των ΗΠΑ για τη Μέση Ανατολή, δήλωσε:
Το Ιράν θα προσπαθήσει να αποδείξει ότι δεν υπέκυψε, αλλά ταυτόχρονα γνωρίζει πως έχει αποδυναμωθεί δραματικά. Η στρατηγική του θα είναι μία ισορροπία ανάμεσα στη δύναμη και την αυτοσυγκράτηση
Εν τω μεταξύ, οι ΗΠΑ ξεκίνησαν εκκένωση πολιτών τους από το Ισραήλ, ενώ οι απειλές κατά αμερικανικών στόχων στη Μέση Ανατολή πληθαίνουν.
Το ερώτημα που μένει τώρα είναι αν το Ιράν θα επιχειρήσει να κλείσει στρατηγικά περάσματα, όπως το Στενό του Ορμούζ, ή αν θα επιλέξει ασύμμετρες επιθέσεις που θα προκαλέσουν παράλυση στη διεθνή οικονομία και νέα στρατιωτική σύρραξη.
