Βασιλεύουν... ανενόχλητα τα κυκλώματα λαθρεμπορίου και νοθείας στην αγορά καυσίμων, με τον Σύνδεσμο Εταιρειών Εμπορίας να αναγνωρίζει ουσιαστικά ότι το βασικό σύστημα ελέγχου της διακίνησης καυσίμων, τα πολυσυζητημένα συστήματα εισροών - εκροών, είναι εντελώς διάτρητα και αναποτελεσματικά. Ο ΣΕΕΠΕ εκπέμπει SOS στην κυβέρνηση, ζητώντας να λειτουργήσει αποτελεσματικά ο ελεγκτικός μηχανισμός, με την ΑΑΔΕ σε ρόλο κεντρικού συντονιστή, όπως προβλέπει ο νέος νόμος για το λαθρεμπόριο, που ισχύει από τα τέλη του 2020 αλλά παραμένει ουσιαστικά ανεφάρμοστος.
Μιλώντας χθες σε δημοσιογράφους, ο πρόεδρος του ΣΕΕΠΕ Γιάννης Αληγιζάκης, ο αντιπρόεδρος Δημήτρης Κονταξής και ο γραμματέας Χρήστος Τζόλας εντόπισαν τρία βασικά πεδία δραστηριότητας των λαθρεμπόρων στην αγορά καυσίμων: Λαθρεμπόριο στο πετρέλαιο κίνησης και στο υγραέριο κίνησης, παράνομες παρεμβάσεις στη λειτουργία των αντλιών και νόθευση με χημικές ουσίες.
Νοθεία μεγάλης κλίμακας
Η έξαρση της παραβατικότητας στην αγορά καυσίμων, με θύματα το κράτος και τους καταναλωτές, έχει προσλάβει εδώ και πολλούς μήνες ανεξέλεγκτες διαστάσεις, ιδίως σε ό,τι αφορά τις «πειραγμένες» αντλίες, ώστε να παραδίδονται στους καταναλωτές ακόμη και 10% λιγότερα καύσιμα σε κάθε γέμισμα, αλλά στη μαζική εισαγωγή χημικών διαλυτών από τη Βουλγαρία, οι οποίοι είναι πολύ φθηνότεροι από τη βενζίνη και χρησιμοποιούνται για νοθεία σε μεγάλη κλίμακα και χωρίς ως τώρα να έχουν καταφέρει οι αρχές κάποιο σοβαρό πλήγμα στα κυκλώματα, με εξαίρεση κάποιες κατασχέσεις βυτιοφόρων από την ΑΑΔΕ.
Το μεγάλο πρόβλημα, όμως, που βρίσκεται στο υπόβαθρο αυτής της χωρίς προηγούμενο έξαρσης της παρανομίας στον χώρο των καυσίμων είναι τα εντελώς αποτυχημένα, όπως αποδεικνύεται, συστήματα ελέγχου εισροών εκροών, που άρχισαν να εγκαθίστανται από τις αρχές του 2010 στα πρατήρια, με νομοθετική ρύθμιση του Κωστή Χατζηδάκη, το 2009. Για να θεσπιστεί η διάταξη αυτή είχαν ασκήσει ισχυρή πίεση οι εταιρείες εμπορίας πετρελαιοειδών, προβάλλοντας τότε τα συστήματα αυτά περίπου σαν πανάκεια για τα προβλήματα της αγοράς.
"Τρύπιο" σύστημα
Έντεκα χρόνια αργότερα, αναγνωρίζεται και από τη διοίκηση του ΣΕΕΠΕ ένα από τα βασικά προβλήματα που είχαν εξαρχής επισημανθεί από παράγοντες της αγοράς καυσίμων. Ότι το λογισμικό των συστημάτων εισροών - εκροών δεν είναι πιστοποιημένο. Αυτό εξηγεί πώς καταφέρνουν οι επιτήδειοι να προσθέτουν διαλύτες, να κάνουν ελλειμματικές παραδόσεις καυσίμων από «πειραγμένες» αντλίες κ.ο.κ., χωρίς να εμφανίζονται ανακολουθίες στις καταγραφές των συστήματος εισροών εκροών, που θα επέτρεπαν στις αρχές να προχωρούν σε ελέγχους και να επιβάλλουν κυρώσεις.
Το λογισμικό των συστημάτων, όπως είναι κοινό μυστικό στην αγορά, παρακάμπτεται πολύ εύκολα με τεχνικές παρεμβάσεις, με αποτέλεσμα να μην έχουν χρησιμότητα σήμερα στη «μάχη» κατά του λαθρεμπορίου.
Ο ΣΕΕΠΕ έχει καταλήξει σε μνημόνιο συνεργασίας με την ΑΑΔΕ, μέσω του οποίου επιχειρείται να αντιμετωπισθεί αυτό πρόβλημα με τα μη πιστοποιημένα συστήματα των πρατηρίων, το οποίο προβλέπει μετάδοση στοιχείων σε πραγματικό χρόνο στην ΑΑΔΕ και αξιοποίηση της πλατφόρμας mydata. Όμως, είναι εντελώς αμφίβολο το αποτέλεσμα αυτής της πρωτοβουλίας, όταν ήδη έχουν εγκατασταθεί σε όλα τα πρατήρια, με αρκετά σημαντικές επενδύσεις, συστήματα που βασίζονται σε διάτρητο λογισμικό και καταγράφουν-μεταδίδουν ό,τι επιθυμεί κάθε παραβάτης.
Νόμος στα χαρτιά
Η προβληματική λειτουργία των ελεγκτικών μηχανισμών αποκαλύπτεται και από το γεγονός ότι ο ΣΕΕΠΕ σήμερα, στα τέλη Οκτωβρίου προβάλλει το αίτημα προς την κυβέρνηση να ορισθεί η ΑΑΔΕ ως υπεύθυνος συντονιστής/διαχειριστής με αποφασιστικές αρμοδιότητες για την ολοκλήρωση και αποτελεσματική λειτουργία όλου του έργου της καταπολέμησης του λαθρεμπορίου.
Αυτό όμως ήδη έχει νομοθετηθεί από τον Δεκέμβριο του 2020. Εκτοτε ελάχιστα έχουν αλλάξει στη λειτουργία των μηχανισμών ελέγχου, αφού ο νόμος παραμένει κατ' ουσίαν ανεφάρμοστος, επειδή δεν έχουν εκδοθεί από την κυβέρνηση οι απαιτούμενες υπουργικές αποφάσεις, κάτι που εγείρει σοβαρά ερωτήματα για την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης να λάβει ουσιαστικά μέτρα.
Ο ΣΕΕΠΕ ζητεί την υπογραφή των εκκρεμών KYA, τη στελεχιακή ενίσχυση της ΑΑΔΕ, την επίσπευση δικαστικών υποθέσεων και τη σφράγιση πρατηρίων που ελέγχονται για παραβατικότητα. Όπως εκτιμούν οι εταιρείες εμπορίας, το κράτος χάνει έσοδα 100 - 150 εκατ. ευρώ από το λαθρεμπόριο και τη νοθεία, ενώ οι καταναλωτές χάνουν 50 - 90% ευρώ.
Σε ό,τι αφορά την κίνηση στην αγορά καυσίμων φέτος, ο ΣΕΕΠΕ έδωσε στοιχεία που δείχνουν ότι και φέτος οι πωλήσεις μειώνονται συνολικά κατά 7%, ενώ το 2020 είχαν συρρικνωθεί κατά 8%, με μεγαλύτερη μείωση στη βενζίνη (-17%) λόγω των περιοριστικών μέτρων. Φέτος παρατηρείται ανάκαμψη στις πωλήσεις βενζίνης και πετρελαίου κίνησης, ενώ μειώνονται οι πωλήσεις πετρελαίου θέρμανσης λόγω των υψηλών τιμών.
