Από τους συμβολαιογράφους των Αθηνών θα μπορούν να γίνονται οι πλειστηριασμοί όλων των περιοχών της χώρας, με βάση προτεινόμενη διάταξη που έθεσε σε δημόσια διαβούλευση το υπουργείο Δικαιοσύνης, η οποία, όπως υποστηρίζουν νομικοί, φαλκιδεύει τα δικαιώματα των οφειλετών.
Ο υπουργός Δικαιοσύνης, Γιώργος Φλωρίδης, επιχειρεί με νομοσχέδιο να εισαγάγει μεγάλες αλλαγές στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, με στόχο να επιταχυνθούν οι πλειστηριασμοί. Το νομοσχέδιο τέθηκε σε δημόσια, ηλεκτρονική διαβούλευση στις 26 Ιουνίου (δείτε εδώ τη διαβούλευση) και όχι μόνο ξεσηκώνει θυελλώδεις αντιδράσεις συμβολαιογράφων όλης της χώρας, που τονίζουν ότι θα χάσουν το επαγγελματικό τους αντικείμενο, αλλά εγείρει σοβαρές ανησυχίες για την προστασία των δικαιωμάτων των οφειλετών.
Με άρθρο του νομοσχεδίου τροποποιείται το άρθρο 959 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας στην κατεύθυνση της κατάργησης της τοπικής αρμοδιότητας του συμβολαιογράφου, υπαλλήλου του πλειστηριασμού. Ενώ η υφιστάμενη ρύθμιση προβλέπει τη διενέργεια του πλειστηριασμού ενώπιον συμβολαιογράφου της εφετειακής περιφέρειας του τόπου της κατάσχεσης, η προτεινόμενη διάταξη επιτρέπει τον διορισμό οποιουδήποτε πιστοποιημένου συμβολαιογράφου για τον ηλεκτρονικό πλειστηριασμό, ανεξαρτήτως του τόπου του κατασχεμένου ακινήτου.
Αυτό σημαίνει ότι ικανοποιείται ένα πιεστικό αίτημα κυρίως από την πλευρά των servicers προς την κυβέρνηση, οι οποίοι επιδιώκουν, για λόγους δικής τους ευκολίας και μείωσης των εξόδων των πλειστηριασμών, να τους συγκεντρώσουν στην Αθήνα.
Τι λένε όσοι αντιδρούν
Η πρόταση αυτή έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, κυρίως από συμβολαιογράφους της περιφέρειας, οι οποίοι εκφράζουν σοβαρές ανησυχίες για τις επιπτώσεις της. Τα βασικά επιχειρήματα κατά της κατάργησης της τοπικής αρμοδιότητας συνοψίζονται ως εξής:
Φαλκίδευση των Δικαιωμάτων του Οφειλέτη/Δυσκολία πρόσβασης στον φάκελο: Το κυριότερο επιχείρημα είναι ότι η κατάργηση της τοπικής αρμοδιότητας καθιστά ουσιαστικά αδύνατη την πρόσβαση του οφειλέτη στον φάκελο του πλειστηριασμού. Αν, για παράδειγμα, ένα ακίνητο στην Κομοτηνή πλειστηριάζεται από συμβολαιογράφο στην Αθήνα, ο οφειλέτης θα πρέπει να μεταβεί στην πρωτεύουσα για να λάβει γνώση των εγγράφων, να ελέγξει τη διαδικασία και να ασκήσει τα νόμιμα δικαιώματά του. Αυτό συνεπάγεται υψηλά έξοδα μετακίνησης και διαμονής, καθώς και την ανάγκη διορισμού δικηγόρου στον τόπο του πλειστηριασμού, επιβαρύνοντας περαιτέρω τον ήδη οικονομικά αδύναμο οφειλέτη.
Με την προτεινόμενη ρύθμιση δημιουργείται μια κατάφωρη ανισότητα μεταξύ των οφειλετών της επαρχίας και αυτών των μεγάλων αστικών κέντρων, παραβιάζοντας την αρχή της ισότητας και το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα στην περιουσία.
Επιπλέον, τίθεται ζήτημα αναποτελεσματικής δικαστικής προστασίας, αφού η δυσκολία ελέγχου του φακέλου ουσιαστικά ακυρώνει τη δυνατότητα άσκησης αποτελεσματικών ενδίκων μέσων για την προστασία της ιδιοκτησίας.
Συγκέντρωση ύλης στην Αθήνα
Οι συμβολαιογράφοι της περιφέρειας τονίζουν ότι θα προκληθεί συγκέντρωση ύλης στην Αθήνα, καθώς η ρύθμιση προβλέπεται να οδηγήσει στη συγκέντρωση της συντριπτικής πλειοψηφίας των πλειστηριασμών στην πρωτεύουσα. Οι επισπεύδοντες (κυρίως servicers) έχουν την έδρα τους εκεί και θα επιλέγουν συμβολαιογράφους που τους εξυπηρετούν άμεσα.
Αυτό θα έχει ως συνέπεια την απώλεια ουσιαστικού αντικειμένου εργασίας για τους συμβολαιογράφους της περιφέρειας, απειλώντας την οικονομική τους βιωσιμότητα. Οι περιφερειακοί Συμβολαιογραφικοί Σύλλογοι θα χάσουν σημαντικά έσοδα (από τέλη χρήσης συστημάτων και συμβολαιογραφικές πράξεις), κάτι που θα θέσει σε κίνδυνο την ίδια τους την ύπαρξη και λειτουργία.
Η μείωση των πλειστηριασμών στην περιφέρεια θα επηρεάσει αρνητικά και άλλα συναφή νομικά επαγγέλματα, όπως δικηγόρους και δικαστικούς επιμελητές που δραστηριοποιούνται τοπικά.
Επιπλέον, θα υπάρχει δυσχέρεια ενημέρωσης υποψηφίων πλειοδοτών, καθώς αυτοί, ειδικά για ακίνητα στην περιφέρεια, είναι συνήθως κάτοικοι της περιοχής. Η κατάργηση της τοπικής αρμοδιότητας θα δυσχεράνει την άμεση επικοινωνία τους με τον υπάλληλο του πλειστηριασμού και την παραλαβή απαραίτητων εγγράφων, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του αριθμού των υποψηφίων και κατ' επέκταση του πλειστηριάσματος, κάτι που θα επιβαρύνει τον οφειλέτη.
Υποστηρίζεται από νομικούς ότι η διάταξη παραβιάζει συνταγματικές διατάξεις που προστατεύουν την ιδιοκτησία και την έννομη τάξη, καθώς και την αρχή της αναλογικότητας, καθιστώντας την ενδεχομένως αντισυνταγματική. Επιπλέον, τονίζεται η έλλειψη σαφούς και επαρκούς αιτιολόγησης από το υπουργείο Δικαιοσύνης για την αναγκαιότητα αυτής της τροποποίησης, δεδομένου ότι οι πλειστηριασμοί διεξάγονται ομαλά σε όλη την Ελλάδα από τους πιστοποιημένους συμβολαιογράφους.
