Τι μπορούμε να κάνουμε για τον εαυτό μας, όταν έχουμε μία «κακή μέρα»; Σίγουρα μπορούμε να σκεφτούμε πολλές ευχάριστες και χαλαρωτικές επιλογές αλλά, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, ένα από τα καλύτερα είναι... να κάνουμε κάτι καλό για κάποιον άλλο!
Οι συμμετέχοντες στη μελέτη έλαβαν μηνύματα που τους καλούσαν να καταγράψουν τα στρεσογόνα γεγονότα εκείνης της ημέρας, καθώς και τις «θετικές κοινωνικές συμπεριφορές» τους –όπως εάν προσφέρθηκαν να βοηθήσουν κάποιον σε κάτι ή κράτησαν την πόρτα ανοιχτή για κάποιον. Οι ίδιοι βαθμολόγησαν τα θετικά και τα αρνητικά συναισθήματά τους, καθώς και τη συνολική ψυχική τους υγεία για εκείνη την ημέρα.
Δεν αποτελεί έκπληξη ότι τα υψηλά επίπεδα στρες μια δεδομένη ημέρα συνδέονταν με περισσότερο αρνητικά συναισθήματα και χειρότερη ψυχική υγεία. Η μελέτη διαπίστωσε επίσης, ότι οι άνθρωποι που γενικά κάνουν περισσότερα πράγματα για τους άλλους, τείνουν να έχουν πιο θετικά συναισθήματα (και το αντίθετο).
Η κρίσιμη ερώτηση που έθετε η έρευνα είναι η εξής: Όταν έχουμε μία ιδιαίτερα αγχωτική ημέρα, τι επίδραση έχει το να αυξήσουμε τη βοηθητικότητά μας προς τους άλλους; Και επίσης, τι επίδραση έχει το να είμαστε λιγότερο βοηθητικοί προς τους άλλους, όταν τα επίπεδα άγχους μας είναι υψηλά;
Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά: Στις πιο αγχωτικές ημέρες, η μείωση των «θετικών κοινωνικών συμπεριφορών» οδηγούσε σε λιγότερο θετικά συναισθήματα, περισσότερο αρνητικό συναίσθημα και χειρότερη ψυχική υγεία.
Το σημαντικότερο: Η αύξηση των βοηθητικών προς άλλους συμπεριφορών σε αγχωτικές ημέρες, μείωνε σημαντικά τις αρνητικές επιδράσεις του υψηλού στρες.
Γιατί συμβαίνει αυτό;
Οι ερευνητές παρέχουν πέντε πιθανές εξηγήσεις, βασισμένες σε προηγούμενες έρευνες:
Περισπασμός: Όταν εστιάζουμε στο δικό μας άγχος, εύκολα κολλάμε στο τί πάει στραβά στη ζωή μας. Βγαίνοντας προς τα έξω για να βοηθήσουμε κάποιον άλλο, κατευθύνουμε την προσοχή μας σε άλλα πράγματα, άρα ασχολούμαστε λιγότερο με τις δικές μας πηγές στρες.
Μεγαλύτερο νόημα και αυτο-αποτελεσματικότητα: Όταν μία γυναίκα έχασε τη δουλειά της, έχασε και μία μεγάλη πηγή σύνδεσης με άλλους ανθρώπους και έναν τρόπο να αισθάνεται καλά για τις ικανότητές της. Αποφάσισε τότε να προσφέρει εθελοντική εργασία, ενώ αναζητούσε νέα δουλειά. Μέσω του εθελοντισμού, είχε μία συνεχή υπενθύμιση των δυνατών της σημείων και αυτού στο οποίο έδινε μεγαλύτερη αξία στη ζωή της: τις ουσιώδεις σχέσεις και τη συνεργασία με άλλους ανθρώπους προς έναν κοινό σκοπό. Το να βοηθάμε τους άλλους μπορεί να μας υπενθυμίζει, ότι η ζωή είναι μεγαλύτερη από τα περαστικά προβλήματά μας.
Ενεργοποίηση της ωκυτοκίνης: Οι ερευνητές εικάζουν ότι οι «θετικές κοινωνικές συμπεριφορές» οδηγούν σε παραγωγή ωκυτοκίνης – μιας ορμόνης που σχετίζεται με την εμπιστοσύνη και το σχετίζεσθαι- κάτι που που αμβλύνει τα αρνητικά συναισθήματα και ευνοεί τα θετικά.
Ενεργοποίηση της ντοπαμίνης: ο νευροδιαβιβαστής ντοπαμίνη εκκρίνεται ως ανταπόκριση σε δραστηριότητες που μας «ανταμείβουν»: φαγητό, σεξ, όταν κερδίζουμε ένα στοίχημα, βάζουμε γκολ κλπ. Φαίνεται ότι υπάρχει κάτι εγγενώς ανταποδοτικό στο να κάνουμε κάτι καλό για τους άλλους.
Κατευνασμός του νευρικού συστήματος: Ο μηχανισμός «μάχης ή φυγής» (ή παγώματος) είναι η πιο γνωστή αντίδραση στο στρες και αποτελεί έκφραση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος, το οποίο ετοιμάζει το σώμα και το μυαλό μας να αντιδράσει στην πηγή του κινδύνου. Οι ερευνητές επικαλούνται μελέτες, που δείχνουν ότι η συμπόνοια συνδέεται με μειωμένη αγχώδη αντίδραση, όπως και η έκφραση στοργής. Ως εκ τούτου, υποθέτουν ότι το να βοηθάμε τους άλλους μπορεί να επηράζει άμεσα τη φυσιολογική αντίδραση του σώματός μας στο στρες.
Εν κατακλείδι:
Όταν περνάμε μία δύσκολη μέρα, είναι εύκολο να εστιάζουμε τελείως στον εαυτό μας και να συντονιζόμαστε λιγότερο με τους ανθρώπους γύρω μας. Μπορεί να τείνουμε να στρεφόμαστε προς τα μέσα ή να ξεσπάμε σε άλλους γύρω μας. Όλα αυτά όμως ίσως δσε μας κάνουν να αισθανθούμε καλύτερα. Εάν όμως μπορέσουμε να βγούμε αρκετά έξω από τα «δικά μας», να αναγνωρίσουμε και να ανταποκριθούμε στις ανάγκες των άλλων, το μεγαλύτερο καλό που θα κάνουμε μπορεί τελικά να είναι προς τον εαυτό μας.
