Καθαρές επενδύσεις ύψους 19 δισ. ευρώ θα πρέπει να πραγματοποιηθούν στην Ελλάδα τα επόμενα χρόνια για να φτάσουμε στα επίπεδα που ήταν οι επενδύσεις το έτος 2007, πριν από την καταιγίδα των μνημονίων.
Αυτό επισημαίνει μελέτη της Eurobank, η οποία καταδεικνύει πως το στοίχημα των επενδύσεων, είναι πολύ δύσκολο να κερδηθεί, παρά τη σημαντική συνεισφορά του ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης.
Οι «καθαρές επενδύσεις» είναι η διαφορά μεταξύ της αξίας των νέων επενδύσεων μείον της αξίας του εξοπλισμού που αποσβένεται. Όπως εξηγεί η μελέτη της Eurobank, σε κάθε περίοδο, ένας μέρος του υπάρχοντος φυσικού κεφαλαίου αποσβένεται, δηλαδή αποσύρεται από την παραγωγική διαδικασία (π.χ. λόγω τεχνολογικής απαξίωσης, αυξανόμενου κόστους λειτουργίας, συντήρησης κ.α.).
Όταν οι επενδύσεις παγίων είναι υψηλότερες από τις αποσβέσεις, δηλαδή όταν το φυσικό κεφάλαιο που προστίθεται στην οικονομία υπερβαίνει το φυσικό κεφάλαιο που αποσύρεται, οι καθαρές επενδύσεις παγίων είναι θετικές και το σύνολο του κεφαλαιουχικού εξοπλισμού μεγεθύνεται.
Όταν συμβαίνει το αντίθετο, δηλαδή όταν οι επενδύσεις παγίων υπολείπονται των αποσβέσεων, οι καθαρές επενδύσεις παγίων είναι αρνητικές και το σύνολο του κεφαλαιουχικού εξοπλισμού συρρικνώνεται.
Η κατακόρυφη πτώση των επενδύσεων παγίων στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους είχε ως αποτέλεσμα για πολλά χρόνια να υπολείπονται των αντίστοιχων αποσβέσεων.
Η απόκλιση αυτή διατηρήθηκε για της 12ετία 2010-2021 και οδήγησε στη συρρίκνωση του κεφαλαιουχικού εξοπλισμού της οικονομίας κατά 88,7 δισ. ευρώ σε τρέχουσες τιμές.
Τα παραπάνω στοιχεία αναδεικνύουν τη διττή επίδραση των επενδύσεων παγίων στην οικονομία. Η μεγάλη κάμψη τους στις αρχές της δεκαετίας του 2010 δεν επηρέασε αρνητικά μόνο τη ζήτηση και το παραγόμενο προϊόν της ελληνικής οικονομίας αλλά και τη δυνητική προσφορά, σημειώνεται στη μελέτη.
Επίσης, σύμφωνα με τους μη χρηματοοικονομικούς λογαριασμούς θεσμικών τομέων της ΕΛΣΤΑΤ, τα νοικοκυριά, συμπεριλαμβανομένων των ατομικών επιχειρήσεων, είχαν μακράν τη μεγαλύτερη συνεισφορά στη συρρίκνωση του κεφαλαιουχικού εξοπλισμού της ελληνικής οικονομίας την περίοδο 2010-2021, καθώς οι επενδύσεις τους μειώθηκαν κατά 53,1 δισ. ευρώ. Αυτό το αποτέλεσμα αντανακλά:
- Τη μεγάλη μείωση των επενδύσεων των νοικοκυριών σε κατοικίες και
- Το υψηλό μερίδιο των κατοικιών επί του συνόλου των επενδύσεων στην Ελλάδα πριν την κρίση χρέους.
Σε ό,τι αφορά τους υπόλοιπους θεσμικούς τομείς, ο κεφαλαιουχικός εξοπλισμός των μη χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων μειώθηκε κατά -27,4 δισ. ευρώ και της γενικής κυβέρνησης κατά 9,9 δισ. ευρώ, ενώ στις χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις καταγράφηκε αύξηση του φυσικού κεφαλαίου κατά 1,8 δισ. ευρώ.
Συνεπώς, εξαιρουμένων των θεσμικών τομέων των νοικοκυριών και των χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων, η μείωση του κεφαλαιουχικού εξοπλισμού της ελληνικής οικονομίας την περίοδο 2010-2021 ήταν 37,3 δισ. ευρώ.
Η ανάκαμψη
Τα τελευταία 5 χρόνια, οι επενδύσεις παγίων στην Ελλάδα, ενισχυόμενες από τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης, βρίσκονται σε φάση ανάκαμψης, καθώς από 11,0% του ΑΕΠ το 2019 αυξήθηκαν στο 15,3% το 2024.
Το 2022 οι καθαρές επενδύσεις παγίων (επενδύσεις μείον αποσβέσεις παγίων) πέρασαν σε θετικό έδαφος για πρώτη φορά από το 2009, ενώ το 2023 και το 2024 ενισχύθηκαν περαιτέρω.
Συνεπώς, τα 3 τελευταία χρόνια το σύνολο του κεφαλαιουχικού εξοπλισμού της ελληνικής οικονομίας βρίσκεται σε φάση σταδιακής ανάκαμψης, ποιοτικό χαρακτηριστικό που αναμένεται να συνεχιστεί το 2025 και το 2026 σύμφωνα με τις εαρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Εντούτοις, το ποσό παραμένει μειωμένο κατά 75,5 δισ. ευρώ σε σύγκριση με τα προ κρίσης χρέους επίπεδα.
Εξαιρουμένων των θεσμικών τομέων των νοικοκυριών και των χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων, η μείωση του φυσικού κεφαλαίου της ελληνικής οικονομίας διαμορφώνεται στα 19,0 δισ. (12,1 δισ. ευρώ για τις μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις και 7,0 δισ. ευρώ για τη γενική κυβέρνηση).
Ως εκ τούτου, για να ανακτηθεί ένα μεγάλο μέρος του παραγωγικού κεφαλαιουχικού εξοπλισμού που συρρικνώθηκε στην κρίση χρέους, απαιτούνται καθαρές επενδύσεις παγίων 19,0 δισ. τα επόμενα χρόνια, δηλαδή οι εν λόγω επενδύσεις θα πρέπει να υπερβούν σωρευτικά τις αντίστοιχες αποσβέσεις κατά αυτό το ποσό.
Το 2024 οι αποσβέσεις παγίου κεφαλαίου των μη χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων και της γενικής κυβέρνησης ήταν 12,3 δισ. ευρώ και 7,5 δισ. ευρώ αντίστοιχα.
Ως εκ τούτου, για να ανακτηθεί ένα μεγάλο μέρος του παραγωγικού κεφαλαιουχικού εξοπλισμού που συρρικνώθηκε στην κρίση χρέους, απαιτούνται καθαρές επενδύσεις παγίων 19,0 δισ. τα επόμενα χρόνια, δηλαδή οι εν λόγω επενδύσεις θα πρέπει να υπερβούν σωρευτικά τις αντίστοιχες αποσβέσεις κατά αυτό το ποσό.
