Με σταθερό βηματισμό κινείται η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για την έκδοση του ψηφιακού ευρώ, ασκώντας πίεση στους ευρωπαϊκούς θεσμούς να ολοκληρώσουν το σχετικό θεσμικό πλαίσιο το συντομότερο δυνατό καθώς, όπως τόνισε σήμερα η Κριστίν Λαγκάρντ, η κυκλοφορία του ψηφιακού ευρώ είναι βασικό στοιχείο της νομισματικής κυριαρχίας της Ευρώπης. Παράλληλα, η Λαγκάρντ και ο διοικητής της Τράπεζας της Ιταλίας, Φάμπιο Πανέτα, έδωσαν αυστηρή απάντηση στους κύκλους των εμπορικών τραπεζών της Ευρώπης και σε πολιτικούς, οι οποίοι θέτουν σε αμφισβήτηση το ψηφιακό ευρώ.
«Είναι ζωτικής σημασίας να υιοθετηθεί ταχέως ο κανονισμός για τη θέσπιση του ψηφιακού ευρώ», τονίζεται (και) στη σημερινή ανακοίνωση του Συμβουλίου της ΕΚΤ, το οποίο, ταυτόχρονα, έκανε ένα ακόμη βήμα, αποφασίζοντας σήμερα τη μετάβαση στην επόμενη (και τελευταία, από τεχνική άποψη) φάση του έργου του ψηφιακού ευρώ, μετά την επιτυχή ολοκλήρωση της προπαρασκευαστικής φάσης που είχε ξεκινήσει τον Νοέμβριο του 2023. Η απόφαση αυτή σηματοδοτεί την επιτάχυνση των εργασιών για την πιθανή έκδοση ενός ψηφιακού μέσου πληρωμής, το οποίο θα συμπληρώσει τα φυσικά μετρητά.
Η ΕΚΤ σηματοδοτεί προς τους πολιτικούς θεσμούς της Ευρώπης (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, Κοινοβούλιο, Κομισιόν) ότι δεν πρέπει να χαθεί άλλος χρόνος, τονίζοντας ότι, εφόσον ολοκληρωθεί το θεσμικό πλαίσιο το 2026, η κυκλοφορία του ψηφιακού ευρώ θα είναι δυνατή το 2029.
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση και σχολιάζοντας τις αμφιβολίες που εκφράζονται από πολιτικούς και τραπεζικούς κύκλους για το εγχείρημα (οι τράπεζες θεωρούν ότι απειλούνται από το γεγονός ότι ένα μικρό μέρος των καταθέσεων θα φύγει από τις εμπορικές τράπεζες και θα περάσει στην κεντρική τράπεζα), η Κριστίν Λαγκάρντ έδωσε μια αρκετά αυστηρή απάντηση: υπογράμμισε ότι το χρήμα κεντρικής τράπεζας (δηλαδή τα κέρματα και χαρτονομίσματα και, αργότερα, το ψηφιακό ευρώ) αποτελεί την άγκυρα του νομισματικού συστήματος. Η ψηφιακή εκδοχή του ευρώ, όπως υπογράμμισε, θα συμβάλλει στη διατήρηση της θέσης του χρήματος κεντρικής τράπεζας στην ψηφιακή εποχή και δεν είναι «ένα project χωρίς σκοπό», όπως χαρακτηριστικά είπε.
Ο Φάμπιο Πανέτα, που είναι και ο πνευματικός πατέρας του ψηφιακού ευρώ, υπογράμμισε από την πλευρά του ότι τα κόστη για το ψηφιακό ευρώ που θα επιβαρύνουν τις τράπεζες είναι ελάχιστα, μόλις 3% των δαπανών τους για τεχνολογικές επενδύσεις ετησίως. Από την άλλη, θα πάψουν να κυριαρχούν διεθνείς οργανισμοί πληρωμών στην Ευρώπη (σήμερα έχουν τα δύο τρίτα των συναλλαγών), ενώ οι τράπεζες θα αποκτήσουν μια νέα ψηφιακή υποδομή γα να επεκτείνουν τις εργασίες τους.
Το ψηφιακό ευρώ στον διάδρομο απογείωσης
Σύμφωνα με τη σημερινή ανακοίνωση της ΕΚΤ, η νέα φάση προετοιμασίας αποσκοπεί στην εξασφάλιση της τεχνικής ετοιμότητας για την πρώτη έκδοση. Ωστόσο, η τελική απόφαση για την έκδοση και την ημερομηνία έναρξης θα ληφθεί μόνο μετά την ψήφιση της σχετικής νομοθεσίας.
Το χρονοδιάγραμμα που θέτει η ΕΚΤ έχει ως εξής:
-
Νομοθεσία (2026): Με την παραδοχή ότι οι Ευρωπαίοι συννομοθέτες θα εκδώσουν τον κανονισμό για τη θέσπιση ψηφιακού ευρώ μέσα στο 2026.
-
Πιλοτικό Πρόγραμμα (μέσα 2027): Μια πιλοτική άσκηση και οι πρώτες συναλλαγές θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν από τα μέσα του 2027.
-
Πιθανή Πρώτη Έκδοση (2029): Το Ευρωσύστημα θα μπορούσε να είναι έτοιμο για μια ενδεχόμενη πρώτη έκδοση του ψηφιακού ευρώ εντός του 2029.
Σύμφωνα με την ΕΚΤ, το έργο έχει στόχο να καταστήσει το ευρώ κατάλληλο για το μέλλον, προετοιμάζοντας την έκδοση «ψηφιακών μετρητών». Καθώς οι ψηφιακές συναλλαγές αυξάνονται, το ψηφιακό ευρώ κρίνεται επιτακτικό ως ένα δημόσιο ψηφιακό μέσο πληρωμής που θα:
-
Συμπληρώνει τα μετρητά, μεταφέροντας τα οφέλη τους (απλότητα, προστασία ιδιωτικής ζωής, αξιοπιστία, διαθεσιμότητα σε όλη τη ζώνη του ευρώ) στις ψηφιακές πληρωμές.
-
Διασφαλίζει την ελευθερία επιλογής και την ιδιωτική ζωή των Ευρωπαίων.
-
Προστατεύει τη νομισματική κυριαρχία και την οικονομική ασφάλεια της Ευρώπης.
-
Προωθεί την καινοτομία στις πληρωμές και συμβάλλει στην ανταγωνιστικότητα, ανθεκτικότητα και συμπερίληψη των ευρωπαϊκών πληρωμών.
Οι τρεις βασικοί άξονες της νέας φάσης
Το Ευρωσύστημα θα επικεντρωθεί στους εξής τομείς:
-
Τεχνική ετοιμότητα: Ανάπτυξη των τεχνικών θεμελίων, αρχική διαμόρφωση και πιλοτική εφαρμογή του συστήματος.
-
Συμμετοχή φορέων της αγοράς: Οριστικοποίηση του εγχειριδίου κανόνων, έρευνες χρηστών και δοκιμή του συστήματος με τη συνεργασία παρόχων πληρωμών, εμπόρων και καταναλωτών.
-
Στήριξη της νομοθετικής διαδικασίας: Συνέχιση της παροχής τεχνικής συνδρομής στους συννομοθέτες της ΕΕ.
Κόστος και οικονομική επίπτωση
Το κόστος ανάπτυξης του ψηφιακού ευρώ εκτιμάται γύρω στα 1,3 δισεκ. ευρώ μέχρι την πρώτη έκδοση εντός του 2029. Το ετήσιο λειτουργικό κόστος προβλέπεται σε περίπου 320 εκατ. ευρώ ετησίως από το 2029 και μετά. Το κόστος αυτό θα επιβαρύνει το Ευρωσύστημα, όπως και η έκδοση των τραπεζογραμματίων, και αναμένεται να αντισταθμίζεται από το παραγόμενο νομισματικό εισόδημα.
Επιπλέον, οι εργασίες έδειξαν ότι:
-
Το κόστος για τις τράπεζες θα είναι περιορισμένο, παρόμοιο με αυτό που προέκυψε από την εφαρμογή της οδηγίας για τις υπηρεσίες πληρωμών.
-
Οι δικλίδες ασφαλείας (όπως τα όρια διακράτησης) θα διασφαλίσουν ότι δεν θα δημιουργηθούν κίνδυνοι για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
-
Το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να ενισχύσει τον ανταγωνισμό στην ευρωπαϊκή αγορά πληρωμών, καθώς οι τράπεζες και οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών θα μπορούν να αξιοποιήσουν τα ανοικτά πρότυπά του για να επεκτείνουν την εμβέλειά τους σε όλη τη ζώνη του ευρώ.
Επιτεύγματα της προπαρασκευαστικής φάσης (2023-2025)
Η προπαρασκευαστική φάση οδήγησε σε σημαντικά αποτελέσματα, μεταξύ των οποίων:
-
Ανάπτυξη του σχεδίου εγχειριδίου κανόνων για το σύστημα του ψηφιακού ευρώ.
-
Επιλογή παρόχων για τις συνιστώσες και τις συναφείς υπηρεσίες του.
-
Επιτυχής λειτουργία πλατφόρμας καινοτομίας για δοκιμές με συμμετέχοντες στην αγορά.
-
Διερεύνηση της προσαρμογής του ψηφιακού ευρώ στο οικοσύστημα πληρωμών, με συμπέρασμα ότι θα ενισχύσει τον ανταγωνισμό.
Το Ευρωσύστημα τονίζει ότι η διαφάνεια και η στενή συνεργασία με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη θα συνεχίσουν να είναι θεμελιώδεις για την υλοποίηση του έργου.
