Μια νέα ελίτ υπαλλήλων, που θα ασχολούνται μόνο με τις δημόσιες συμβάσεις, δημιουργεί η κυβέρνηση με νέο νομοσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή και προβλέπει πλήθος παρεμβάσεων για να ενισχυθεί η διαφάνεια και να επιταχυνθούν οι διαγωνισμοί, λαμβάνοντας υπόψη και τις έντονες ανησυχίες που έχει εκφράσει η Κομισιόν για το θέμα.
Η Επιτροπή, στην τελευταία έκθεση ευρωπαϊκού εξαμήνου, επισήμαινε, μεταξύ άλλων, ότι αυξάνονται και έχουν φθάσει στο 54% του συνόλου οι διαγωνισμοί όπου εμφανίζεται μόνο ένας υποψήφιος. Τόνιζε, επίσης, ότι στην Ελλάδα παρατηρούνται οι μεγαλύτερες καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση διαγωνισμών, κάτι που έχει ιδιαίτερη σημασία αυτή την περίοδο, ενόψει της πίεσης για την έγκαιρη ολοκλήρωση των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης.
Το νομοσχέδιο του υπουργείου Ανάπτυξης περιλαμβάνει σημαντικές ρυθμίσεις για την επαγγελματική κατάρτιση και πιστοποίηση υπαλλήλων που θα ασχολούνται με τις δημόσιες συμβάσεις. Προκειμένου ο τομέας αυτός να καταστεί ελκυστικός, θεσπίζεται η παροχή οικονομικών, μη οικονομικών και υπηρεσιακών κινήτρων για την προσέλκυση και διατήρηση εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού.
Ειδικότερα, το νομοσχέδιο προβλέπει:
Σύσταση Μητρώου Επαγγελματιών Δημοσίων Συμβάσεων (Μ.Ε.ΔΗ.ΣΥ.): Το Μ.Ε.ΔΗ.ΣΥ. διακρίνεται σε δύο υπομητρώα: το Μητρώο Επαγγελματιών Δημοσίων Συμβάσεων Προμηθειών και Υπηρεσιών (Μ.Ε.ΔΗ.ΣΥ.-Π.Υ.) και το Μητρώο Επαγγελματιών Δημοσίων Συμβάσεων Έργων και Τεχνικών Μελετών (Μ.Ε.ΔΗ.ΣΥ.-Ε.Τ.Μ.).
Προϋποθέσεις και Λόγοι Διαγραφής: Ορίζονται οι ελάχιστες προϋποθέσεις για την εγγραφή στο Μ.Ε.ΔΗ.ΣΥ., οι οποίες αποσκοπούν στην προσέλκυση και διατήρηση προσωπικού με τα απαραίτητα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα. Επίσης, προσδιορίζονται οι περιπτώσεις διαγραφής από το Μ.Ε.ΔΗ.ΣΥ., όπως η μη ουσιαστική ενασχόληση με το αντικείμενο ή η μη έγκαιρη επαναπιστοποίηση γνώσεων.
Πιστοποίηση σε Δύο Επίπεδα: Η πιστοποίηση λαμβάνει χώρα σε δύο επίπεδα: γενικών γνώσεων (επίπεδο 1) και ειδικών γνώσεων (επίπεδο 2). Το επίπεδο 1 αφορά τις βασικές γνώσεις των υπαλλήλων στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων, ενώ το επίπεδο 2 απευθύνεται σε στελέχη κεντρικών αρχών αγορών, οι οποίοι έχουν ήδη πιστοποιηθεί στο επίπεδο 1.
Διάρκεια και Επαναπιστοποίηση: Η πιστοποίηση έχει ισχύ για τρία (3) έτη και απαιτείται εκ νέου πιστοποίηση για τη διατήρησή της, μέσω εξεταστικής διαδικασίας ή προγράμματος επαναπιστοποίησης.
Υπηρεσιακές Διευκολύνσεις Προβλέπονται υπηρεσιακές διευκολύνσεις για τους συμμετέχοντες στο πρόγραμμα πιστοποίησης, ενώ δίνεται προτεραιότητα σε υπαλλήλους που υπηρετούν σε οργανικές μονάδες με αρμοδιότητα την υποστήριξη ή διενέργεια διαδικασιών δημοσίων συμβάσεων.
Υπηρεσιακή Κατάσταση και Καθήκοντα: Ρυθμίζονται ζητήματα σχετικά με την υπηρεσιακή κατάσταση, τα ειδικά καθήκοντα και τις υποχρεώσεις των εγγεγραμμένων στο Μ.Ε.ΔΗ.ΣΥ. υπαλλήλων. Εξαιρούνται καθήκοντα ελέγχου και πληρωμής, καθώς και ελεγκτικά καθήκοντα άλλων μηχανισμών πλην της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ..
Κίνητρα: Καθορίζονται επιπρόσθετα κίνητρα για τους εγγεγραμμένους υπαλλήλους, όπως χρηματική αποζημίωση, προωθημένη βαθμολογική κατάταξη, προβάδισμα για επιλογή προϊσταμένου σε οργανικές μονάδες δημοσίων συμβάσεων, και διευρυμένη δυνατότητα εξ αποστάσεως εργασίας (έως 60 εργάσιμες ημέρες). Τα κίνητρα παύουν να ισχύουν με τη διαγραφή από το Μ.Ε.ΔΗ.ΣΥ..
Σύσταση Τμήματος Δημοσίων Συμβάσεων στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης (Ε.Σ.Δ.Δ.Α.): Προβλέπεται η σύσταση τμήματος στην Ε.Σ.Δ.Δ.Α. για την εκπαίδευση υπαλλήλων υψηλού επιπέδου, με τους αποφοίτους να θεωρούνται πιστοποιημένοι στο επίπεδο 1 και να εγγράφονται στο Μ.Ε.ΔΗ.ΣΥ..
Προετοιμασία, ανάθεση συμβάσεων και έννομη προστασία
Επιπλέον, το νομοσχέδιο περιλαμβάνουν διατάξεις για απλούστερες και πιο αποτελεσματικές διαδικασίες διαγωνισμών. Μεταξύ άλλων,
- Απλοποιείται η διαδικασία της απευθείας ανάθεσης με την αφαίρεση υποχρεωτικών γραφειοκρατικών βημάτων. Όλες οι προσκλήσεις δημοσιεύονται στο Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων (ΚΗΜΔΗΣ) πέντε τουλάχιστον ημέρες πριν την ανάθεση.
- Ανασυντίθενται οι επιτροπές εξέτασης μέτρων αυτοκάθαρσης σε δύο θεματικές (προμηθειών/υπηρεσιών και έργων/μελετών) για αύξηση της αποτελεσματικότητας και ταχύτητας έκδοσης αποφάσεων. Για συμβάσεις αξίας έως 30.000 ευρώ, εξετάζονται μόνο οι υποχρεωτικοί λόγοι αποκλεισμού.
- Επιτρέπεται η διατύπωση οικονομικής προσφοράς είτε ως τιμή μονάδας είτε ως ποσοστό έκπτωσης.
- Καταργούνται οι προβλέψεις περί δυνατότητας κατακύρωσης μικρότερων ή μεγαλύτερων ποσοτήτων αγαθών ή υπηρεσιών από αυτές που αναφέρονται στη σύμβαση, εκτός αν προβλέπονται σε σαφείς, ακριβείς και ρητές ρήτρες αναθεώρησης.
- Προβλέπεται η ανάρτηση του συνόλου της διακήρυξης ενός διαγωνισμού στο πρόγραμμα "Διαύγεια" και όχι μόνο της περίληψης.
- Για κυρώσεις ήσσονος αξίας (έως 3% της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης) που έχουν επιβληθεί σε εταιρείες για πλημμελή εκτέλεση δημόσιων συμβάσεων προβλέπεται ότι δεν θεωρούνται σοβαρή πλημμέλεια, εφόσον έχουν εξοφληθεί πλήρως, ώστε να μπορούν οι εταιρείες να συμμετέχουν σε διαγωνισμούς.
- Η προθεσμία για την άσκηση προδικαστικής προσφυγής κατά διακήρυξης διαγωνισμού ορίζεται στις δεκαπέντε (15) ημέρες από τη δημοσίευσή της.
- Σε περίπτωση προσφυγής, ο φάκελος της υπόθεσης διαβιβάζεται στο δικαστήριο από την αναθέτουσα αρχή. Επίσης, αυξάνεται το ύψος του παραβόλου για την άσκηση δικαστικών προσφυγών (από 500-5.000 ευρώ σε 1.500-50.000 ευρώ και από 0,1% σε 0,5% της εκτιμώμενης αξίας).
