Η παγκόσμια ναυτιλία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια περίοδο πρωτοφανούς πίεσης, καθώς η ένταση στην Ερυθρά Θάλασσα, η υποτονική ζήτηση και οι γεωπολιτικές ανακατατάξεις διαταράσσουν κάθε σταθερά στον κλάδο.
Οι αυξημένοι ασφαλιστικοί κίνδυνοι, οι παρακάμψεις δρομολογίων, η αβεβαιότητα γύρω από τους αμερικανικούς δασμούς και η κατακόρυφη μείωση των νέων ναυπηγήσεων διαμορφώνουν ένα εύθραυστο περιβάλλον, που αναγκάζει τους πλοιοκτήτες να επανεξετάσουν άμεσα τις στρατηγικές τους.
Η συνεχιζόμενη κρίση ασφαλείας στην Ερυθρά Θάλασσα, με αποκορύφωμα τη βύθιση δύο ελληνόκτητων πλοίων στα ανοιχτά της Υεμένης αύξησαν ραγδαία το κόστος μεταφοράς και προκαλούν καθυστερήσεις σε βασικές αλυσίδες εφοδιασμού, με τις ναυτιλιακές εταιρείες να προχωρούν σε ριζικές επανεκτιμήσεις των δρομολογίων τους.
Πολλές εταιρείες, κυρίως στον τομέα των containerships (liners), επανεξετάζουν τους σχεδιασμούς τους, παρακολουθώντας στενά τόσο τις προθέσεις των Χούθι όσο και τις κινήσεις των διεθνών ναυτικών δυνάμεων στην περιοχή.
Στελέχη του ναυτιλιακού κλάδουν επισημαίνουν ότι η αλλαγή των διαδρομών μέσω του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας - για την αποφυγή της Ερυθράς Θάλασσας - και για τα υπόλοιπα τμήματα της αγοράς συνεπάγεται μεγαλύτερους χρόνους και κόστος, αλλά και ανάγκη επαναδιαπραγμάτευσης συμβολαίων και ρητρών.
Πρόκειται για ένα σύνθετο παζλ που κρατά τη ναυτιλιακή κοινότητα σε διαρκή επιφυλακή, με τις αποφάσεις των επόμενων εβδομάδων να κρίνονται κομβικές για τη σταθερότητα των παγκόσμιων logistics.
Την ίδια ώρα πηγές της ναυτασφαλιστικής αγοράς αναφέρουν ότι το κόστος ασφάλισης πολεμικού κινδύνου υπερδιπλασιάστηκε λόγω των εξελίξεων στην Ερυθρά Θάλασσα εκτινάσσοντας τα ασφάλιστρα από 0,3% σε περίπου 0,7% της αξίας ενός πλοίου μέσα σε λίγες ημέρες.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι τιμές για μια τυπική επταήμερη κάλυψη έχουν φτάσει ακόμη και το 1%, της αξίας του πλοίου το υψηλότερο επίπεδο του 2024, αντιστοιχώντας σε εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια πρόσθετου κόστους ανά ταξίδι.
Επίσης η αυξημένη επικινδυνότητα στην περιοχή έχει οδηγήσει μερίδα ασφαλιστών να αναστείλουν την κάλυψη συγκεκριμένων διαδρομών, καθιστώντας τον στρατηγικό σχεδιασμό των ναυτιλιακών εταιρειών εξαιρετικά δύσκολο.
Εξασθένηση της ζήτησης στην αγορά εμπορευματοκιβωτίων
Την ίδια ώρα ο δείκτης (World Container Index) της Drewry που μετρά το κόστος μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων (containers) σε βασικές θαλάσσιες εμπορικές διαδρομές. μειώθηκε για τέταρτη συνεχή εβδομάδα, κατά 5% αυτή την εβδομάδα.
Η μείωση αυτή είναι άμεσο αποτέλεσμα της χαμηλής ζήτησης για φορτία με προορισμό τις ΗΠΑ και αποτελεί ένδειξη ότι η πρόσφατη αύξηση των αμερικανικών εισαγωγών, η οποία σημειώθηκε μετά την προσωρινή διακοπή των υψηλότερων αμερικανικών δασμών, δεν θα έχει τον διαρκή αντίκτυπο που αρχικά περίμενε η αγορά.
Η Drewry προβλέπει περαιτέρω πτώση των spot τιμών και τις επόμενες εβδομάδες, εξαιτίας της πλεονάζουσας χωρητικότητας και της αδύναμης ζήτησης.
Οι μελλοντικές μεταβολές θα επηρεαστούν από την πιθανή επαναφορά δασμών από την κυβέρνηση Tράμπ, αλλά και από τις αμερικανικές κυρώσεις σε κινεζικά πλοία, που ενδέχεται να προκαλέσουν ανακατατάξεις στη διαθέσιμη χωρητικότητα.
Ο δείκτης διαμορφώθηκε στα 2.672 δολάρια ανά εμπορευματοκιβώτιο 40 ποδών, αντανακλώντας την εξασθένηση της ζήτησης, ιδιαίτερα στις μεταφορές με προορισμό τις ΗΠΑ.
Οι ναύλοι από τη Σαγκάη προς το Λος 'Αντζελες μειώθηκαν κατά 8%, αγγίζοντας τα 2.931 δολάρια ανά εμπορευματοκιβώτιο 40 ποδών, ενώ οι ναύλοι προς τη Νέα Υόρκη μειώθηκαν κατά 5%, στα 4.839 δολάρια. Παρά τη μείωση, οι τιμές spot παραμένουν υψηλότερες από τα επίπεδα της 8ης Μαΐου - 8% και 33% αντίστοιχα, γεγονός που δείχνει τη γενικότερη αστάθεια της αγοράς.
Αντίστοιχη εικόνα επικρατεί και στις διαδρομές προς την Ευρώπη, με τις τιμές από τη Σαγκάη προς τη Γένοβα να υποχωρούν κατά 7% (στα 3.491 δολάρια) και προς το Ρότερνταμ κατά 2% (στα 3.384 δολάρια).
Κάμψη στις ναυπηγήσεις το 1ο εξάμηνο του 2025
Με τη ναυτιλία να βρίσκεται στο «μάτι του κυκλώνα» εν μέσω ενόπλων συγκρούσεων και γεωπολιτικών εντάσεων, το πρώτο εξάμηνο του 2025 σηματοδότησε κάμψη και στη δυναμική των νεότευκτων παραγγελιών, καταγράφοντας πτώση σε όλους τους βασικούς τομείς εκτός των εμπορευματοκιβωτίων.
Οπως αναφέρει ο ναυλομεσίτης της xlusiv οι παγκόσμιες παραγγελίες νεότευκτων παρουσίασαν σημαντική πτώση, με τους πλοιοκτήτες να τηρούν επιφυλακτική στάση λόγω των αυξημένων τιμών, της χαμηλής απόδοσης των ναύλων και των ρυθμιστικών αβεβαιοτήτων.
Η εικόνα είναι ιδιαίτερα έντονη στον κλάδο του χύδην ξηρού φορτίου, όπου οι παραγγελίες μειώθηκαν από 355 το πρώτο εξάμηνο του 2024 σε μόλις 76 το ίδιο διάστημα 2025, ενώ οι Έλληνες πλοιοκτήτες περιόρισαν τη δραστηριότητά τους σε μόλις τρεις νέες παραγγελίες, έναντι 30 το 2024.
Η τάση αντανακλά τη διαρκή πίεση του Baltic Dry Index, ο οποίος παραμένει κοντά σε ιστορικά χαμηλά, επηρεασμένος από τη χαμηλή ζήτηση εμπορευμάτων και την ασθενή κινεζική οικονομία.
Όπως επισημαίνει ο ναυλομεσίτης της Xclusiv Shipbrokers ο κλάδος των δεξαμενόπλοιων αντιμετωπίζει επιπλέον προκλήσεις, με τις παγκόσμιες παραγγελίες να μειώνονται κατά 80% - από 486 το πρώτο εξάμηνο του 2024 σε 102 μονάδες το ίδιο διάστημα του 2025 , και τις ελληνικές παραγγελίες να διολισθαίνουν από 100 σε 32 το πρώτο εξάμηνο του 2025.
Τα κέρδη των δεξαμενόπλοιων προϊόντων στον Ειρηνικό έχουν εξασθενήσει και οι συνεχιζόμενες διαταραχές στην Ερυθρά Θάλασσα, σε συνδυασμό με τους αυξανόμενους γεωπολιτικούς κινδύνους που αφορούν το Ιράν και την Ουκρανία, έχουν ρίξει μεγάλες σκιές στη σταθερότητα της αγοράς. Η ρυθμιστική ομίχλη που περιβάλλει την απαλλαγή από τον άνθρακα επιδεινώνει περαιτέρω το ζήτημα. Χωρίς να υπάρχει σαφής συναίνεση σχετικά με τις μελλοντικές τεχνολογίες πρόωσης και καυσίμων, πολλοί πλοιοκτήτες επιλέγουν να αναβάλουν τις κεφαλαιακές δεσμεύσεις έως ότου υπάρξει μεγαλύτερη σαφήνεια.
Ο τομέας του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) εμφάνισε παύση μετά την «έκρηξη» των ετών 2023-24, καταγράφοντας μόλις 44 νέες παραγγελίες το πρώτο εξάμηνο του 2025 (από 158 το 2024), με την ελληνική δραστηριότητα να πέφτει σε μόλις πέντε μονάδες
Αυτή η μετριοπάθεια μπορεί να οφείλεται τόσο στην περιορισμένη χωρητικότητα των ναυπηγείων όσο και στο επιφυλακτικό κλίμα. Τα ναυπηγεία που ειδικεύονται στο LNG είναι πλέον κλεισμένα μέχρι το 2028 και μετά, ωθώντας τα χρονοδιαγράμματα παράδοσης εκτός συγχρονισμού με τους εμπορικούς κύκλους. Επιπλέον, η φθίνουσα διαθεσιμότητα μακροπρόθεσμων ναυλώσεων για νέα έργα καθιστά όλο και πιο δύσκολο να δικαιολογηθούν οι κερδοσκοπικές επενδύσεις.
Αντίθετα, μόνη φωτεινή εξαίρεση αποτέλεσε ο κλάδος των containerships, όπου οι παγκόσμιες παραγγελίες αυξήθηκαν σε 201 μονάδες το πρώτο εξάμηνο του 2025 από 170 το 2024, με τους Έλληνες πλοιοκτήτες να διπλασιάζουν τη συμμετοχή τους. Το ενδιαφέρον στρέφεται πλέον σε πλοία διπλού καυσίμου, με οικολογικό σχεδιασμό, καθώς οι εταιρείες επιχειρούν να προσαρμόσουν τους στόλους τους στις νέες απαιτήσεις για απαλλαγή από τον άνθρακα.
Η κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα, η αβεβαιότητα γύρω από τις τεχνολογίες πρόωσης, και η αυξημένη μεταβλητότητα στα γεωπολιτικά μέτωπα οδηγούν τη ναυτιλιακή βιομηχανία σε σταυροδρόμι επιλογών και στρατηγικών επανατοποθετήσεων, με τις νεότευκτες παραγγελίες να λειτουργούν ως κρίσιμος δείκτης εμπιστοσύνης
