Το παγκόσμιο επαγγελματικό ποδόσφαιρο – πρωτίστως το ευρωπαϊκό – είναι σίγουρα μιά “φούσκα”. Τα ποσά που δίνονται(;) σε συμβόλαια ποδοσφαιριστών κινούνται πέραν πάσης φαντασίας και οικονομικής λογικής. Το ίδιο και οι αξίες των ομάδων - των λίγων που αλλάζουν ιδιοκτησιακό σχήμα.
Ολα “φούσκωσαν” σιγά-σιγά τις δύο τελευταίες δεκαετίες, με την έλευση στην Ευρώπη των Αράβων με τους πακτωλούς πετροδολαρίων. Παρά τους ελέγχους από την UEFA στα οικονομικά των ομάδων η ροή χρήματος συνεχίζεται και τιμές/αξίες παραμένουν στα ύψη.
Στην Ελλάδα τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά – και γενικώς πιό “φτωχά”, με ποσά που ακούγονται “λογικά” και προσγειωμένα. Ακόμα και στον Ολυμπιακό και στον ΠΑΟΚ που οι ιδιοκτήτες τους εμφανίζονται πιό... “γαλαντόμοι”, γίνονται μεν πολλές μεταγραφές, αλλά καμία δεν έχει προξενήσει ιδιαίτερη εντύπωση λόγω ποσού συμβολαίου.
Φήμες και εικασίες - Η περίπτωση της ΑΕΚ
Οσον αφορά τις αξίες των ομάδων, κανείς δεν μπορεί να πει τίποτα με βεβαιότητα. Δεν γίνονται άλλωστε πολλές αγοραπωλησίες ομάδων ή μετοχικών μεριδίων, ώστε να υπάρχουν διαθέσιμα και συγκρίσιμα νούμερα. Ο,τι ακούγεται είναι εικασίες και φήμες.
Η τελευταία αγοραπωλησία που έγινε ήταν η μεταβίβαση της ΑΕΚ από τον Δημήτρη Μελισσανίδη στον Μάριο Ηλιόπουλο. Ακούστηκε και γράφτηκε ότι το τίμημα ήταν περίπου 120 εκατομμύρια ευρώ – αλλά κανένας δεν.. “παίρνει όρκο” επ' αυτού.
Για το πόσο πραγματικά αξίζει η ΑΕΚ, ποιό είναι το οικονομικό της εκτόπισμα στο ποδοσφαιρικό χρηματιστήριο, στη “βιομηχανία θεάματος” και στις SportBusiness μόνον εικασίες μπορούν να γίνουν. Το ίδιο ισχύει και για τις άλλες ελληνικές ομάδες, εκείνες που κάνουν πρωταθλητισμό, που κυνηγούν “εισιτήρια” για τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις, ή ανεβοκατεβαίνουν κατηγορίες.
"Οχήματα φιλοδοξιών"
Προφανώς, όλα είναι θέμα προσφοράς και ζήτησης – πόσο “καίγεται” ένας ιδιοκτήτης να πουλήσει και πόσο είναι διατεθειμένος να ρισκάρει ο υποψήφιος αγοραστής, προκειμένου να κυνηγήσει την εφήμερη “δόξα” του ποδοσφαιρικού παράγοντα.
Αυτό συμβαίνει κυρίως επειδή οι ελληνικές ΠΑΕ δεν λειτουργούν με τους βασικούς επιχειρηματικούς κανόνες – αν και είναι επιχειρήσεις – και δεν αποτιμώνται βάσει αντικειμενικών κριτηρίων, όπως γίνεται με τις εταιρείες άλλων επιχειρηματικών κλάδων.
Υπάρχουν αντικειμενικά κριτήρια για την αποτίμηση των ποδοσφαιρικών εταιρειών; “Ναι” λένε οι ειδικοί, που εστιάζουν σε οικονομικά στοιχεία και επηρεάζονται λιγότερο από “φανέλες” και φίλαθλα αισθήματα.
Αντικειμενικά κριτήρια
Η μέθοδος αποτίμησης μπορεί να διαφέρει κατά περίπτωση.. Υπάρχουν όμως γενικά αποδεκτά κριτήρια και μοντέλα που μπορούν να δώσουν μια σωστή εκτίμηση για το τι αξίζει μια ομάδα – ως επιχείρηση και όχι ως “αξία για τον φίλαθλο-οπαδό.
Με βάση αυτά έχουν γίνει αποτιμήσεις για τις ομάδες της ελληνικής Super League που μπορεί να παρουσιάζουν επενδυτικό ενδιαφέρον, ή μπορεί να γίνουν “οχήματα φιλοδοξιών” και μοχλοί προώθησης επιχειρηματικών συμφερόντων.
Οι εκτιμήσεις και τα συμπεράσματα δεν κρύβουν εκπλήξεις – αν και μπορεί να δυσαρεστήσουν κάποιους φιλάθλους-οπαδούς που θέλουν να βλέπουν τις ομάδες τους πρώτες σε όλα.
Στην κορυφή της “λίστας αξίας” βρίσκεται βέβαια ο Ολυμπιακός. Εντύπωση μπορεί να προκαλέσει η σειρά κατάταξης των άλλων “μεγάλων” του ελληνικού ποδοσφαίρου και οι αποτιμήσεις τους, οι οποίες έχουν επηρεαστεί από τις επιδόσεις των τελευταίων χρόνων στο ελληνικό πρωτάθλημα και στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις.
Τι "μετράει"
Πριν δούμε τη λίστα, αξίζει να αναφέρουμε πώς διαμορφώνεται, με ποιά κριτήρια.τι ακριβώς αξιολογούν και υπολογίζουν οι εκτιμητές οικονομικοί αναλυτές
Οι βασικοί παράμετροι στην αποτίμηση είναι:
1. Συμβόλαια παικτών και αγωνιστική αξία
- Market value των παικτών (αγοραία αξία με βάση στοιχεία από Transfermarkt κλπ): Παρέχει μια πρώτη ένδειξη για την αγωνιστική «περιουσία» της ομάδας.
- Κόστος απόκτησης και μισθοδοσία: Ακριβό ρόστερ σημαίνει μεγαλύτερες επενδύσεις και (δυνητικά) μεγαλύτερη αξία.
- Ακαδημία και νεαροί παίκτες: Η ύπαρξη υποδομών που παράγουν παίκτες με μεταπωλητική αξία αυξάνει την αποτίμηση.
2. Λειτουργικά και μεταγραφικά έσοδα
- Ετήσια έσοδα από:
- Εισιτήρια (matchday revenue)
- Τηλεοπτικά δικαιώματα (Super League, UEFA, κ.λπ.)
- Χορηγίες και διαφημίσεις
- Πωλήσεις προϊόντων με τα σήματα της ομάδας (merchandise)
- Έσοδα από ευρωπαϊκές διοργανώσεις (UEFA prize money, market pool)
- Εισπράξεις από πωλήσεις παικτών)
Όσο πιο σταθερά και διαφοροποιημένα είναι τα έσοδα, τόσο πιο υψηλή η αξία του συλλόγου.
3. Πάγια και λοιπά περιουσιακά στοιχεία
- Ιδιοκτησία γηπέδου ή/και προπονητικού κέντρου ανεβάζουν την αξία της ΠΑΕ-επιχείρησης
- Άδειες και συμμετοχές σε διοργανώσεις (π.χ. UEFA license)
4. Υποχρεώσεις και χρέη
Αν μια ομάδα έχει πολλά χρέη, η καθαρή αξία μειώνεται.
Ιστορικά, πολλές ελληνικές ομάδες έχουν υψηλό δανεισμό ή ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις, που επηρεάζουν αρνητικά την αποτίμηση.
5. Brand value / εμπορική αξία ομάδας
Αυτό το κομμάτι περιλαμβάνει μη απτά στοιχεία, αλλά είναι εξαιρετικά σημαντικό:
- Οπαδική βάση (πιστότητα, αριθμός, γεωγραφική κατανομή)
- Ιστορία και επιτυχίες (τίτλοι, ευρωπαϊκή πορεία)
- Δημοτικότητα στα social media
- Συνεργασίες/χορηγοί (π.χ. deals με πολυεθνικές)
- Επιρροή και παρουσία στο εξωτερικό (fan bases στο εξωτερικό)
Παράδειγμα: Ο Ολυμπιακός έχει μεγαλύτερη εμπορική αξία από άλλες ομάδες λόγω της συνεχούς παρουσίας του στην Ευρώπη.
Αντίθετα, για την αποτίμηση του Βόλου και του Αστέρα Τρίπολης ντεζαβαντάζ αποτελούν η απουσία οπαδικής βάσης και η μικρή προσέλευση φιλάθλων-οπαδών στα εντός έδρας παινίδια τους
Πώς γίνεται πρακτικά η αποτίμηση;
Υπάρχουν διάφορα μοντέλα:
1. Income-based (Discounted Cash Flow): Προβλέπει μελλοντικά έσοδα και τα προεξοφλεί σε παρούσα αξία.
2. Asset-based: Αξιολογεί περιουσιακά στοιχεία – παίκτες, εγκαταστάσεις, κ.λπ.
3. Comparative market method: Συγκρίνεται με άλλες ομάδες που πωλήθηκαν/επεκτάθηκαν πρόσφατα.
Οι αξίες ελληνικών ομάδων
Με βάση τα προαναφερθέντα κριτήρια, ειδικοί αναλυτές έχουν καταρτίσει έναν πίνακα με τις τρέχουσες αξίες. Οι εκτιμήσεις τους βασίζονται σε διαθέσιμα, δημοσιευμένα οικονομικά στοιχεία, σε οικονομικές εκθέσεις και σε εκτιμήσεις ατης εξειδικευμένης Transfermarkt, του διεθμούς ελεγκτικολογιστικού οίκου Deloitte κ.λπ.
Ο πίνακας διαμορφώνεται ως εξής:
Ολυμπιακός:.... €100–120 εκατ.
ΠΑΟΚ: ................€80–100 εκατ.
Παναθηναϊκός:... €60–80 εκατ.
ΑΕΚ***: ...............€70–90 εκατ.
Άρης................... 20-30 εκατ. ευρώ
ΟΦΗ................... 15-22 εκατ.
Βόλος,,,,,,,,,,,,,,,,,,10-18 εκατ.
Αστέρας Τρίπ... 10-18 εκατ.
*** Το μεγάλο εύρος τιμών στην αποτίμηση της ΑΕΚ οφείλεται και στην ασάφεια ως προς το ιδιοκτησιακό καθεστώς του γηπέδου "OPAP Arena - Αγιά-Σοφιά"
Υπάρχει επίσης ένας αναλυτικός πίνακας αποτίμησης των κορυφαίων ελληνικών ποδοσφαιρικών ομάδων με βάση επιμέρους κριτήρια: ρόστερ, έσοδα, brand value, εγκαταστάσεις και καθαρή αποτίμηση.
Οι αριθμοί είναι εκτιμήσεις βασισμένες σε διαθέσιμα οικονομικά στοιχεία, αθλητικά δεδομένα και εμπορικά δεδομένα:
