Να μην «βυθιστούν» στη λήθη τα ξύλινα σκάφη, οι τελευταίοι μάρτυρες της μακραίωνης ναυτικής ιστορίας στην Ελλάδα, επιδιώκει η έκθεση για την άυλη πολιτιστική κληρονομιά «Τα καΐκια που πληγώναμε», που εγκαινιάζεται το Σάββατο 16 Μαρτίου από τις 14:30 το μεσημέρι έως τις 20:00 το βράδυ στην κόκκινη αίθουσα της Οθωνικής Αυλής στο πάρκο «Αντ. Τρίτση».
Όπως υποστηρίζουν οι συντελεστές της έκθεσης, η αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία «Ορίζοντας Γεγονότων», αν η πραγματική ιστορία του ανθρώπου είναι ο αγώνας του ενάντια στη λήθη, η σύγχρονη τέχνη βρίσκεται σε διαρκή ανοιχτό διάλογο με τις πολιτισμικές εγγραφές που υφαίνουν μια παγκόσμια κληρονομιά.
Η έκθεση με τίτλο «Τα Καΐκια που Πληγώναμε», είναι αφιερωμένη στην άυλη πολιτιστική κληρονομιά και στην ενεργοποίηση, ευαισθητοποίηση και διάσωση των μικρών αλιευτικών.
Όπως επισημαίνουν οι συντελεστές της έκθεσης, πραγματεύεται το ζήτημα της «επιβεβλημένης λήθης» μέσα από την παράλογη καταστροφή των ξύλινων σκαφών στην Ελλάδα με αφορμή τις επιδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μια καταστροφή που συμβαίνει εδώ και τρεις δεκαετίες, με συνέπεια να έχει χαθεί πάνω από τα 2/3 του αλιευτικού στόλου και χωρίς καμία μέριμνα για τη διάσωση μιας «θαλασσινής αρχιτεκτονικής» όπου η τέχνη συμβιώνει με την εργασία και τη ζωή.
Από τα πανάρχαια χρόνια υπήρχε μια τεράστια ποικιλία πλοίων, καθώς οι Έλληνες αγάπησαν και ανέπτυξαν πολιτισμούς κοντά στη θάλασσα, συνυφασμένους με το ταξίδι. Στα νεότερα χρόνια οι σκούνες, τα περάματα, τα τρεχαντήρια, τα καϊκια, τα μπρίκια, οι γολέτες κ.α. ήταν μέρος της ζωής των θαλασσινών και μέρος της ελληνικής παράδοσης και της παγκόσμιας κληρονομιάς. Τα εναπομείναντα αλιευτικά είναι σημαντικό μέρος της μακραίωνης ναυτικής ιστορίας και ενός τρόπου ζωής, που τείνει να εξαφανιστεί με τρόπο μη αναστρέψιμο.
«Βάσει της οδηγίας της ΕΕ για την υπεραλίευση, που εκδόθηκε το 1991 και τροποποιήθηκε προς το χειρότερο το 2014, επιδοτούνται γενναιόδωρα οι αλιείς να εγκαταλείψουν το επάγγελμά τους και να καταστρέψουν ολοσχερώς τα καΐκια τους. Τότε, πριν σχεδόν τριάντα χρόνια, ξεκίνησε αυτή η πολιτισμική αλλοίωση στο τοπίο μας. Μέχρι σήμερα έχουν καταστραφεί πάνω από 13.000 ξύλινα σκαριά, χωρίς να έχει αντιμετωπισθεί το πρόβλημα της υπεραλίευσης, αφού συνεχίζουν μεγάλες μηχανότρατες να γδέρνουν τον βυθό.
Η επίμαχη οδηγία αφορά στην καταστροφή των παραδοσιακών ξύλινων, κυρίως των μικρών, για αντικατάστασή τους από "σύγχρονα" εργαλεία» τονίζει η εικαστικός και μέλος της «Ορίζοντας Γεγονότων», Λυδία Μαργαρώνη και συνεχίζει:
«Τα παραδοσιακά ξύλινα σκαριά που κοσμούν τα λιμάνια των νησιών, αλωνίζουν τις θάλασσες και στη συλλογική μνήμη είναι μέρος του πολιτισμού μας, χάνονται ανεπιστρεπτί. Αυτά τα κομψοτεχνήματα σύμβολα της ναυτοσύνης μας, είναι ελληνικής κατασκευής προϊόντα πλήθους ταρσανάδων που εγκαταλείπονται και αφανίζονται. Χειροποίητα από μαστόρους καραβομαραγκούς, που έχουν εναρμονίσει τη μοναδική φόρμα των έργων τους με το ελληνικό τοπίο, την ιδιαιτερότητα των θαλασσών μας και την χρηστικότητα».
Η έκθεση βρίσκεται σε διαρκή κίνηση ανά την Ελλάδα, ενσωματώνοντας μαρτυρίες, εμπειρίες, συμμετοχές. Μετά το δήμο Πειραιά, Καβάλας, Ιερισσού, Π. Φαλήρου και την Μητρόπολη Δημητριάδος, ήρθε η ώρα του Φορέα Διαχείρισης του Μητροπολιτικού Πάρκου Τρίτση, της τοπικής καλλιτεχνικής ομάδας «ΙΡΙΔΑ», της Κοιν.Σ.Επ. «Ανοιχτός Κήπος» και του Μουσικού Σχολείου Ιλίου με την περιβαλλοντική του ομάδα να υποδεχτούν τα «πληγωμένα» καΐκια.
Στα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθεί μουσική εκδήλωση από το Μουσικό Σχολείο Ιλίου με τραγούδια για τη θάλασσα, θεατρικό παιχνίδι και συναυλία. Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 7 Απριλίου.
