Σε νέα αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας προχώρησε ο οίκος Fitch, ανεβάζοντας το αξιόχρεο της χώρας στη βαθμίδα BBB με σταθερές προοπτικές από BBB- με θετικές προοπτικές.
Η απόφαση αντικατοπτρίζει τη σταθερή βελτίωση των δημοσιονομικών μεγεθών, τη μείωση του δημόσιου χρέους, την ανθεκτική ανάπτυξη και το χαμηλό επίπεδο κινδύνων χρηματοδότησης.
Πρόκειται για τη δεύτερη αξιοσημείωτη κίνηση του οίκου μέσα σε δύο χρόνια, καθώς τον Δεκέμβριο του 2023 η Ελλάδα είχε ανακτήσει την επενδυτική βαθμίδα, ενώ τον Μάιο του 2025 οι προοπτικές είχαν αναβαθμιστεί σε θετικές.
Βασικοί παράγοντες που οδήγησαν στην αναβάθμιση
1. Σταθερή και ταχεία αποκλιμάκωση του χρέους (υψηλή βαρύτητα)
Ο Fitch προβλέπει σημαντική μείωση του δημόσιου χρέους:
-
Στο 145% του ΑΕΠ το 2025, μετά από υποχώρηση 10 μονάδων το 2024.
-
Περαιτέρω πτώση προς το 120% έως το 2030.
Παρά το υψηλό επίπεδό του, το χρέος έχει μειωθεί εντυπωσιακά από το 209% του 2020, τη μεγαλύτερη αποκλιμάκωση μεταξύ των χωρών που αξιολογεί ο οίκος μετά την πανδημία. Σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν η αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ, τα συνεχή πρωτογενή πλεονάσματα και τα υψηλά ταμειακά διαθέσιμα (18% του ΑΕΠ), που προσφέρουν σημαντικό «μαξιλάρι».
2. Ισχυρή δημοσιονομική απόδοση
Η Ελλάδα εμφανίζει σταθερά πλεονασματικούς προϋπολογισμούς:
-
Πλεόνασμα 1% του ΑΕΠ το 2025.
-
Πρωτογενές πλεόνασμα 4,8%.
Το αποτέλεσμα συγκρίνεται ευνοϊκά με τις χώρες της βαθμίδας BBB, των οποίων το μέσο έλλειμμα φθάνει το 3,7% του ΑΕΠ. Η δυναμική αυτή οφείλεται στη βελτιωμένη εισπραξιμότητα φόρων και στον έλεγχο δαπανών.
3. Μέτρια δημοσιονομική χαλάρωση – χωρίς δημοσιονομικούς κινδύνους
Ο Fitch κρίνει ότι τα μέτρα φορολογικών ελαφρύνσεων και κοινωνικών ενισχύσεων που περιλαμβάνονται στον προϋπολογισμό δεν θέτουν σε κίνδυνο τη δημοσιονομική σταθερότητα:
-
Μειώσεις φόρου εισοδήματος ύψους 1,2 δισ. ευρώ το 2026, με αύξηση στα 1,6 δισ. το 2027.
-
Στήριξη χαμηλοσυνταξιούχων και επιδότηση ενοικίων (600 εκατ. ευρώ).
-
Αυξήσεις αποδοχών στις Ένοπλες Δυνάμεις (300 εκατ. ευρώ).
Παρά τη χαλάρωση, ο οίκος προβλέπει ότι ο προϋπολογισμός του 2026 θα παραμείνει πλεονασματικός.
4. Αξιόπιστο δημοσιονομικό πλαίσιο
Η κυβέρνηση εμφανίζει σταθερή προσήλωση στη δημοσιονομική πειθαρχία. Χαρακτηριστικά:
-
Υπερκάλυψη των απαιτήσεων του νέου δημοσιονομικού πλαισίου της ΕΕ από το 2024.
-
Ψήφιση εγχώριου δημοσιονομικού κανόνα το 2025 για ισοσκελισμένο πρωτογενές αποτέλεσμα.
Ο Fitch θεωρεί ότι η δημοσιονομική αξιοπιστία έχει ενισχυθεί χάρη στη σταθερότητα της μεταπανδημικής προσαρμογής.
5. Χαμηλοί κίνδυνοι χρηματοδότησης
Το ελληνικό προφίλ χρέους χαρακτηρίζεται από:
-
Πολύ μακρά μέση διάρκεια (19 έτη).
-
Χαμηλό μέσο επιτόκιο (1,5%).
-
Μεγάλα ταμειακά διαθέσιμα.
Η διαφορά μεταξύ επιτοκίων και ρυθμού ανάπτυξης παραμένει θετική, μειώνοντας περαιτέρω τον κίνδυνο.
Επιπλέον παράγοντες αξιολόγησης
Ανθεκτική οικονομική ανάπτυξη
Η Ελλάδα αναπτύσσεται με ρυθμό γύρω στο 2%, υψηλότερο από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης. Η ανάπτυξη προβλέπεται να διατηρηθεί μέχρι το 2027, στηριζόμενη:
-
στην εγχώρια ζήτηση,
-
στο Ταμείο Ανάκαμψης,
-
στη βελτίωση των ισολογισμών νοικοκυριών,
-
και στη συνεχή αύξηση της απασχόλησης.
Θεμελιώδη ισχυρά σημεία και αδυναμίες
Τα πλεονεκτήματα περιλαμβάνουν:
-
υψηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα από τον μέσο όρο της κατηγορίας,
-
σταθερούς θεσμούς,
-
αξιοπιστία πολιτικής και ένταξη στην Ευρωζώνη.
Οι βασικές προκλήσεις:
-
υψηλό δημόσιο χρέος,
-
επίμονες εξωτερικές ανισορροπίες,
-
ενδεχόμενοι κίνδυνοι από τον τραπεζικό τομέα.
Μεγάλο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών
Παραμένει στο 6% του ΑΕΠ, πολύ πάνω από τον μέσο όρο των χωρών BBB (0,3%). Το χαμηλό επίπεδο αποταμίευσης και οι εισαγωγές επενδυτικών αγαθών διατηρούν την πίεση, αν και η συμμετοχή στην Ευρωζώνη εξασφαλίζει σταθερότητα χρηματοδότησης.
Τραπεζικός τομέας: σημαντική πρόοδος
Οι τέσσερις συστημικές τράπεζες αναβαθμίστηκαν σε επενδυτική βαθμίδα το 2025. Ο κλάδος ωφελείται από:
-
σταθερή κερδοφορία,
-
ολοκλήρωση εξυγίανσης NPLs,
-
ισχυρή κεφαλαιακή θέση,
-
σταθερή βάση καταθέσεων.
Ωστόσο, παραμένουν ζητήματα όπως:
-
η υψηλή συμμετοχή των αναβαλλόμενων φορολογικών πιστώσεων (45% των κεφαλαίων),
-
οι κρατικές εγγυήσεις του προγράμματος «Ηρακλής» (18 δισ. ευρώ).
ESG – Διακυβέρνηση
Η Ελλάδα λαμβάνει υψηλή βαθμολογία σε πολιτική σταθερότητα, κράτος δικαίου, ποιότητα θεσμών και έλεγχο της διαφθοράς.
Η αναβάθμιση της Ελλάδας στη βαθμίδα BBB αποτελεί ισχυρή ψήφο εμπιστοσύνης των αγορών στην πορεία της ελληνικής οικονομίας.
Η χώρα έχει καταφέρει να μειώσει θεαματικά το χρέος, να σταθεροποιήσει τα δημόσια οικονομικά και να διατηρήσει ρυθμούς ανάπτυξης πάνω από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης.
Παρά τις προκλήσεις που παραμένουν – όπως το έλλειμμα του εξωτερικού ισοζυγίου και τα κληροδοτήματα της κρίσης στον τραπεζικό τομέα – η συνολική εικόνα δείχνει μια οικονομία που εισέρχεται σε περίοδο σταθερότητας και ενισχυμένης αξιοπιστίας.
