Καθίζηση των πραγματικών αμοιβών των εργαζομένων το 2025, ενώ θα αυξηθούν στην Ευρωζώνη, προβλέπει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, παρότι η κυβέρνηση υπογραμμίζει συνεχώς ότι η Ελλάδα αναπτύσσεται με ταχύτερους ρυθμούς από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και τα εισοδήματα αυξάνονται.
Στην εξαμηνιαία έκθεσή του, το Δημοσιονομικό Συμβούλιο παραθέτει τις προβλέψεις της Κομισιόν για την εξέλιξη των πραγματικών αμοιβών των εργαζομένων, που είναι απογοητευτικές και πιθανότατα εξηγούν την έντονη κοινωνική δυσφορία για το υψηλό κόστος ζωής. Παρά τη (μικρή) αύξηση των αμοιβών, ο επίμονα υψηλός πληθωρισμός αναμένεται φέτος να οδηγήσει σε μείωση των πραγματικών αμοιβών, δηλαδή μετά την αφαίρεση του πληθωρισμού.
Οι μισθοί στην Ελλάδα έχουν δεχθεί ισχυρές πιέσεις από τον πληθωρισμό και, παρά τις ονομαστικές αυξήσεις, η αγοραστική δύναμη παραμένει χαμηλή, επισημαίνει το Συμβούλιο. Οι υψηλοί ρυθμοί πληθωρισμού των ετών 2022 και 2023 έπληξαν τους πραγματικούς μισθούς. Αν και το 2024 υπήρξε ανάκαμψη (+3,6%), ο επίμονος δομικός πληθωρισμός του 2025 (εκτιμάται στο 3,5%) αναμένεται να επιδράσει εκ νέου αρνητικά.
Έτσι, για το 2025, προβλέπεται μείωση της πραγματικής αμοιβής εργαζομένων κατά -0,1% στην Ελλάδα, σε αντίθεση με αύξηση 1,5% στην Ευρωζώνη. Για το 2026, προβλέπεται αύξηση 1,1% στην Ελλάδα, ελαφρώς υψηλότερη από το 1,0% της Ευρωζώνης. Ο καθαρός μέσος μηνιαίος μισθός, προσαρμοσμένος στο κόστος ζωής, παραμένει "καθαρά χαμηλότερος" στην Ελλάδα σε σχέση με τις περισσότερες χώρες της ΕΕ.
Οι προβλέψεις της Κομισιόν για τις πραγματικές αμοιβές
Τι εμποδίζει την ουσιαστική αύξηση των αμοιβών
Η έκθεση επισημαίνει τα βασικά δομικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας που εξηγούν γιατί οι αμοιβές αυξάνονται με πολύ αργούς ρυθμούς και παραμένουν σε μεγάλη απόσταση από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης.
Η έκθεση τονίζει ότι η βελτίωση των μισθών δεν μπορεί να γίνει αποκομμένα από την παραγωγικότητα. Μια περαιτέρω αύξηση των μισθών θα ήταν ευεργετική για τη συνολική ζήτηση, αλλά μόνο στον βαθμό που συνοδεύεται από βελτίωση της παραγωγικότητας.
Άλλωστε, η ελληνική αγορά εργασίας λειτουργεί με ελλείψεις προσωπικού («σφιχτή» αγορά), γεγονός που αναγκάζει τους εργοδότες να αυξήσουν τις αποδοχές για να προσελκύσουν εργαζόμενους, ασκώντας ανοδικές πιέσεις στους μισθούς.
Η παραγωγικότητα εργασίας ανά ώρα στην Ελλάδα είναι η χαμηλότερη στην ΕΕ, φτάνοντας μόλις το 55% του μέσου όρου της Ευρωζώνης. Αυτό αποτελεί τροχοπέδη για τη βιώσιμη αύξηση των μισθών. Επίσης, παρατηρείται έλλειψη προσωπικού και αναντιστοιχία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης εργασίας, ιδιαίτερα σε κλάδους όπως ο τουρισμός, οι κατασκευές και η γεωργία.
Το δημογραφικό πρόβλημα αποτελεί σταθερή πηγή πίεσης. Ο πληθυσμός ηλικίας 15-74 ετών συνεχίζει να μειώνεται (7,75 εκατ. άτομα τον Αύγουστο του 2025), γεγονός που περιορίζει τη δυνητική προσφορά εργασίας και πιέζει τα ασφαλιστικά συστήματα. Το ποσοστό του μη ενεργού πληθυσμού είναι υψηλό (15%), συγκριτικά με χώρες όπως η Ολλανδία που βρίσκεται στο 5%.
Η έκθεση τονίζει την ανάγκη για:
- Ενίσχυση της εκπαίδευσης και της επαγγελματικής κατάρτισης (ιδίως στις ψηφιακές δεξιότητες) για τη γεφύρωση του χάσματος δεξιοτήτων.
- Μεταρρυθμίσεις που θα αυξήσουν την παραγωγικότητα, ώστε να επιτευχθεί ουσιαστική σύγκλιση με τους ευρωπαϊκούς δείκτες και να ενισχυθούν τα εισοδήματα.
- Πολιτικές στήριξης της οικογένειας και διαχείρισης του δημογραφικού προβλήματος.
Κυβερνητικές παρεμβάσεις για ενίσχυση εισοδήματος
Για να αντιμετωπιστούν οι πιέσεις στο διαθέσιμο εισόδημα, η έκθεση αναφέρει συγκεκριμένα μέτρα που έχουν ληφθεί από την κυβέρνηση, όπως:
- Μείωση ασφαλιστικών εισφορών κατά 1% το 2025 και επιπλέον 0,5% το 2027.
- Αυξήσεις στο Δημόσιο: Οριζόντια αύξηση μισθών στο δημόσιο από τον Απρίλιο του 2026, ώστε ο εισαγωγικός μισθός να συμβαδίζει με τον κατώτατο μισθό.
- Φορολογικές Ελαφρύνσεις: Αναμόρφωση της κλίμακας φορολογίας εισοδήματος το 2026.
Πτωτική Πορεία Ανεργίας: Το ποσοστό ανεργίας υποχώρησε στο 8,1% τον Αύγουστο του 2025 (από 9,7% τον Αύγουστο του 2024). Για το σύνολο του 2025, προβλέπεται να διαμορφωθεί στο 7,6%, ενώ εκτιμάται περαιτέρω μείωση στο 6,8% έως το 2029.
Αύξηση Απασχόλησης: Στο διάστημα Ιανουαρίου-Αυγούστου 2025, ο αριθμός των απασχολουμένων αυξήθηκε κατά 61,1 χιλιάδες άτομα (+1,4%) σε σχέση με το 2024.
Σύγκριση με ΕΕ: Παρά τη βελτίωση, η ανεργία παραμένει υψηλότερη από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης (που ήταν 6,1% τον Αύγουστο του 2025) και η Ελλάδα κατατάσσεται στην 4η υψηλότερη θέση στην Ευρωζώνη.
2. Μισθοί και Εισόδημα
Χαμηλοί Μισθοί: Ο καθαρός μέσος μηνιαίος μισθός, προσαρμοσμένος στο κόστος ζωής, παραμένει σημαντικά χαμηλότερος σε σχέση με άλλες χώρες της ΕΕ.
Πιέσεις στους Πραγματικούς Μισθούς: Οι υψηλοί ρυθμοί πληθωρισμού των ετών 2022-2023 επηρέασαν αρνητικά τους πραγματικούς μισθούς. Παρόλο που υπήρξε ανάκαμψη το 2024, ο δομικός πληθωρισμός του 2025 εκτιμάται ότι θα επιδράσει εκ νέου αρνητικά στον πραγματικό μισθό.
Αυξήσεις: Η έκθεση αναφέρει κυβερνητικές παρεμβάσεις για οριζόντια αύξηση μισθών στο δημόσιο από τον Απρίλιο του 2026, ώστε ο εισαγωγικός μισθός να συμβαδίζει με τον κατώτατο μισθό.
Δομικές Αδυναμίες και Προκλήσεις
Χαμηλή Παραγωγικότητα: Η παραγωγικότητα εργασίας ανά ώρα στην Ελλάδα είναι η χαμηλότερη στην ΕΕ, φτάνοντας μόλις το 55% του μέσου όρου της Ευρωζώνης. Αυτό αποτελεί τροχοπέδη για τη βιώσιμη αύξηση των μισθών.
Αναντιστοιχία Δεξιοτήτων (Skills Mismatch): Παρατηρείται έλλειψη προσωπικού και αναντιστοιχία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης εργασίας, ιδιαίτερα σε κλάδους όπως ο τουρισμός, οι κατασκευές και η γεωργία.
Δημογραφικό Πρόβλημα: Ο πληθυσμός ηλικίας 15-74 ετών συνεχίζει να μειώνεται (7,75 εκατ. άτομα τον Αύγουστο του 2025), γεγονός που περιορίζει τη δυνητική προσφορά εργασίας και πιέζει τα ασφαλιστικά συστήματα.
Μη Ενεργός Πληθυσμός: Το ποσοστό του μη ενεργού πληθυσμού είναι υψηλό (15%), συγκριτικά με χώρες όπως η Ολλανδία που βρίσκεται στο 5%.
4. Προτάσεις Πολιτικής
Η έκθεση τονίζει την ανάγκη για:
Ενίσχυση της εκπαίδευσης και της επαγγελματικής κατάρτισης (ιδίως στις ψηφιακές δεξιότητες) για τη γεφύρωση του χάσματος δεξιοτήτων.
Μεταρρυθμίσεις που θα αυξήσουν την παραγωγικότητα, ώστε να επιτευχθεί ουσιαστική σύγκλιση με τους ευρωπαϊκούς δείκτες και να ενισχυθούν τα εισοδήματα.
Επόμενο βήμα
Θα θέλατε να εστιάσουμε περισσότερο στις προβλέψεις για την εξέλιξη των μισθών και τις συγκεκριμένες παρεμβάσεις που αναφέρονται για το 2026;
γράψε περισσότερα για τους πραγματικούς μισθούς και την παραγωγικότητα
Σύμφωνα με την Φθινοπωρινή Έκθεση 2025 του Ελληνικού Δημοσιονομικού Συμβουλίου, η σχέση μεταξύ μισθών και παραγωγικότητας αποτελεί ένα από τα κρισιμότερα διαρθρωτικά ζητήματα της ελληνικής οικονομίας.
Ακολουθεί η αναλυτική εικόνα βάσει των στοιχείων της έκθεσης:
1. Παραγωγικότητα: Το μεγάλο χάσμα με την Ευρώπη
Η παραγωγικότητα της εργασίας στην Ελλάδα παραμένει εξαιρετικά χαμηλή συγκριτικά με τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους, γεγονός που περιορίζει τις δυνατότητες για βιώσιμη αύξηση των εισοδημάτων.
Σύγκριση με την Ευρωζώνη: Η ονομαστική παραγωγικότητα εργασίας ανά ώρα εργασίας στην Ελλάδα βρίσκεται μόλις στο 55% του μέσου όρου της Ευρωζώνης.
Χειρότερη επίδοση στην ΕΕ: Το 2023, η παραγωγικότητα εργασίας ανά ώρα εργασίας στην Ελλάδα ήταν η χαμηλότερη σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στασιμότητα: Τα στοιχεία δείχνουν μικρές διακυμάνσεις τα τελευταία έτη, χωρίς ουσιαστική σύγκλιση (54,7% του μ.ο. της ΕΕ το 2021, 57% το 2022 και 56,2% το 2023).
Αιτίες Υστέρησης: Η έκθεση αποδίδει το πρόβλημα στην ανάγκη για ενίσχυση της εκπαίδευσης και κατάρτισης (ιδίως στις ψηφιακές δεξιότητες), στη χαμηλή χρηματοδότηση έρευνας και τεχνολογίας (R&D), και στα εμπόδια στον ανταγωνισμό.
2. Πραγματικοί Μισθοί: Πιέσεις και Προβλέψεις
Οι μισθοί στην Ελλάδα έχουν δεχθεί ισχυρές πιέσεις από τον πληθωρισμό, και παρά τις ονομαστικές αυξήσεις, η αγοραστική δύναμη παραμένει χαμηλή.
Αρνητική Επίδραση Πληθωρισμού: Οι υψηλοί ρυθμοί πληθωρισμού των ετών 2022 και 2023 έπληξαν τους πραγματικούς μισθούς. Αν και το 2024 υπήρξε ανάκαμψη (+3,6%), ο επίμονος δομικός πληθωρισμός του 2025 (εκτιμάται στο 3,5%) αναμένεται να επιδράσει εκ νέου αρνητικά.
Σύγκριση Πραγματικής Αμοιβής:
Για το 2025, προβλέπεται μείωση της πραγματικής αμοιβής εργαζομένων κατά -0,1% στην Ελλάδα, σε αντίθεση με αύξηση 1,5% στην Ευρωζώνη.
Για το 2026, προβλέπεται αύξηση 1,1% στην Ελλάδα, ελαφρώς υψηλότερη από το 1,0% της Ευρωζώνης.
Χαμηλό Επίπεδο Αμοιβών: Ο καθαρός μέσος μηνιαίος μισθός, προσαρμοσμένος στο κόστος ζωής, παραμένει "καθαρά χαμηλότερος" στην Ελλάδα σε σχέση με τις περισσότερες χώρες της ΕΕ.
3. Η Αλληλεξάρτηση Μισθών και Παραγωγικότητας
Η έκθεση τονίζει ότι η βελτίωση των μισθών δεν μπορεί να γίνει αποκομμένα από την παραγωγικότητα:
Οικονομική Βιωσιμότητα: Μια περαιτέρω αύξηση των μισθών θα ήταν ευεργετική για τη συνολική ζήτηση, αλλά μόνο στον βαθμό που συνοδεύεται από βελτίωση της παραγωγικότητας.
Πιέσεις από την Αγορά Εργασίας: Η ελληνική αγορά εργασίας λειτουργεί με ελλείψεις προσωπικού ("σφιχτή" αγορά), γεγονός που αναγκάζει τους εργοδότες να αυξήσουν τις αποδοχές για να προσελκύσουν εργαζόμενους, ασκώντας ανοδικές πιέσεις στους μισθούς.
4. Κυβερνητικές Παρεμβάσεις για Ενίσχυση Εισοδήματος
Για να αντιμετωπιστούν οι πιέσεις στο διαθέσιμο εισόδημα, η έκθεση αναφέρει συγκεκριμένα μέτρα:
Μείωση Εισφορών: Μείωση ασφαλιστικών εισφορών κατά 1% το 2025 και επιπλέον 0,5% το 2027.
Αυξήσεις στο Δημόσιο: Οριζόντια αύξηση μισθών στο δημόσιο από τον Απρίλιο του 2026, ώστε ο εισαγωγικός μισθός να συμβαδίζει με τον κατώτατο μισθό.
Φορολογικές Ελαφρύνσεις: Αναμόρφωση της κλίμακας φορολογίας εισοδήματος το 2026.
