Χρέη ύψους άνω των 22 δισ. ευρώ, έχει διαγράψει η Εφορία τα τελευταία χρόνια, αναγνωρίζοντας ότι δεν πρόκειται ποτέ να τα εισπράξει.
Η διαγραφή των χρεών προς το Δημόσιο, που συνεχίστηκε και στο πεντάμηνο Ιανουαρίου – Μαΐου του 2020 γίνεται μετά από μια διαδικασία εφαρμογής κανόνων και ελέγχων, αλλά το συμπέρασμα είναι, πως από τα 105,5 δισ. ευρώ, που είναι το σύνολο των χρεών προς το δημόσιο, από επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα, δεν πρόκειται να εισπραχθεί, παρά μόνο ένα μέρος τους.
Ενδεικτική του προβλήματος με τα συσσωρευμένα χρέη προς το δημόσιο είναι η περίπτωση της ρύθμισης των χρεών, σε έως 120 δόσεις, που εφαρμόστηκε από τον Μάιο του 2019. Παρότι ήταν η πιο γενναιόδωρη ρύθμιση που έγινε ποτέ, σε αυτή εντάχθηκαν χρέη μόλις 5,9 δισ. ευρώ, επί συνόλου 105,5 δισ. ευρώ, που σημαίνει ότι οι οφειλέτες, δεν μπορούν, δεν θέλουν ή έχουν εξασφαλίσει ότι η Εφορία δεν μπορεί να τους κυνηγήσει για να τα εισπράξει, μέσω κατασχέσεων καταθέσεων, ακινήτων και λοιπών περιουσιακών στοιχείων.
Εξάλλου, μόλις 79 ΑΦΜ χρωστούν στο δημόσιο το ποσό των 34,15 δισ. ευρώ, το οποίο, φυσικά είναι εξαιρετικά δύσκολο να πληρωθεί.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ΑΑΔΕ, το σύνολο των ληξιπρόθεσμων χρεών προς το δημόσιο, στο τέλος του περασμένου Μαΐου ανήλθε σε 105,5 δισ. ευρώ. Από το ποσό αυτό, τα 22,22 δισ. ευρώ, χαρακτηρίζονται από την ΑΑΔΕ ως ανεπίδεκτα είσπραξης.
Εντός του 2020, μέχρι τον Μάιο διαγράφηκαν χρέη ύψους 687 εκατ. ευρώ, ενώ το 2019 οι διαγραφές έφτασαν σε 3,42 δισ. ευρώ.
Στο πλαίσιο αυτό, το ποσό στο οποίο επικεντρώνεται το ελεγκτικό ενδιαφέρον εστιάζεται στο ποσό των 83,24 δισ. ευρώ. Ωστόσο, ούτε η είσπραξη του ποσού αυτού είναι εφικτή, αφού περιλαμβάνει και χρέη τα οποία χρονίζουν επί δεκαετίες και πολλά προέρχονται από εταιρείες και φορολογούμενους που σήμερα δεν υπάρχουν.
Όμως, για να χαρακτηριστεί ένα χρέος ως ανεπίδεκτο είσπραξης, απαιτείται η εφαρμογή μιας συγκεκριμένης διαδικασίας, η οποία περιλαμβάνει διάφορα στάδια ελέγχων.
Η Εφορία πριν διαγράψει το χρέος οφειλέτη του Δημοσίου, πραγματοποιεί ελέγχους για τον εντοπισμό περιουσιακών στοιχείων όχι μόνον του ίδιου, αλλά και των μελών της οικογενείας του, άλλων συγγενών και συνυπόχρεων προσώπων, σε το Κτηματολόγιο, τα υποθηκοφυλακεία, τράπεζες εσωτερικού και εξωτερικού για καταθέσεις, θυρίδες, χρηματιστηριακές και επενδυτικές εταιρείες για μετοχές και μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων.
Με το ενδελεχή αυτόν έλεγχο, διαχωρίζονται τα χρέη από εκείνα που θεωρούνται εισπράξιμα, από τα χρέη τα οποία είναι αδύνατο να εισπραχθούν.
Σημειώνεται ότι στην πραγματικότητα δεν διαγράφονται, αλλά χαρακτηρίζονται ανεπίδεκτα είσπραξης, με μια σειρά αυστηρών διαδικασιών. Δηλαδή μπαίνουν στην άκρη, ώστε οι εισπρακτικές υπηρεσίες να ασχοληθούν με τα χρέη που είναι εισπράξιμα. Στην πράξη, βέβαια, παύουν να ασχολούνται οι εισπρακτικές υπηρεσίες, οι οποίες επικεντρώνονται στα φρέσκα χρέη, ενώ τα παλαιά χρέη θα σβήσουν οριστικά μόλις επέλθει ο χρόνος της παραγραφής τους.
Επίσης, για τα χρέη, τα οποία χαρακτηρίζονται ως μη εισπράξιμα, παρατείνεται για μια επιπλέον δεκαετία η παραγραφή τους ώστε να υπάρχει η ασφάλεια, ότι εάν βρεθεί στην περίοδο αυτή κάποιο περιουσιακό στοιχείο, να κατασχεθεί έναντι του χρέους.
Τι ελέγχεται πριν διαγραφούν
Για να χαρακτηριστεί ένα χρέος ως ανεπίδεκτο είσπραξης, διενεργούνται οι ακόλουθες ενέργειες:
- Λήφθηκαν όλα τα προβλεπόμενα ασφαλιστικά, διοικητικά, δικαστικά και αναγκαστικά μέτρα σε βάρος του οφειλέτη.
- Διενεργήθηκε εκτεταμένη έρευνα για τον εντοπισμό κάθε κινητής ή ακίνητης περιουσίας και λήφθηκε αντίγραφο της μερίδας του οφειλέτη τουλάχιστον από τα υποθηκοφυλακεία και τα κτηματολογικά γραφεία του τόπου κατοικίας, επαγγελματικής δραστηριότητας και του τόπου καταγωγής.
- Διερευνήθηκε και διαπιστώθηκε ότι δεν υπόκεινται σε διάρρηξη, λόγω καταδολίευσης, μεταβιβάσεις περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη.
- Ολοκληρώθηκε η έρευνα για τον εντοπισμό χρηματικών απαιτήσεων, όπως μισθωμάτων, μισθών, συντάξεων, απαιτήσεων στις τράπεζες και τα λοιπά πιστωτικά ιδρύματα, τη μεταφορά χρημάτων ή άλλων περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη στο εξωτερικό και την απόληψη τόκων από το εξωτερικό.
- Διερευνήθηκε κάθε στοιχείο που περιλαμβάνεται στα εκάστοτε πρόσφορα διαθέσιμα ηλεκτρονικά μέσα στη Φορολογική Διοίκηση και στο φυσικό φάκελο του οφειλέτη, όπως φορολογικές δηλώσεις, δηλώσεις μητρώου, ισολογισμοί και λοιπές χρηματοοικονομικές καταστάσεις, έντυπα πληροφοριών για περιουσιακά στοιχεία. Ειδικά για τις οφειλές στα Τελωνεία ο οριζόμενος ελεγκτής θα απευθύνεται στην αρμόδια Φορολογική Αρχή για τη λήψη των ανωτέρω απαιτούμενων στοιχείων.
- Σε περίπτωση πτώχευσης του οφειλέτη, έχει κηρυχθεί η παύση των εργασιών της πτώχευσης ή έχει επέλθει περάτωση αυτής, τα οποία διαπιστώνονται με κάθε πρόσφορο μέσο, όπως κοινοποίηση δικαστικής απόφασης και έλεγχος τελεσιδικίας αυτής, όταν απαιτείται από το νόμο, λήψη πιστοποιητικού από το αρμόδιο πτωχευτικό δικαστήριο σχετικά με την πορεία της πτώχευσης ή έρευνα στη μερίδα του οφειλέτη που τηρείται στο ανωτέρω δικαστήριο.
- Όλες οι ανωτέρω έρευνες, ενέργειες και μέτρα έχουν ολοκληρωθεί ή ληφθεί και κατά των συνυπόχρεων προσώπων χωρίς να προκύψει δυνατότητα αποπληρωμής τους χρέους.
- Η δέσμευση του συνόλου (100% και ανεξαρτήτως του χρόνου σύναψης της σύμβασης μεταξύ του οφειλέτη ή των συνυπόχρεων προσώπων και του πιστωτικού ιδρύματος), των καταθέσεων, των πάσης φύσεως λογαριασμών και παρακαταθηκών, μέχρι του ύψους των οφειλών προς το Δημόσιο και των συμβεβαιωμένων οφειλών προς τρίτους, επεκτείνεται στο περιεχόμενο των θυρίδων σε τράπεζες ή άλλα πιστωτικά ιδρύματα, προκειμένου να αποτραπεί η απόκρυψη περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη και να επιβληθούν τα προβλεπόμενα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης.
