Σε γόρδιο δεσμό για την ελληνική και την κυπριακή κυβέρνηση εξελίσσεται το θέμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης των δύο χωρών με το Ισραήλ. Δεν είναι οι οικονομικές πτυχές του project – που έχουν λίγο-πολύ διευθετηθεί – αλλά οι γεωπολιτικές προεκτάσεις του και το ντόμινο εξελίξεων που μπορεί να προκαλέσει.
Εχοντας ολοκληρώσει τις προετοιμασίες για την εκκίνηση του έργου, οι δύο πλευρές καλούνται τώρα να σταθμίσουν τον κίνδυνο τουρκικής παρέμβασης που θα αποτρέψει ή θα καθυστερήσει επί μακρόν την υλοποίηση του.
Σ' αυτό το ζήτημα σκοντάφτουν τώρα οι τελικές συζητήσεις πριν από την υπογραφή των τελικών συμβάσεων, που συνεπάγονται οικονομικές δεσμεύσεις της τάξεως των 250 εκατ. ευρώ. Στη Λευκωσία βρίσκεται σε εξέλιξη ένα σήριαλ συσκέψεων, συζητήσεων και διαπραγματεύσεων, με αντικείμενο – υποτίθεται – τους οικονομικούς όρους της συμφωνίας.
Ποιός θα πληρώσει
Πληροφορίες, διαρροές και δημοσιεύματα δημιουργούν την εντύπωση ότι το επίμαχο θέμα είναι αν οι Κύπριοι καταναλωτές θα κληθούν να πληρώσουν από τώρα ένα πρόσθετο τέλος για την διασύνδεση, ή αν θ' αρχίσουν να πληρώνουν όταν ολοκληρωθεί και λειτουργήσει το έργο.
Πράγματι οι Κύπριοι δεν θέλουν να πληρώνουν από τώρα περίπου 25 εκατ. ευρώ το χρόνο για τη διασύνδεση. Ομως, η πραγματική αιτία των υπεκφυγών, αρνήσεων και υπαναχωρήσεων από κυπριακής πλευράς είναι ο φόβος της Τουρκίας: Στη Λευκωσία φοβούνται ότι η Τουρκία θα αντιδράσει προκαλώντας νέες μεγάλες εντάσεις στην περιοχή.
Πέραν των προκλήσεων προς Ελλάδα-Κύπρο, η τουρκική παρέμβαση μπορεί να οδηγήσει σε ματαίωση του έργου, ή σε μεγάλες καθυστερήσεις στην υλοποίηση του.
Το ίδιο φοβούνται και η ελληνική κυβέρνηση και ο ΑΔΜΗΕ που έχει αναλάβει την υλοποίηση και την αρχική χρηματοδότηση του έργου.
«Ρήτρα... Ερντογάν»
Γι αυτό στην τελική συμφωνία μπήκε η ρήτρα «εξωτερικού κινδύνου», με την οποία η Αθήνα φορτώνει στην Λευκωσία το πολιτικό και οικονομικό κόστος ενδεχόμενης εγκατάλειψης του έργου. Είναι ένα σημείο-κλειδί, όπου αναφέρονται οι οικονομικές υποχρεώσεις των συμβαλλομένων (Ελλάδας-Κύπρου και ΑΔΜΗΕ-κυπριακού φορέα) σε περίπτωση που καταστεί αδύνατη η ολοκλήρωση το έργου λόγω “εξωτερικού κινδύνου”. Στην ουσία ο όρος αυτός αφορά μόνον το ενδεχόμενο τουρκικής παρέμβασης-απειλής.
Καμία πλευρά δεν έχει θελήσει μέχρι στιγμής να κατονομάσει αυτόν τον “κίνδυνο” ή να αναφερθεί επισήμως στο ζήτημα ενδεχόμενης τουρκικής παρέμβασης που θα ματαίωνε ή θα καθυστερούσε το έργο. Θα ήταν σαν να έδειχναν εκ προοιμίου ενδοτικότητα και να συνομολογούσαν απεμπόληση των δικαιωμάτων τους σε ΑΟΖ κλπ, αναγνωρίζοντας εμμέσως δικαιώματα στην Τουρκία.
Ψάχνουν προσχήματα
Στη Λευκωσία το σήριαλ συνεχίζεται με νέα συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου σήμερα το απόγευμα. Σε δηλώσεις του ο κυβερνητικός εκπρόσωπος έδωσε το στίγμα των προβληματισμών αλλά και μία ένδειξη για τις προθέσεις της κυπριακής ηγεσίας. Είπε ότι “ πρέπει να ληφθεί υπόψη το όφελος για τον Κύπριο καταναλωτή” και ότι πρέπει πάλι να αξιολογηθεί η οικονομική μελέτη. Ανάλογες δηλώσεις έγιναν και από τον Κύπριο υπουργό Οικονομικών.
Ολα δείχνουν ότι η Λευκωσία ψάχνει προσχήματα για να καθυστερήσει τις τελικές αποφάσεις και ουσιαστικά να “παγώσει” το έργο. Στη γραμμή αυτή έχει συμμάχους και ισχυρά οικονομικά συμφέροντα του ενεργειακού τομέα,που εναντιώνονται στην ηλεκτρική διασύνδεση της Μεγαλονήσου με Ισραήλ και Ελλάδα.
Η ελληνική πλευρά έχει απλώς φροντίσει να διασφαλιστεί οικονομικά με τη «ρήτρα εξωτερικού κινδύνου». Σχέδιο για την αντιμετώπιση τουρκικών ενεργειών με στόχο τη ματαίωση του έργου, προφανώς δεν υπάρχει.
